Dầu ăn dùng trong chăn nuôi tuyệt đối không dùng cho người

Mới đây, Đài truyền hình Việt Nam (VTV) đã phanh phui nhãn hiệu dầu ăn OFOOD của Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food bị phát hiện bán ra thị trường với số lượng cực lớn – hàng chục nghìn tấn, dưới danh nghĩa dầu ăn cho người. Tuy nhiên, đây thực chất là dầu thực vật dùng để sản xuất thức ăn chăn nuôi, không đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Dầu đậu nành Ofood của Công ty Nhật Minh Food vừa được cơ quan chức năng xác định làm từ dầu ăn dành cho thức ăn chăn nuôi (Ảnh: VTV).

Để che mắt cơ quan chức năng, nhóm chủ mưu sử dụng đường ống ngầm để bơm dầu từ bồn chứa nguyên liệu dành cho vật nuôi sang bồn chứa dầu dùng cho người. Sau đó, họ công bố sản phẩm là dầu ăn bổ sun vitamin A, nhưng kết quả kiểm nghiệm của cơ quan chức năng cho thấy không hề có vitamin A trong sản phẩm.

Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong quản lý an toàn thực phẩm, và nếu không may sử dụng phải loại dầu ăn trên, thì người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người tiêu dùng.

Chia sẻ về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ (PGS.TS) Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội cảnh báo, các sản phẩm làm giả, kém chất lượng đều nguy hiểm đối với sức khỏe người dùng. Người tiêu dùng ăn phải hàng giả có thể bị dị ứng, choáng váng, nhức đầu... về lâu dài dẫn đến suy gan, thận, ngộ độc nhưng chưa có biểu hiện cấp tính nên khó nhận biết.

Đối với việc dùng dầu ăn chăn nuôi chế biến cho người, PGS Nguyễn Duy Thịnh cho rằng, Nhà nước đã quy định rõ ràng thực phẩm, hàng hóa dành cho người, chăn nuôi. Dầu dùng cho chăn nuôi không phải là dầu ăn thông thường.

"Chúng ta có thể dùng dầu ăn sản xuất cho con người để đưa vào thức ăn chăn nuôi, điều này hoàn toàn được nhưng chi phí, giá thành cao. Ngược lại, dầu dùng cho chăn nuôi tuyệt đối không thể dùng cho người, vì đây là sản phẩm kém chất lượng, giá rẻ, thành phần chứa nhiều tạp chất, độc tố. Nếu dùng loại dầu độc hại đó để chiên rán thực phẩm thì độc tố sẽ xâm nhập vào cơ thể con người, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đây là điều không thể chấp nhận được” – PGS Nguyễn Duy Thịnh cảnh báo.

Theo chuyên gia, thực tế, loại dầu này thường là dầu thô, mới ép, chưa qua tinh chế hoặc chưa kịp tinh chế thường được nhập khẩu từ nước ngoài hoặc sản xuất trong nước. Ban đầu, người ta sử dụng dầu này để trộn vào thức ăn chăn nuôi cho cá, lợn, trâu bò. Tuy nhiên, các chuyên gia chăn nuôi hiện nay đã khuyến cáo, không nên bổ sung chất béo vào thức ăn của vật nuôi, vì cơ thể động vật có thể tự tổng hợp chất béo từ nguồn tinh bột. Thậm chí, bổ sung chất béo không phù hợp còn ảnh hưởng xấu đến quá trình sinh trưởng của vật nuôi.

Nói chung, dầu thô chưa tinh chế hoặc dầu đã sử dụng nhiều lần đều tiềm ẩn nguy cơ độc hại đối với sức khỏe con người. Điều đáng lo ngại là hiện nay, một lượng dầu ăn không đạt chuẩn vẫn có thể được tuồn ra thị trường, nhất là đến các bếp ăn tập thể, đơn vị cung cấp suất ăn sẵn (trường học, khu công nghiệp).

“Nếu một bếp ăn tập thể trong trường học vì tiết kiệm chi phí mà sử dụng loại dầu ăn không đảm bảo, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm. Thậm chí, bếp trưởng, hiệu trưởng phải bị xử lý nếu để xảy ra tình trạng đó, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em, học sinh” - PGS Nguyễn Duy Thịnh nêu rõ.

Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, những nhóm người nhạy cảm (người già yếu, người bệnh) với thực phẩm đặc biệt thận trọng sử dụng thực phẩm an toàn. Còn với người trẻ, khỏe mạnh dẫu có ăn phải dầu ăn không đạt chuẩn có thể không thấy tác động ngay, nhưng về lâu dài, độc tố sẽ tích tụ, dẫn đến những bệnh mãn tính, nghiêm trọng.

“Với người tiêu dùng, việc nhận biết dầu ăn “bẩn” không phải lúc nào cũng dễ dàng. Một số loại dầu thô chưa tinh chế có thể có mùi lạ, người dân có thể phát hiện. Nhưng dầu đã tinh chế kỹ hoặc dầu tái chế nhiều lần có thể không còn mùi bất thường rất khó phân biệt. Điều này đòi hỏi cơ quan chức năng phải giám sát chặt chẽ, kiểm tra và ngăn chặn hành vi vi phạm ngay từ đầu” - PGS Nguyễn Duy Thịnh khuyến cáo.

Trước thông tin một số cơ sở bị phát hiện sử dụng dầu ăn nhập khẩu với mục đích dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất, chế biến thành dầu ăn để chế biến thực phẩm cho người, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cảnh báo đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Để phòng ngừa rủi ro và bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, đặc biệt là bếp ăn tập thể và đơn vị cung cấp suất ăn sẵn cần yêu cầu nhà cung cấp làm rõ hồ sơ công bố, hồ sơ nguyên liệu của sản phẩm, không chỉ dựa vào bao bì, nhãn mác.

Không sử dụng nguyên liệu không đúng mục đích công bố trong chế biến thực phẩm, kể cả khi có đủ hóa đơn, chứng từ. Khi phát hiện nghi ngờ, đề nghị thông tin kịp thời tới cơ quan chức năng để xử lý theo quy định

Theo Cục An toàn thực phẩm, tuân thủ đúng mục đích sử dụng của nguyên liệu thực phẩm không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là trách nhiệm pháp lý bắt buộc. Mọi hành vi cố tình sử dụng nguyên liệu không đúng với mục đích đã đăng ký để chế biến thực phẩm, đặc biệt trong trường hợp nguyên liệu không bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, sẽ bị cơ quan chức năng xem xét, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.