Thu hồi tài sản từ tham nhũng chưa tương xứng

	Nợ công tăng nhanh, kết quả chống tham nhũng chưa cao
	Phải thu hết tài sản từ tham nhũng

Tổng Thanh tra Chính Phủ Huỳnh Phong Tranh cho rằng tham nhũng ngày càng tinh vi

Tiền nộp lại từ quà tặng năm 2015 là 489 triệu đồng

Cụ thể, năm 2015, cơ quan thanh tra phát hiện 100 vụ, 172 đối tượng tham nhũng, trong khi đó bình quân mỗi năm giai đoạn 2011 - 2015 phát hiện 70 vụ, 104 người. Năm 2015, thu hồi tài sản tham nhũng đạt 55,8% trong khi năm 2014 chỉ đạt 22,3%; năm 2013 đạt 10%; năm 2011 - 2012 đạt dưới 5%. Tuy nhiên, tình hình tham nhũng vẫn diễn ra phức tạp. Tình trạng nhũng nhiễu trong khu vực công còn nhiều, biểu hiện qua nạn hối lộ, lót tay, chạy chọt khi giao dịch với các cơ quan công quyền. Đáng lưu ý, Chính phủ nhận định, đã xuất hiện tình trạng tham nhũng có tính lợi ích nhóm trong một số lĩnh vực.

Liên quan đến việc nộp lại quà tặng, báo cáo Chính phủ cho hay: năm 2015 đã có 23 người nộp lại quà tặng, với số tiền là 489 triệu đồng. Năm 2014, số người nộp lại quà tặng là 32 trường hợp, trong khi năm 2013 là 364. “Kết quả này cho thấy việc thực hiện quy chế tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng có tăng hơn những năm trước, nhưng vẫn còn hình thức trong khi tình trạng tặng quà, biếu xén để vụ lợi vẫn diễn ra”, báo cáo nêu rõ.

Để chứng minh, bản báo cáo dẫn kết quả khảo sát do Thanh tra Chính phủ và Ngân hàng Thế giới thực hiện trong quý 2 năm 2015 tại 512 doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp tư nhân. Theo đó có 48% doanh nghiệp được hỏi thừa nhận có tặng quà cho cán bộ, công chức trong khoảng thời gian 12 tháng gần đây, trong đó 82% là quà có giá trị trên 500.000 đồng. Có 88,6% tặng trực tiếp cho cán bộ, công chức; 46% tặng trước và trong khi đang giải quyết công việc của doanh nghiệp; 66% là nhằm mục đích giải quyết công việc của doanh nghiệp và 31% để “nuôi quan hệ”. 56% do doanh nghiệp chủ động tặng quà dù cán bộ, công chức không đòi hỏi hay gợi ý.

Năm 2015 cũng đã có 46 người đứng đầu thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng đã bị xử lý, trong đó 4 người bị xử lý hình sự (tăng một người so với năm 2014). 37 người bị xử lý kỷ luật với các hình thức cách chức, khiển trách, cảnh cáo, 5 người đang xem xét các hình thức xử lý.

Về kê khai tài sản, Chính phủ cho biết, tỷ lệ kê khai tài sản, thu nhập trong năm đạt 99,5% (tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước). Số bản kê khai đã công khai đạt tỷ lệ 98,3% (tăng 8,8% so với cùng kỳ). Có 1.225 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập, tăng hơn nhiều so với 5 trường hợp được xác minh trong năm 2014, trong đó phát hiện 5 người kê khai không trung thực. Trong đó, có 2 người đã bị xử lý kỷ luật. Ba trường hợp khác (2 tại tỉnh Cà Mau và 1 tại tỉnh Bình Thuận) đang trong quá trình xem xét, xử lý.

Thu hồi tài sản từ tham nhũng chưa tương xứng

Thảo luận về nội dung phòng chống tham nhũng liên quan đến dự thảo Bộ Luật Tố tụng hình sự, một số đại biểu đưa ra dẫn chứng hiện có đến gần 80% tài sản bị tham nhũng chưa được thu hồi. Đây là thách thức lớn cho nỗ lực phòng chống tham nhũng của các cơ quan nhà nước. Tài sản tham nhũng bị tẩu tán, không kiểm soát, không thu hồi được gây khó cho quá trình xử lý vụ án tham nhũng, làm bản án không được thi hành. Để thu hồi tài sản tham nhũng, pháp luật cần có cơ chế kiểm soát tài sản trước, trong và sau khi xử lý tội phạm tham nhũng. Lâu nay chúng ta vẫn trông chờ vào biện pháp kê khai tài sản cán bộ, công chức để giám sát, kiểm tra những biến động tài sản của đối tượng này. Nhưng hiệu quả mà biện pháp kê khai tài sản mang lại gần như không có vì tính hình thức trong quá trình thực hiện. Trong số hơn 1.200 người thuộc diện kê khai chỉ có 5 người kê khai không trung thực

Phát hiện tham nhũng tương đối nhiều, song tiền thu về từ tham nhũng đạt qua thấp

Bên cạnh việc hoàn thiện pháp luật về kê khai tài sản cán bộ, công chức, việc kiểm soát tài sản tham nhũng cần được tiến hành chặt chẽ ngay từ đầu quá trình giải quyết vụ án tham nhũng. Tuy nhiên, nội dung này còn là khoảng trống trong pháp luật tố tụng hình sự hiện hành. Điều này dẫn đến thực tế, kết luận thu hồi tài sản tham nhũng trong nhiều bản án xét xử tội phạm tham nhũng không thực hiện được. Vì vậy, dự án Bộ luật Tố tụng Hình sự cần có một chương về tịch thu tài sản và quy định về việc yêu cầu người phạm tội giải trình về nguồn gốc tài sản và tịch thu tài sản để kịp thời thu hồi tài sản tham nhũng.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm nêu quan điểm với PV: Thu hồi tài sản tham nhũng là mục đích lớn nhất trong chính sách hình sự xử lý tội phạm tham nhũng. Thế nên, bên cạnh việc hoàn thiện quy định hình sự về các tội danh liên quan đến tội phạm tham nhũng, hệ thống pháp luật tố tụng hình sự cần bổ sung thêm những cơ chế để kiểm soát, quản lý chặt chẽ khối tài sản do tham nhũng mà có nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử loại tội phạm này. Cương quyết không để xảy ra tình trạng tham nhũng năm nào cũng báo cáo còn nhiều, nhưng thu hồi tài sản từ tham nhũng lại chưa tương xứng.