Chính điện Kính Thiên: Không gian thiêng quan trọng nhất của kinh đô Thăng Long
Nghiên cứu, khôi phục Chính điện Kính Thiên
Thảo luận tại Hội thảo, PGS.TS Tống Trung Tín - Hội Khảo cổ học Việt Nam thông tin: Từ năm 2011 đến nay, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học tiến hành khai quật nghiên cứu tại khu vực trung tâm của khu di sản, với tổng diện tích 8.440 m2.
Những cuộc khai quật đã thu được kết quả to lớn trong việc tìm hiểu các giá trị của di sản thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long; đồng thời thu được nhiều tư liệu mới mang tính xác thực cao, góp phần nghiên cứu, khôi phục Chính điện Kính Thiên.
PGS.TS Tống Trung Tín - Hội Khảo cổ học Việt Nam tham luận tại Hội thảo. |
Nghiên cứu về Chính điện Kính Thiên thời Lê, TS Nguyễn Văn Sơn, Hội Sử học Hà Nội cho biết, điện Kính Thiên là kiến trúc quan trọng bậc nhất của kinh đô Thăng Long thời Lê sơ, Mạc và Lê Trung hưng, khởi dựng từ năm 1428 đời vua Lê Thái Tổ, nơi đặt ngự tọa của Hoàng đế Đại Việt.
Tại đây, Hoàng đế cử hành các đại điển lễ của triều đình như lễ đăng cơ, thiết triều, nghị bàn quốc gia đại sự, điện thí, tuyên cáo thắng trận, tiếp đón sứ thần... Do đó điện Kính Thiên là biểu trưng cao nhất cho quyền lực quốc gia Đại Việt xuyên suốt 4 thế kỷ (XV - XVIII).
Năm 1816, vua Gia Long đã cho dỡ điện Kính Thiên với lý do “kiến trúc đã bị mục nát không thể tu bổ được” và cho dựng một tòa điện mới gọi là chính điện Hành cung, năm 1841 vua Tự Đức đổi thành điện Long Thiên.
Trải qua thăng trầm lịch sử kiến trúc đã bị phá hủy toàn bộ chỉ còn lại khu nền cao hơn 2m và hai bộ lan can đá thềm bậc ở chính giữa mặt Nam và góc Tây Bắc. Các cuộc khảo sát, khai quật tại đây từ năm 2011 đến nay đã mở ra những hiểu biết mới về Chính điện Kính Thiên và không gian điện Kính Thiên qua hệ thống di tích, di vật. Tuy nhiên, cấu trúc mặt bằng và phân gian kiến trúc điện Kính Thiên vẫn là câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp thỏa đáng.
"Trong bài viết này chúng tôi căn cứ vào các nguồn sử liệu để nghiên cứu quá trình xây dựng, cấu trúc nền móng và phân gian kiến trúc của các chính điện triều Lý, Trần, Hồ, Lê (Lam Kinh) và Nguyễn từ đó đưa ra hướng nghiên cứu tìm hiểu về cấu trúc mặt bằng điện Kính Thiên.
Kết quả nghiên cứu góp phần nhỏ bé hướng tới việc nghiên cứu, phục dựng Chính điện Kính Thiên và không gian Chính điện Kính Thiên thời Lê trong khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội", TS Nguyễn Văn Sơn chia sẻ.
Đúc kết lại, PGS.TS Tống Trung Tín khẳng định: Không gian Chính điện Kính Thiên thời Lê là không gian thiêng quan trọng nhất của kinh đô Thăng Long và của Việt Nam trên các phương diện quy hoạch kinh đô, kiến trúc, nghệ thuật, mỹ thuật, tâm linh, vị trí và chức năng.
Đây cũng là nơi diễn ra các nghi thức Quốc gia quan trọng nhất của đất nước, nơi đề ra các quyết sách dựng và giữ nước thành công của các cấp lãnh đạo cao nhất của đất nước qua suốt hàng nghìn năm lịch sử.
Không gian này được cấu trúc bởi ba thành phần kiến trúc cơ bản: Chính điện Kính Thiên, sân Đan Trì (hay sân Đại Triều), Đoan Môn. Đây là 3 thành phần kiến trúc cơ bản tại Không gian Chính điện Kính Thiên. Điều này được minh chứng qua các ghi chép của chính sử, thư tịch cổ Việt Nam và đối sánh với lịch sử kinh đô Phương Đông.
Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long
Toàn cảnh Hội thảo chiều 8/9 |
Tham luận về những vấn đề đặt ra trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long, TS Nguyễn Viết Chức, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá Giáo dục Quốc hội, cho biết, bảo tồn và phát huy giá trị di sản là việc làm cần thiết đối với mọi di sản.
"Với Di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long công tác này có ý nghĩa lớn lao hơn. Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đã có nhiều cố gắng trong công tác này. Tuy nhiên, những kết quả ghi nhận trong những năm qua chưa đáp ứng kỳ vọng của nhân dân Thủ đô về một di sản tầm cỡ như Hoàng thành Thăng Long", TS Nguyễn Viết Chức thẳng thắn cho biết.
Theo TS Nguyễn Viết Chức, những khó khăn đang đặt ra trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long như di sản được hình thành và tồn tại trong thời gian dài hơn 13 thế kỷ với nhiều biến động theo thời gian và thăng trầm lịch sử của Thăng Long - Hà Nội có tác động trực tiếp đến di sản.
