Ăn bánh mỳ tiếp dân vẫn chỉ là phần ngọn

Từ ý kiến của Phó thủ tướng lại nhớ đến chuyện Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh và Bộ trưởng- Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên trong ngày đầu tiếp dân đã phải ăn bánh mỳ để tranh thủ tối đa thời gian làm việc. Câu chuyện Bộ trưởng, Tổng thanh tra… phải ăn bánh mỳ để có thời gian tiếp dân có lẽ chỉ là phần ngọn, còn cái phần gốc ấy chính là câu hỏi vì sao người dân ở nhiều địa phương phải lặn lội lên cấp trung ương để kêu oan? Bộ máy tiếp dân tại các địa phương làm việc ra sao mà tỷ lệ đơn thư khiếu kiện, khiếu nại vượt cấp ngày một nhiều?.

Lại nói về chuyện tiếp công dân. Điều 9, Luật tiếp công dân có quy định 8 hành vi bị cấm trong việc tiếp công dân như nghiêm cấm việc thiếu trách nhiệm trong tiếp công dân, phân biệt đối xử trong việc tiếp công dân. Luật đã rõ nhưng không phải lúc nào cũng được các “công bộc” của dân thực hiện. Tình trạng “ngâm” đơn, chậm giải quyết khiếu nại trước những phản ánh của công dân phải nói là phổ biến ở địa phương nào cũng có. Ngay như ông Huỳnh Phong Tranh cũng phải thừa nhận một thực tế là có vụ việc Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nhưng chưa thực hiện kịp thời.

Xin thưa với Tổng thanh tra rằng tình trạng chậm hoặc cố tình không thực hiện chỉ đạo của Chính phủ không phải hiếm, ngay như quận Hoàn Kiếm của Hà Nội, có vụ việc tại 11A Tông Đản, phường Tràng Tiền cả UBND thành phố rồi Văn phòng Chính phủ có chỉ đạo giải quyết thì tới hai năm sau sự việc vẫn giẫm chân tại chỗ, buộc người dân bức xúc gửi đơn tới các cơ quan chức năng khác. Ngay Thanh tra Chính phủ ban hành nhiều kết luận thanh tra nhưng việc giám sát cũng như thực hiện các kết luận ở không ít địa phương hết sức chậm chạp.

Nói tới việc tiếp và trả lời công dân mới thấy cái sự vòng vo né tránh của việc chuyển đơn. Câu chuyện diễn ra tại một tỉnh nọ mà chúng tôi không tiện nêu tên. Chuyện rằng, một người dân phát hiện và tố cáo một lãnh đạo huyện bao che cho sai phạm, ra quyết định không đúng khi cho một cá nhân vào chiếm đất nhà nước. Đương nhiên, theo Luật Khiếu nại tố cáo thì khi người dân có quyền tố cáo vị lãnh đạo đứng đầu huyện kia tới lãnh đạo UBND tỉnh. Nhưng lạ một nỗi, công dân chống tiêu cực gương mẫu của ta chỉ toàn nhận được phiếu chuyển đơn từ tỉnh thông báo việc nhận được đơn và yêu cầu UBND huyện giải quyết. Lạ thật, tự lãnh đạo huyện làm sai rồi được phép tự xử lý mình thì đâu còn là công lý.

Câu chuyện người dân phải theo đuổi 16 năm một vụ kiện mà Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng nêu ra không những phản ánh nỗi đau của người dân mà qua đó cho thấy sự trì trệ của không ít cán bộ, cơ quan có trách nhiệm giải quyết đơn thư. Nếu làm cuộc khảo sát ở các cơ quan tiếp dân, các cơ quan công an, báo chí…mới thấy những vụ việc mà người dân theo đuổi từ 10 đến hơn 20 năm không phải là hiếm.             

Vụ ông Nguyễn Thanh Chấn, Bắc Giang bị tù oan sai suốt một thời gian dài là một điển hình. Trong suốt thời gian ông Chấn ngồi tù đã có rất nhiều lá đơn được ông và gia đình gửi tới các cơ quan chức năng kêu cứu. Nhưng rất ít cơ quan hồi âm lại, vì người ta tin tưởng rằng cả một hệ thống pháp luật khép kín, cao nhất là Tòa án nhân dân tối cao định tội thì chẳng bao giờ có chuyện sai. Chính bởi sự ỷ lại, lười suy nghĩ và thái độ vô cảm của những người đại diện cho luật pháp đã biến một công dân lương thiện thành kẻ mang án tù. Nếu cơ quan chức năng làm tốt việc tiếp nhận và xử lý đơn của ông Chấn và người thân, chưa chắc người dân này đã phải đắm mình trong bản án oan gặm nhấm tuổi đời tới 10 năm.

Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại tố cáo, Luật Tố tụng hình sự, dân sự… chúng ta đã có nhưng phải nói thật rằng, chỉ khi nào có cán bộ gây ra sai phạm bị xử lý thích đáng thì khi đó mới có tấm gương để mà soi vào, để mà có trách nhiệm hơn trong công việc. Nếu không làm nghiêm từ chính khâu quản lý giám sát, xử lý cán bộ thì việc lãnh đạo Bộ ăn bánh mỳ tiếp dân mãi vẫn chỉ là phần ngọn.

Lương Dân