Đột phá về nhân lực công nghệ cao và đổi mới sáng tạo để Hà Nội "hóa rồng"

Luật Thủ đô và chính sách đặc thù “mở đường” cho nhân tài hội tụ

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những giải pháp quan trọng để đất nước ta phát triển, thoát bẫy thu nhập trung bình (hiện GDP bình quân đầu người khoảng 5.000 USD/năm) để tiến tới trở thành quốc gia có mức thu nhập cao (13.000 USD/người/năm).

Trong bối cảnh đó, Hà Nội được giao trọng trách rất quan trọng, tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô Hà Nội là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, với GRDP bình quân đầu người đạt trên 36.000 USD.

Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 15 về "Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Nghị quyết này đặt ra mục tiêu xây dựng Hà Nội trở thành một Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", một trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đồng thời hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao. Cùng với đó, Luật Thủ đô năm 2024 đã có nhiều chủ trương “mở đường” cho khoa học công nghệ. Sau đó, Trung ương cũng đã có nhiều Nghị quyết về cơ chế đặc thù cho phát triển khoa học công nghệ của Hà Nội.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn phát biểu tại Hội thảo.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nêu rõ một trong những mục tiêu phát triển của Hà Nội là phải trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước, trong đó hạt nhân là Khu công nghệ cao Hoà Lạc và các trường, viện nghiên cứu, doanh nghiệp khoa học công nghệ trên địa bàn.

“Chúng ta phải kết nối được hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và kết nối các nhà là nhà nước, nhà trường, nhà khoa học, nhà đầu tư. Từ đó mới có thể huy động được tất cả nguồn lực thể thực hiện cho mục tiêu nêu trên”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh.

Cũng theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội, Thành phố sẽ đầu tư thiết lập hạ tầng công nghệ gồm có trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khoa học công nghệ, có quỹ đầu tư mạo hiểm và có cơ chế kiểm soát một số công nghệ mới… Từ việc có được hạ tầng, thì vấn đề nhân lực là yếu tố quan trọng, trong đó đội ngũ chuyên gia, tri thức, trí tuệ đóng vai trò chủ lực, hàng đầu. Điều đó đã được cụ thể bằng điều khoản riêng trong Luật Thủ đô về các chính sách đặc thù, ưu đãi vượt trội thu hút nhân tài về làm việc phát triển Thủ đô.

“Tôi mong muốn Hội thảo hôm nay sẽ đưa ra được phương án đóng góp vào dự thảo Nghị quyết của HĐND Thành phố để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, phù hợp với yêu cầu phát triển của Thành phố, nhưng cũng phù hợp mong muốn của đội ngũ chuyên gia ở những nhóm lĩnh vực khác nhau, trước mắt là ưu tiên cho các lĩnh vực trọng điểm”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh.

Góp ý về giải pháp thu hút chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành là người Việt Nam ở nước ngoài đến và làm việc tại các khu công nghệ cao, GS.TS Bùi Thị Minh Hồng, Giám đốc quản lý giáo dục, trường đại học Vinuniversity cho rằng, thu hút nhân tài dựa vào việc đơn vị có tầm nhìn lớn hay không, có những bài toán lớn để giải. Việc thay đổi văn hoá công sở cũng sẽ có ý nghĩa khi nhân lực phát triển cùng nhau, đồng thời cũng cần có chính sách đãi hộ cho người Việt hồi hương…

Hội thảo sẽ đưa ra được phương án đóng góp vào dự thảo Nghị quyết của HĐND Thành phố.

Thêm ưu đãi, hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực công nghệ cao

GS. TS Nhà giáo ưu tú (NGƯT) Nguyễn Văn Minh, Trường Đại học Sư phạm đã Hội đã chia sẻ về kinh nghiệm của các nước để phát triển khoa học công nghệ. Theo đó, từ Hàn Quốc, Trung Quốc và Thái Lan, các nước này tích lũy năng lực công nghệ chủ yếu thông qua việc nhập khẩu công nghệ nước ngoài; học hỏi các công nghệ tiên tiến từ các đối tác nước ngoài trong quá trình thành lập các công ty liên doanh và sản xuất hàng hóa, bao gồm cả chuyển giao công nghệ chủ động…

Trong đó, đáng chú ý là có kế hoạch đào tạo, sử dụng các nhà nghiên cứu, nhất là gửi đến các nước tiên tiến, có khả năng nghiên cứu và khả năng giải quyết vấn đề mà ngành cần, chuyển khả năng nghiên cứu về khoa học và công nghệ sang hỗ trợ các công ty tiếp nhận và đồng hóa các công nghệ tiên tiến của nước ngoài. Kêu gọi công dân có năng lực vượt trội về nước làm việc

Theo GS. TS NGƯT Nguyễn Văn Minh, một trí thức, một nhà khoa học, chân chính thì luôn yêu Tổ quốc, yêu đất nước và đồng bào của mình. Đây là ngọn nguồn để họ khao khát dấn thân cống hiến. Người làm khoa học và sáng tạo đúng nghĩa luôn có cá tính nổi bật, thậm chí “cá biệt”. Để phát huy năng lực của họ cần tạo môi trường sống và làm việc “khác biệt”, vì họ thường nghĩ những điều khác người khác, thậm chí trong góc nhìn của chúng ta có khi gọi là “không bình thường”.

Để nghĩ được những điều chưa ai nghĩ, làm những điều chưa ai làm, thì môi trường làm việc đặc biệt quan trọng. Yêu cầu về điều kiện làm việc và cuộc sống của họ không quá cao siêu, tiền là cần nhưng tiền không duy nhất.

