Vẫn điệp khúc tại cả hai bên

	Thai nhi bị đe dọa khi người mẹ hút hoặc hít phải khói thuốc lá
	90% số ca mắc bệnh ung thư phổi là do hút thuốc lá
	Bị phạt 4 triệu đồng vì hút thuốc trên máy bay

Cấm thì cấm, hút vẫn hút chả sao

Việc “tự do” hút thuốc lá tại nhiều điểm công cộng như hiện nay là nguyên nhân dẫn đến việc Việt Nam lọt vào “top” những quốc gia có tỉ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Theo Tổ chức HealthBridge Canada, hằng năm có khoảng 40 nghìn người chết do các căn bệnh liên quan đến thuốc lá. Còn trên bình diện kinh tế, hằng năm người Việt Nam cũng phải chi một số tiền rất lớn lên đến 14 nghìn tỉ đồng cho việc thuốc lá.

Để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá thực sự có tác dụng, cần mạnh tay xử phạt người vi phạm chứ không thể mãi cảnh cáo, nhắc nhở. Ảnh minh họa.

Chị Hà Uyên ở Khương Trung (quận Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết: “Kể từ khi nghe thông tin Luật phòng, chống tác hại thuốc là sẽ xử lý những người vi phạm khi hút thuốc lá tại địa điểm công cộng, tôi rất vui và tin rằng tại những địa điểm công cộng, môi trường sẽ sớm được sạch vì không khói thuốc lá. Thế nhưng, điều đó hoàn toàn ngược lại, tôi đi chợ, đưa con đi công viên, hay đón con trước cổng trường học…đã vài lần phải chứng kiến cảnh người hút thuốc lá, nhả khói phả về hướng người đối diện và những người xung quanh với một thái độ thản nhiên. Không chỉ vậy, những nơi có biển cấm đoàng hoàng như bệnh viện, công sở, nhiều người vẫn vô tư hút thuốc mà không hiểu rằng, ở môi trường này khói thuốc lá bị cấm hoàn toàn. Những lúc ấy tôi tự hỏi, liệu Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã thực sự có hiệu lực và hữu ích?”.

Theo Luật sư Đào Đăng Sơn (Đoàn Luật sự T.P Hà Nội) tại Điều 23, Nghị định 176/2013/NĐ-CP có quy định: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng đối với một trong các hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; bỏ mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định. Đồng thời sẽ cảnh cáo, hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng đối với hành vi sử dụng thuốc lá khi chưa đủ 18 tuổi (Điều 24). Luật đã có hiệu lực, mức xử phạt cũng rõ ràng, tuy nhiên trên thực tế việc thực hiện những quy định này chưa được các cơ quan chức năng thực hiện triệt để. “Chúng ta phải đặt câu hỏi rằng, liệu cơ quan chức năng đã thực sự vào cuộc để xử lý hành vi hút thuốc lá nơi công cộng hay chưa, hay họ vẫn còn đang bận xử lý những vấn đề khác nghiêm trọng hơn. Theo tôi, hiện tại ở nước ta, hút thuốc lá vẫn đang được xem như một thói quen và chưa bị xử lý, tuy nhiên khi luật đã có, chế tài đã có, thì dù ít dù nhiều vẫn phải xử lý, cần thiết thì kiến nghị tăng mức xử phạt. Bởi lẽ đây không chỉ là vấn đề liên quan đến sức khỏe, cộng đồng mà còn là ý thức của mỗi người” – Luật sư Sơn cho hay.

Ai xử phạt đây?

Trước việc Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa hoặc “không thể” đi vào cuộc sống, nhiều chuyên gia cho rằng đó là do luật ban hành vẫn còn nhiều hạn chế, nhiều điểm chưa phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, trong vấn đề thực thi thì không biết trách nhiệm thuộc về ai. Ví dụ, hút thuốc lá tại bệnh viện, thì ai, cơ quan nào có thẩm quyền xử phạt. Nhân viên bệnh viện, hay bảo vệ bệnh viện?

Vì chế tài xử phạt hành vi hút thuốc lá không rõ ràng, thiếu tính khả thi nên người dân vẫn mặc sức vô tư hút. Thậm chí, nhiều khi các nhân viên cơ quan chức năng như Công an, y tế, chính quyền sở tại biết người đang hút thuốc lá nơi công cộng là vi phạm pháp luật, nhưng vẫn không tài nào lập biên bản để xử phạt. Ngay trong các cơ quan hành chính không ít cán bộ, nhân viên vẫn hút thuốc lá ngay trong phòng làm việc bình thường.

Và vì vậy, theo các chuyên gia, cách duy nhất để thay đổi hành vi hút thuốc lá nơi công cộng làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe người xung quanh chỉ còn phụ thuộc vào ý thức của người hút mà thôi. Về vấn đề này, bà Phạm Thị Hoàng Anh – Giám đốc Tổ chức HealthBridege Canada tại Việt Nam cho rằng, để hạn chế tình trạng hút thuốc lá tại các địa điểm công cộng, trường học, cơ quan…thì vấn đề ý thức và thay đổi ý thức của người dân là rất quan trọng.

Tuy nhiên, một trong những việc làm ảnh hưởng đến vấn đề để người dân thực hiện nghiêm các quy định trong luật, lại đến từ ý thức tuân thủ pháp luật của các cơ quan, tổ chức và nhất là người đứng đầu tại những tổ chức này. Theo bà Hoàng Anh, thì chính những người đứng đầu tại một số cơ quan, tổ chức lại là những người vi phạm hút thuốc lá tại nơi công cộng, cơ quan…và bản thân họ đã “làm gương” để cấp dưới làm theo.

Đồng quan điểm trên với bà Hoàng Anh, luật sư Đào Đăng Sơn cũng cho rằng, để thay đổi một vấn đề, hay để một điều luật nào đó được mọi người chấp nhận, việc tuyên truyền là cực kỳ quan trọng. Song bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền thì vấn đề thực thi pháp luật, thực thi giải pháp xử lý chế tài phải được đẩy mạnh. “Mình tuyên truyền khắp nơi, nhưng lại chưa xử lý một ai vi phạm, chắc chắn sẽ dẫn đến việc người dân “nhờn” luật. Đã là luật thì phải xử lý nghiêm, kể cả những người đứng đầu các cơ quan, tổ chức xã hội nếu họ vi phạm. Thậm chí, phải đưa tên những người vi phạm lên các phương tiện truyền thông, từ đó đánh vào ý thức người dân để họ thay đổi tốt hơn, chứ không thể mãi hô hào bằng hình thức tuyên truyền và xử phạt cảnh cáo” - Luật sư Sơn cho hay.

Tuấn Minh