Đẩy mạnh tái thiết đô thị, nâng cao chất lượng sống

Lấy lợi ích cộng đồng làm trung tâm

Hà Nội là Thủ đô, là đô thị đặc biệt, trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ của cả nước. Nghị quyết Đại hội và Chương trình hành động của Thành ủy khóa 17 đã xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ là: “Nâng cao chất lượng, hiệu quả chỉnh trang, phát triển, hiện đại hóa đô thị gắn với phát triển kinh tế đô thị theo hướng bền vững”.

Trong đó, tập trung quyết liệt để triển khai khâu đột phá là “Ưu tiên hiện đại hóa, phát triển nhanh và đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, xây dựng các công trình tiêu biểu, không gian kiến trúc cảnh quan đặc sắc, mang đặc trưng của Thủ đô. Tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối đô thị trung tâm với khu vực ngoại thành, các đô thị vệ tinh, các tỉnh, thành phố trong vùng Thủ đô”.

Để cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá trên Thành ủy đã ban hành 10 Chương trình công tác, trong đó có Chương trình số 03 về “Chỉnh trang đô thị, phát triển đô thị và kinh tế đô thị giai đoạn 2021-2025”. Đây là chương trình khó, với 19 chỉ tiêu và 56 nhiệm vụ cụ thể, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Song, với việc triển khai bài bản, nghiêm túc, khoa học, có sự tham gia của cả hệ thống chính trị, sau 4 năm thực hiện, chương trình đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Những năm qua, việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị gắn với bảo tồn, phát huy giá trị không gian lịch sử văn hóa, truyền thống tại khu vực nội đô lịch sử đã được thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm với nhiều chính sách, giải pháp.

Theo đó, nhiều công trình, dự án quan trọng của Thành phố đã được hoàn thành, góp phần thay đổi diện mạo Thủ đô. Trong đó, Thành phố đã hoàn thành xây dựng, cải tạo 62 công viên, vườn hoa, đạt 137,7% so với chỉ tiêu đề ra. Một số công trình tiêu biểu gồm: Công viên Ngọc Thụy, Công viên Long Biên, Công viên Lâm Hạ, Công viên hồ điều hòa CV1, Công viên Mai Dịch, Công viên Thiên văn học, Công viên Âm nhạc, Công viên Mễ Trì và Công viên Phùng Khoang.

Bên cạnh các dự án đã hoàn thành, Hà Nội tiếp tục chỉnh trang một số công viên lớn như Công viên Thống Nhất, Công viên Tuổi trẻ Thủ đô để kết nối với không gian đi bộ, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và tận hưởng không gian xanh. Đáng chú ý, thành phố đã mở rộng thêm 5 tuyến phố đi bộ, vượt chỉ tiêu đề ra, tạo không gian giao lưu văn hóa, du lịch cho người dân.

Song song với việc mở rộng không gian công cộng, công tác chỉnh trang hè đường, hạ tầng kỹ thuật đô thị cũng được triển khai mạnh mẽ. Đến nay, Thành phố đã chỉnh trang 256 tuyến phố, vượt kế hoạch 42%. Việc hạ ngầm hệ thống cáp viễn thông, điện lực trên nhiều tuyến đường cũng góp phần tạo nên diện mạo đô thị khang trang, hiện đại hơn.

Về mạng lưới nước sạch, đầu nhiệm kỳ (năm 2021) có 247/413 xã được đầu tư mạng cấp nước sạch tập trung với khoảng 975.097 hộ, đạt tỷ lệ khoảng 80% người dân nông thôn được tiếp cận sử dụng nguồn nước sạch tập trung. Hết năm 2024, tổng số xã được đầu tư mạng lưới cấp nước sạch khoảng 346/413 xã, tăng 99 xã với khoảng 186.000 hộ, tương đương khoảng 774.000 người so với đầu nhiệm kỳ, đạt tỷ lệ 95%. Hiện nay, còn 67/413 xã (tương đương khoảng 59.000 hộ dân) đang được các đơn vị cấp tập trung nguồn lực triển khai, dự kiến hoàn thành trong năm 2025.

Những chính sách đặc thù trong Luật Thủ đô 2024 và 2 bản Quy hoạch chung đã góp phần tháo gỡ những “nút thắt” tưởng chừng như không thể.

