Di tích Lăng đá Quận Vân đang xuống cấp

	Di tích đình Yên Bồ thoi thóp chờ... sập
	“Gỡ khó” cho việc trùng tu di tích đình Tiền Lệ
	Di tích lịch sử Trung đoàn Tây Tiến được xếp hạng di tích quốc gia
	Bảo tồn, tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo

Theo ông Phạm Gia Phán - Trưởng thôn Nỏ Bạn, di tích lăng đá Quận Vân là nơi thờ tự Quận công Đại giang Đỗ Bá Phẩm – một vị tướng lĩnh xuất sắc thời Lê Trung Hưng từng giữ chức trấn thủ Sơn Nam. Lăng đá là một di tích lộ thiên, tổng cộng gồm 30 di vật, tất thảy đều là các tác phẩm nghệ thuật chế tác từ đá.

“Khoảng năm 1986 chính quyền xã Vân Tảo cho cải tạo ruộng đồng, đưa máy xúc để xúc đất lên thì lăng đá mới được phát lộ. Các cơ quan chức năng đã xác định đây là lăng đá thờ Quận công Đại giang Đỗ Bá Phẩm. Năm 1988, UBND tỉnh Hà Tây (cũ) ra quyết định công nhận lăng đá là di tích cấp tỉnh. Năm 2003 Bộ Văn hóa - Thông tin ra quyết định công nhận khu Lăng đá là di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia” – ông Phán cho biết thêm.

Di tích lăng đá Quận Vân ngập trong cỏ dại.

Theo quan sát của PV, cách bố trí lăng đá Quận Vân hết sức độc đáo. Lăng chia làm ba phần là cổng lăng, khu sinh phần và khu mộ. Từ ngoài vào trong là đôi tượng chiến binh cao trên 1m, đứng oai vệ, khoác quân phục đặc trưng thời Lê, tiếp đó là cặp voi, ngựa đá nguyên khối ngồi chầu hương án. Kế tiếp là nhà bia, trong nhà bia và có đôi nghê đá chầu hai bên, phía cuối cùng là lăng mộ.

Độc đáo là vậy, tuy nhiên theo người dân thôn Nỏ Bạn, là di tích cấp quốc gia nhưng từ khi được công nhận lăng đá chưa từng được các cơ quan chức năng cho trùng tu, tôn tạo. “Trời mưa lớn thì lăng có thể bị ngập vài ngày. Lăng nằm giữa đồng nên cảnh bì bõm xảy ra thường xuyên. Thời điểm này trời ít mưa nhưng vẫn có thể thấy cỏ dại bao phủ toàn bộ khuôn viên lăng” – một người dân bức xúc.

Qua tìm hiểu, hiện việc chăm sóc lăng được địa phương giao cho một thành viên thuộc Hội người cao tuổi trong thôn với mức hỗ trợ 2.000 đồng/ngày. Ngoài việc cỏ dại mọc um tùm quanh lăng, hiện nhiều pho tượng đá đang có dấu hiệu phong hóa, sứt mẻ.

Thời điểm PV khảo sát, một số hiện vật trong lăng như bia đá cũng bị vỡ nát, quăng chỏng chơ bên vệ cỏ. Xác nhận tình trạng xuống cấp của di tích lăng đá Quận Vân, theo ông Nguyễn Văn Tuấn – Phụ trách Văn hóa xã Vân Tảo cho biết: “Vừa qua, Phòng Văn hóa cũng có tờ trình đối với UBND huyện về việc duy tu, tu bổ lăng đá. Do không thuộc thẩm quyền, ngân sách của địa phương lại khó khăn nên UBND xã chỉ có thể kiến nghị và đề xuất”.

Theo người dân xã Vân Tảo hiện nguyện vọng, mong ước của họ là các ngành chức năng sớm xây dựng cổng lăng, tường bao bảo vệ, tránh sự phá hoại của người ngoài và mất mát hiện vật. Đồng thời, bố trí xây dựng rãnh thoát nước và lắp đặt máy bơm để hút nước trong lăng ra ngoài, tránh khỏi tình cảnh ngập lụt và thường xuyên như hiện tại.

“Vấn đề cỏ rác mọc quanh lăng người dân ở thôn chúng tôi có thể tự khắc phục bằng cách tập hợp nhau dọn dẹp, phát quang. Tuy nhiên, do đây là một di tích cấp Quốc gia, cần sự đồng ý và đầu tư của các cơ quan chức năng nên việc tu sửa, xây dựng không thể tùy tiện. Bây giờ chúng tôi cần nhất là hệ thống tường bao và cái cổng để bảo vệ hiện vật trong lăng. Khi đã xây tường bao rồi thì chúng tôi sẽ xây một rãnh thoát nước, khi ngập úng sẽ tiến hành bắc máy bơm ở đấy” - Trưởng thôn Nỏ Bạn kiến nghị.

Việc để một công trình văn hóa - kiến trúc đá hiếm có như lăng Quận Vân hoang phế và dần xuống cấp như hiện tại, một phần xuất phát từ sự thiếu chủ động của chính quyền địa phương. Thời gian tới, nếu các cơ quan chức năng liên quan không sớm có giải pháp thì di tích này rất khó tránh khỏi tình trạng mất mát, hư hại.

Đinh Luyện