Đại biểu đề xuất viên chức thôi việc do sắp xếp, sáp nhập được trợ cấp tối thiểu 12 tháng lương

Thảo luận về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) ngày 13/11, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá cao nhiều điểm tiến bộ của dự thảo đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới quản lý đội ngũ viên chức theo vị trí việc làm theo hướng công khai, minh bạch, gắn với trách nhiệm.

Tuy nhiên, từ thực tiễn của hàng chục nghìn viên chức đang bị ảnh hưởng bởi tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian vừa qua, nữ đại biểu cho rằng vẫn còn nhiều điểm cần được bổ sung, điều chỉnh để luật thực sự đồng hành với viên chức, những người đang trực tiếp gánh vác trọng trách của bộ máy hành chính sự nghiệp công.

Bà Trân cho hay, trong thực tế sáp nhập tổ chức, nhiều viên chức dù hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng bị rơi vào tình trạng dôi dư cơ học, không phải do yếu kém mà do tổ chức không còn vị trí tương xứng.

Hiện nay, các quy định chưa có cơ chế buộc cơ quan chủ quản phải chủ động sắp xếp, giới thiệu hoặc biệt phái viên chức dôi dư sang đơn vị khác trong cùng hệ thống công. “Phần lớn viên chức phải tự đi tìm việc, tự liên hệ xin chuyển việc cho phù hợp, nhiều trường hợp bị chấm dứt hợp đồng rất thiệt thòi”, đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Quốc hội)

Vì vậy, bà kiến nghị bổ sung quy định: “Trường hợp viên chức bị dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính hoặc tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan quản lý có trách nhiệm bố trí, biệt phái hoặc giới thiệu viên chức sang đơn vị phù hợp với chuyên môn, năng lực, không chấm dứt hợp đồng nếu viên chức vẫn đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm khác”.

Theo bà, điều này không chỉ nhân văn mà còn tránh lãng phí nguồn lực. Bởi viên chức ngoài chuyên môn được đào tạo, họ còn được đào tạo, bồi dưỡng rất nhiều các kỹ năng khác từ nguồn tài chính công. Ở độ tuổi 35-50 là giai đoạn chín muồi về kinh nghiệm và bản lĩnh, họ cần được tiếp tục cống hiến thay vì trở thành người thất nghiệp ngoài ý muốn.

Về vị trí việc làm của viên chức, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân cho rằng, vẫn còn bất cập trong cách xác định vị trí việc làm khi cơ quan thay đổi hoặc sáp nhập. Nhiều viên chức bị chuyển vị trí nhưng không được tham gia ý kiến hoặc phải làm công việc khác hẳn chuyên môn dẫn đến tâm lý hụt hẫng, giảm hiệu quả công tác.

Vì vậy, đại biểu đề nghị quy định rõ khi đơn vị tổ chức lại hoặc sáp nhập, viên chức được tham gia góp ý về vị trí việc làm mới. Nếu vị trí việc làm thay đổi không phù hợp chuyên môn, cơ quan có trách nhiệm đào tạo lại hoặc bố trí tạm thời công việc tương đương để đảm bảo ổn định đời sống.

Nữ đại biểu đoàn Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho rằng, tiêu chí đánh giá viên chức sau sắp xếp bộ máy nhiều khi chưa công bằng, còn nặng về định tính, cảm tính, có những viên chức bị đánh giá thấp chỉ vì thay đổi đơn vị, chưa kịp thích ứng với môi trường mới.

Toàn cảnh Kỳ họp. (Ảnh: Quốc hội)

Vì vậy, cần quy định trong năm đầu tiên sau khi sắp xếp, tổ chức lại đơn vị, kết quả đánh giá viên chức cần xem xét yếu tố thay đổi môi trường công tác, không xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ nếu nguyên nhân khách quan do tổ chức. Điều này vừa bảo vệ người lao động, vừa thể hiện tính nhân văn của luật và khuyến khích viên chức vượt qua khó khăn để thích ứng.

Đồng thời, viên chức bị ảnh hưởng bởi việc tổ chức lại đơn vị hoặc thay đổi vị trí việc làm được quyền tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi nghề nghiệp, kỹ năng số, quản lý dự án và được tính thời gian đào tạo là thời gian công tác liên tục.

Việc này không chỉ giúp viên chức có cơ hội tái hòa nhập mà còn giúp Nhà nước giữ được lực lượng lao động đã đào tạo - một nguồn nhân lực công quý giá.

Đáng quan tâm, theo đại biểu, hiện nay quy định chỉ nêu chung về các trường hợp thôi việc, nghỉ hưu, chưa phân biệt rõ giữa thôi việc chủ động và thôi việc do tổ chức sắp xếp. Vì vậy, cần có quy định rõ hơn để hỗ trợ viên chức ổn định cuộc sống và giảm rủi ro cho xã hội.

Bà Trân kiến nghị quy định rõ: "Viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức, sáp nhập đơn vị hành chính được hưởng trợ cấp một lần tối thiểu bằng 12 tháng lương, đồng thời ưu tiên giới thiệu công việc trong hệ thống công lập hoặc khu vực chuyển tiếp".

Theo bà, đây là chính sách cần thiết để đảm bảo ổn định xã hội, giảm áp lực thất nghiệp, đặc biệt với viên chức trung niên đang phải lo cho gia đình, con cái học hành, đồng thời cũng thể hiện tinh thần không bỏ rơi viên chức, coi họ là đối tác đồng hành, không phải người bị bỏ lại phía sau.

Cho biết cả nước có hơn 2,2 triệu viên chức, nữ đại biểu nhấn mạnh, mỗi quy định dù nhỏ cũng tác động sâu sắc đến đời sống, tâm tư, niềm tin của họ. “Một viên chức được đào tạo bài bản bằng ngân sách nhà nước và bằng công sức của bản thân không nên ngày mai trở thành nguồn lực bị lãng phí, họ đã chín muồi để cống hiến không phải bị đẩy vào vùng không việc chỉ vì bộ máy thay đổi”, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân nói.