Về chỉ tiêu chỉnh trang hè, đường phố trên địa bàn 12 quận với 180 tuyến, theo kết quả rà soát, báo cáo của các đơn vị, hiện nay số tuyến các quận đề xuất chỉnh trang hè, đường phố là 311 tuyến. Lũy kế thực hiện từ năm 2021 đến nay đã chỉnh trang hè, đường phố 256/311 tuyến. So với chỉ tiêu Chương trình là chỉnh trang hè, đường phố trên địa bàn 12 quận với 180 tuyến thì hiện nay đã vượt chỉ tiêu với 256/180 tuyến (đạt 142% so với kế hoạch).

Ngoài ra, Thành phố cũng đã xây mới và cải tạo được 25 chợ so với kế hoạch của Chương trình là đầu tư xây dựng 20 chợ; xây dựng 20 tuyến đường giao thông hạ tầng khung tại các huyện có đề án lên quận, hiện đã có 20 dự án khả thi. Như vậy có thể thấy các mục tiêu hoàn thành của Chương trình 03 của Thành uỷ Hà Nội đều gắn liền với đời sống dân sinh, đặt lợi ích cộng đồng làm trung tâm.

Tháo gỡ điểm nghẽn

Một trong những mục tiêu trọng điểm của Hà Nội là phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại. Trong thời gian qua, nhiều dự án lớn đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng, giúp giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông. Một số công trình tiêu biểu gồm: Tuyến đường sắt Nhổn - ga Hà Nội; Hầm chui Lê Văn Lương - Vành đai 3; Cầu vượt nút giao Chùa Bộc - Phạm Ngọc Thạch; Đường Âu Cơ đoạn từ khách sạn Thắng Lợi đến cầu Nhật Tân; Cầu Vĩnh Tuy 2. Cùng với đó, Thành phố cũng đang đẩy nhanh tiến độ thi công đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, đồng thời chuẩn bị đầu tư các tuyến đường quan trọng như kết nối Pháp Vân - Cầu Giẽ với Vành đai 3.

Cần phải khẳng định, nếu không có sự quyết liệt trong triển khai thực hiện và sự quyết tâm từ địa phương một số nhiệm vụ rất khó hoàn thành, các địa phương không thể có được diện mạo thay đổi như hôm nay, như: Dự án đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài, cải tạo chỉnh trang hồ Đống Đa, địa chỉ số 6 Đào Duy Anh từ bãi đất bỏ hoang đã được giải phóng mặt bằng để thực hiện chỉnh trang đô thị; phố ẩm thực Nguyễn Văn Tuyết… Hay việc phát triển các tuyến phố đi bộ ở các quận, huyện; xây dựng công viên tại quận Hà Đông, công viên Phùng Khoang, hồ điều hòa Mai Dịch, dự án đường 2.5.

Nhiều công trình, dự án quan trọng của Thành phố đã được hoàn thành, góp phần thay đổi diện mạo Thủ đô.

Đặc biệt, Hà Nội đang tập trung hoàn thiện thủ tục đầu tư cho các dự án lớn như đường sắt đô thị, các cây cầu vượt sông Hồng gồm: Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Ngọc Hồi, Hồng Hà, Mễ Sở, Hoài Thượng và các dự án xử lý rác thải, nước thải, cải thiện môi trường các dòng sông Tô Lịch; chỉnh trang cải tạo không gian công cộng khu vực Hồ Gươm…

Kết quả tích cực này là minh chứng cho việc Thành phố đã vận dụng được những chính sách đặc thù trong Luật Thủ đô 2024 và 2 bản Quy hoạch Chung để tháo gỡ những “nút thắt” tưởng chừng như không thể. Thậm chí, ngay cả những đồ án cải tạo chung cư cũ tưởng chừng như bế tắc cũng đang được “làm mới” lại theo các phương án TOD - mô hình phát triển đô thị tập trung quanh các điểm trung chuyển giao thông công cộng.

Theo TS Nguyễn Quang, nguyên Giám đốc Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc tại Việt Nam với tỷ lệ đô thị hóa dưới 50%, Hà Nội hiện đang trong giai đoạn chuyển đổi quan trọng của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa. Cách hiệu quả nhất để giải quyết những cơ hội và thách thức trong phát triển Hà Nội là thúc đẩy áp dụng các giải pháp xanh, thông minh và đổi mới với công nghệ kỹ thuật cao và công nghệ kỹ thuật số.