Về di sản vật thể, các di sản quan trọng của 3 triều đại phong kiến Việt Nam Lý - Trần - Lê hầu như chỉ còn dấu tích trong lòng đất. Hiện trên mặt đất chỉ còn một số di tích thời Nguyễn và một số công trình thời Pháp.
Việc phục dựng các di sản trong Hoàng Thành phải chấp nhận phương án tối ưu, nghĩa là giữ được cái này có thể phải hy sinh cái kia. Vấn đề này đòi hỏi phải nghiên cứu thận trọng và có ý kiến của các nhà khoa học và các cơ quan có thẩm quyền. Về di sản phi vật thể gặp nhiều khó khăn trong công tác nghiên cứu cũng như phục dựng do nguồn tư liệu còn hạn chế.
Trước những khó khăn trên, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá Giáo dục Quốc hội đề ra một số giải pháp. Đó là, thành phố Hà Nội; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có tờ trình UNESCO về phương pháp bảo tồn có chọn lọc, trên cơ sở đó trình việc phục dựng điện Kính Thiên; lập kế hoạch khai quật Khảo cổ học dài hạn và ngắn hạn song song với kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di chỉ khảo cổ; triển khai nghiên cứu giá trị di sản phi vật thể; triển khai ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành; học tập kinh nghiệm các nước trong bào tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng cung...
Gợi ý mô hình và quy hoạch không gian trưng bày khảo cổ và kiến trúc cho khu di sản Hoàng thành Thăng Long, trong đó nêu cơ hội hợp tác giữa Hà Nội và Vùng Ile De France của Pháp, ông Emmanuel Cerise - Giám đốc PRX Việt Nam tại Hà Nội, cho biết, Vùng lle de France, cùng với PRX-Việt Nam, có thể hỗ trợ kết nối các di tích lịch sử của Hà Nội và các khu di sản ở vùng lle de France; xây dựng hợp tác trao đổi và hỗ trợ kỳ thuật.
Ví dụ như sự hợp tác giữa thị trấn trung cổ Provins và Thành cổ Hà Nội, hỗ trợ của Bộ Văn hóa Pháp trong lĩnh vực đào tạo và bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ nói tiếng Pháp đang làm việc tại các khu di tích lịch sử.
Cơ hội hợp tác có thể hợp tác trong một dự án cụ thể, ví dụ như dự án thiết kế một đô thị đương đại nhằm bảo tồn và phát huy di sản; hỗ trợ kỹ thuật trong lĩnh vực truyền thông và quảng bá; hỗ trợ xây dựng mạng lưới các điểm di sản (tại Hà Nội và giữa các khu đi sản của Hà Nội và của lle de France); giới thiệu các kiến trúc sư, nhà thiết kế đô thị và nhà thiết kế cảnh quan có chuyên môn cao đến làm việc tại các khu khảo cổ và lịch sử...
Chiều 8/9, các đại biểu tiếp tục tham luận tại Hội thảo theo hai chủ đề mà Ban Tổ chức đã gợi ý. Đó là, đánh giá kết quả 20 năm nghiên cứu di sản Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, đặc biệt kết quả nghiên cứu 10 năm gần đây, kể từ khi Hoàng thành Thăng Long được vinh danh Di sản văn hóa thế giới.
Bên cạnh đó là tham luận về vấn đề phát huy giá trị di sản: Thực tiễn kinh nghiệm và định hướng trong đó chú trọng việc định hướng nghiên cứu, phục dựng một số công trình kiến trúc tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long, trong đó trọng tâm là không gian điện Kính Thiên và Chính điện Kính Thiên.
Có thể bạn quan tâm
Nên xem
Cơ hội làm việc tại Australia cho lao động Việt Nam
Trường THPT Quang Trung: Điểm sáng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi
Cải tạo một loạt chung cư cũ góp phần hạ nhiệt giá nhà
Gắn kết tự nhiên và phát triển bền vững nhờ nông nghiệp sinh thái ở Tây Bắc
Chấn chỉnh lái xe buýt vi phạm Luật Giao thông đường bộ
Doanh nhân Vũ Minh Châu được vinh danh vì sự nghiệp phát triển ngành mỹ nghệ kim hoàn đá quý Việt Nam
Đêm nay, Hà Nội cấm lưu thông trên đường Văn Khê
Tin khác
Đám cưới xưa và nay: Kỳ 2: Văn hóa như cái phễu, cần thời gian gạn đục khơi trong
Văn hóa 21/12/2024 13:40
Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Một năm bội thu
Văn hóa 21/12/2024 10:20
"Con đường lịch sử": Bức tranh sử thi về 80 năm Quân đội anh hùng
Văn hóa 20/12/2024 16:54
Hội hoa xuân Ất Tỵ 2025 TP.HCM có chủ đề "Non sông gấm hoa, vui xuân an hòa”
Văn hóa 20/12/2024 15:49
Đám cưới xưa và nay: Kỳ 1: Cốt lõi trong hôn nhân chính là hạnh phúc của con người
Văn hóa 20/12/2024 15:17
Điểm sáng của bức tranh Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thủ đô năm 2024
Văn hóa 18/12/2024 20:42
Dấu ấn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm 2024
Văn hóa 18/12/2024 12:11
Múa rối nước: Giữ hồn dân tộc trong đời sống đương đại
Văn hóa 17/12/2024 20:05
Trưng bày chuyên đề "Gan vàng dạ sắt": Kết nối và truyền cảm hứng cho giới trẻ
Văn hóa 17/12/2024 09:40
Hà Nội đêm trầm lắng, bình yên!
Văn hóa 17/12/2024 09:07