Doanh nghiệp vẫn chưa “khoẻ”

Bên cạnh những điểm sáng, kinh tế Việt Nam trong 11 tháng vừa qua tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức. Khu vực doanh nghiệp gặp khó khăn trong tìm kiếm thị trường đầu ra; vốn đăng ký thành lập doanh nghiệp giảm hơn 13% so với cùng kỳ,…

Chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa sẽ khép lại năm nay, Chính phủ cũng như các bộ, ngành, địa phương đang tập trung chỉ đạo, thực hiện đồng bộ các giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp để kinh tế Việt Nam năm 2023 đạt kết quả cao và tạo đà cho năm 2024.

Ảnh minh họa

Theo số liệu vừa được Tổng cục Thống kê công bố, tính từ đầu năm đến cuối tháng 11/2023, cả nước có 201.500 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm trước.

Cùng kỳ, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 158.800, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Vốn đăng ký bình quân một doanh nghiệp thành lập mới trong 11 tháng năm 2023 đạt 9,4 tỷ đồng, giảm 13,1% so với cùng kỳ năm trước. Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 11 tháng năm 2023 đạt 3,15 triệu tỷ đồng, giảm 29,4% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi mục tiêu đạt 1 triệu doanh nghiệp năm 2020 đã không đạt, mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp năm 2025 xem ra cũng khá khó khăn. Mật độ doanh nghiệp/1.000 dân còn rất thưa. “Sức khỏe” doanh nghiệp vẫn mong manh, trong khi môi trường kinh doanh vẫn chưa đủ “ấm áp”.

Phương châm không hình sự hóa quan hệ kinh doanh đã được Đảng và Nhà nước ta khẳng định nhất quán. Gần đây nhất, Nghị quyết 41-NQ/TW về xây dựng và phát triển đội ngũ doanh nhân thời kỳ mới một lần nữa khẳng định “bảo hộ quyền tài sản hợp pháp, khởi nghiệp, bổ sung chế tài kinh tế phù hợp để xử lý vi phạm, không hình sự hóa quan hệ kinh tế...”.

Thế nhưng, cuộc giám sát của các cơ quan Quốc hội về ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới đây đã chỉ rõ tình trạng trung bình mỗi luật có 45 văn bản hướng dẫn, trong đó có 34 thông tư và 11 nghị định. Luật không đổi, nhưng hướng dẫn thì lại thường xuyên thay đổi, thậm chí có sự xung đột giữa các cơ quan quản lý Nhà nước liên quan, tạo ra những rủi ro pháp lý rất lớn đối với doanh nghiệp. Do đó, cần xem xét khoanh lại các trường hợp các bộ được ban hành thông tư; chẳng hạn chỉ được ban hành quy chuẩn.

Trong thực thi pháp luật, nguyên tắc “không hình sự hóa quan hệ kinh tế dân sự” cần được hiểu và áp dụng thống nhất khi xử lý mọi vi phạm, tranh chấp giữa các bên theo hướng hợp đồng kinh tế, dân sự dưới mọi hình thức, quy mô đều được giải quyết thông qua tòa án hoặc trọng tài kinh tế.

Nguyên tắc này cũng cần được bản thân các nhà đầu tư, doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp quán triệt, theo đó nhận thức rõ vi phạm, tranh chấp hợp đồng là một phần tất yếu trong hoạt động đầu tư kinh doanh. Họ phải chuẩn bị giải pháp ngăn ngừa tối đa tranh chấp, bảo vệ tốt nhất có thể lợi ích của mình. Trường hợp có tranh chấp và bị thiệt hại thì khởi kiện ra tòa án kinh tế, trọng tài kinh tế.