Trên cơ sở kinh nghiệm các nước Đông Á và quốc tế, thành công của họ cuối cùng là đầu tư cho con người sáng tạo, GS. TS NGƯT Nguyễn Văn Minh đề xuất Việt Nam có thể triển khai cả 3 giai đoạn công nghệ.

Đồng thời thiết lập và xác định vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhằm thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia. Xác định công nghệ lõi, tập trung đầu tư có trong điểm để sử dụng, đào tạo nhân lực, cơ sở hạ tầng để làm chủ công nghệ.

Đầu tư phát triển nhân lực, trọng dụng tài năng; đầu tư cho các cơ sở đào tạo đại học một cách bài bản và chuyên sâu; ưu tiên phát triển khoa học cơ bản gắn với công nghệ lõi; có chiến lược gửi đào tạo các ngành trọng điểm quốc gia; mời gọi người tài trở về hoặc đến làm việc Thành lập các Quỹ hỗ trợ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo…

“Hà Nội cần thu hút từ nước ngoài, nhưng không phải cái gì cũng thu hút để tránh trở thành “bãi rác” của nước khác”, GS. TS NGƯT Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh.

GS.TS Bùi Thị Minh Hồng, Giám đốc quản lý giáo dục, trường đại học Vinuniversity góp ý về giải pháp thu hút chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành là người Việt Nam ở nước ngoài đến và làm việc tại các khu công nghệ cao.

Ông Vũ Tiến Đạt, Giám đốc nhân sự, Công ty phần mềm FPT Hà Nội chia sẻ về cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực công nghệ cao làm việc tại khu công nghệ cao và thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo tại khu công nghệ cao.

Theo đó, Công ty có khoảng 7.000 nhân lực công nghệ cao làm việc tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc và đặt mục tiêu, trong những năm tới sẽ có 10.000 nhân lực làm việc tại đây. Để giữ chân nhân lực, Công ty phần mềm FPT Hà Nội đã hỗ trợ tiền đi lại và miễn phí tiền ăn trưa; hỗ trợ tiền lương cho các nhân viên làm việc ở Hoà Lạc; hỗ trợ chuyển vùng cho cán bộ nhân viên chuyển địa điểm lên Hòa Lạc làm việc tại từng thời điểm nhất định; hỗ trợ nhân viên mua nhà ở tại các dự án nhà gần Hòa Lạc…

Đồng thời cung cấp tiện ích cho nhân viên với cơ sở vật chất hiện đại là khu campus rộng lớn bao gồm 3 tòa nhà hiện đại. Năm 2024, FSOFT đã đầu từ hơn 2 triệu USD cho hệ thống xe bus đưa đón nhân viên. Với hơn 109 xe bus, đưa đón hơn 4.000 nhân viên, Công ty cung cấp môi trường làm việc tiện nghi (sân bóng, quán cafe, bể bơi, sân golf, phòng gym, thư viện, phòng y tế, nhà trẻ...)... Nhờ có những chính sách đó, hơn 10 năm, từ khi xây dựng và đi vào hoạt động ổn định, tỉ lệ nhân sự nghỉ việc giảm đi rất nhiều.

“Mọi thành viên tạo ra giá trị năng suất cao chúng tôi đều coi đó là người tài. Do đó cần tạo ra cộng đồng nhân lực công nghệ cao rộng lớn và có những ưu đãi, chính sách hướng đến số đông. Sau đó cần có sự linh hoạt và chia ra các cấp bậc khác nhau để vinh danh và ghi nhận các cá nhân, tổ chức có đóng góp nổi bật trong hoạt động đổi mới sáng tạo tại khu công nghệ cao”, ông Vũ Tiến Đạt đề xuất.

Đề xuất kiến nghị về cơ chế, chính sách, biện pháp hỗ trợ thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo tại Khu công nghệ cao của Thành phố, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cho rằng, sớm hay muộn Khu công nghệ Hoà Lạc cũng sẽ trở thành Hub (trung tâm hoặc điểm kết nối quan trọng - PV). Do đó, chọn hạ tầng công nghệ phải được triển khai trước, trong đó chú trọng vào điện sạch, hạ tầng viễn thông, internet sau đó sẽ thực hiện đến hạ tầng đường bộ, nhà ở, trường học…

Bên cạnh đó, ông Đỗ Tiến Thịnh cũng đề xuất thêm các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai cho các doanh nghiệp lớn; có chương trình hỗ trợ cho hoạt động kết nối, hợp tác giao thương nước ngoài của doanh nghiệp…

Toàn cảnh Hội thảo.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT kiêm Chủ tịch điều hành CMC cho rằng, Hà Nội cần tiên phong xây dựng mô hình hợp tác “ba nhà” tại khu công nghệ cao: Nhà nước đóng vai trò kiến tạo và dẫn dắt; doanh nghiệp và người dân là trung tâm; nhà khoa học là nhân tố then chốt. Ngoài ra, trung tâm đổi mới sáng tạo của Hà Nội tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc hoạt động theo hình thức đầu tư công - quản trị tư là sáng kiến quan trọng để phát huy vai trò dẫn dắt của Hà Nội.

Trong thời gian tới, Hà Nội cần đột phá trong rút gọn thủ tục hành chính và sử dụng đất đai linh hoạt. Thúc đẩy, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và phát triển công nghệ; đào tạo và hỗ trợ đào tạo nhân lực công nghệ cao, cung cấp dịch vụ và phát triển thị trường khoa học công nghệ. Phát triển một hệ sinh thái hạ tầng số hiện đại, mở và có khả năng chia sẻ là yêu cầu cấp thiết…