Kỷ niệm 40 năm Cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc

Lòng tự hào lớp thanh niên thời chiến

(LĐTĐ) “Đó là những ngày tháng khốc liệt chứa đầy kỷ niệm, tình cảm với đồng đội, với vùng đất Vị Xuyên, là tất cả sự tự hào của những thanh niên còn rất trẻ sẵn sàng xếp bút nghiên cùng giảng đường đại học để lên đường phụng sự Tổ quốc trong thời điểm bấy giờ” - Nhạc sĩ Trương Quý Hải nhớ về khoảng thời gian “vào sinh ra tử” ở chiến trường Biên giới phía Bắc năm 1979 - 1989.
long tu hao lop thanh nien thoi chien Thanh niên Thủ đô đồng loạt thắp nến tri ân các Anh hùng liệt sỹ
long tu hao lop thanh nien thoi chien Triển lãm kỷ niệm 40 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam

Những thanh niên Hà Nội buông cây bút, cầm cây súng

long tu hao lop thanh nien thoi chien
Nhạc sĩ Trương Quý Hải.

Dẫu lịch sử đã sang trang, sự tàn khốc của chiến tranh biên giới phía Bắc năm 1979 đã lùi vào xa, nhưng mỗi năm, cứ vào độ tháng 2, quá khứ bi thương nhưng đầy hùng tráng của cuộc chiến tranh lại ùa về trong tâm trí triệu triệu người dân Việt Nam bởi tính chất ác liệt của nó. Bước qua những ngày tháng cam go, có người trở về, có người vĩnh viễn nằm lại nơi trận địa đầy máu và lửa.

Trong số các cựu binh còn sống ở Sư đoàn 356 - đơn vị chiến đấu tại mặt trận Vị Xuyên trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc giai đoạn 1979 - 1989 có anh lính tuyên văn Trương Quý Hải, một cậu thanh niên Hà Nội ở độ mười tám, đôi mươi sẵn sàng gác bút nghiên lên đường nhập ngũ theo lời hiệu triệu của non sông.

Vào tháng 2 năm 1979, chiến tranh biên giới nổ ra trong sự ngỡ ngàng của chàng trai Trương Quý Hải vừa mới bước sang tuổi 16. Trong không khí sục sôi, Hải và bạn bè cùng trang lứa đã hừng hực khí thế xin nhập ngũ dù chưa đủ tuổi. Trong lớp học phần đông là nam ở Trường cấp 3 Kim Liên của Trương Quý Hải, ai nấy cũng chỉ nghĩ làm sao để được đi bộ đội, bởi không ai có thể chấp nhận ngồi yên khi đất nước có giặc ngoại xâm. Tuy nhiên mãi đến năm 1982, sau khi thi đỗ vào Đại học Mỏ - Địa chất, anh mới chính thức được lên đường nhập ngũ.

“Năm 1981, giặc đánh ở biên giới Lạng Sơn, Hà Giang, dù lẻ tẻ, không phải quy mô lớn nhưng cũng tương đối khốc liệt. Năm tôi lên đường nhập ngũ thanh niên Hà Nội cùng đi rất nhiều, mọi người còn trẻ lắm. Chúng tôi xuất phát từ Gia Lâm nhưng không biết đi đâu. Chẳng ai mường tượng được những thứ gì đang đợi mình phía trước, nơi trận địa khốc liệt ra sao, chỉ biết rằng chúng tôi đang rất háo hức về cuộc đời quân ngũ sẽ như thế nào.

long tu hao lop thanh nien thoi chien
Lực lượng công an vũ trang dũng cảm chiến đấu bảo vệ biên giới Tổ quốc tại khu vực Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn tháng 2 - 1979. Ảnh tư liệu TTXVN

Đi mãi đến khi tàu dừng lại mới biết mình đang ở biên giới phía Bắc, cụ thể là Lào Cai. Trải qua 3 tháng huấn luyện tân binh, đến tháng 5/1984, khi giặc đánh Vị Xuyên (Hà Giang) thì chúng tôi lại được lệnh hành quân từ Lào Cai sang Vị Xuyên. Khi xe đưa chúng tôi đến Tuyên Quang, nhìn thấy những người dân ở hai bên đường ra vẫy tay chào rồi ném lên xe những gói kẹo bánh, lúc đó tôi mới biết là ra mặt trận”, cựu binh Trương Quý Hải bồi hồi nhớ lại.

Hồi ức về những đồng đội dội về khiến ông không khỏi xúc động. Ông nhớ như in trước khi vào trận đánh, mỗi chiến sĩ sẽ được phát đến tay những chiếc bút, một mảnh giấy để các anh ghi tên tuổi, quê quán của mình lên áo để lỡ không tránh khỏi mũi đạn đồng đội còn biết báo về gia đình. Thế nhưng các anh đã không ghi tên mình mà chuyền bút cho nhau để viết lên ngực áo lời tuyên thệ: “Quyết tử cho Tổ quốc”.

Sau mỗi trận đánh, chàng lính tuyên văn Trương Quý Hải cùng anh em trong đơn vị chăm sóc thương binh và chôn cất những người đã hi sinh. Ông phải chứng kiến mảnh đạn của địch xuyên qua thái dương khiến những người lính trẻ như mình ngã xuống. Một lần, ông tìm thông tin trên người đồng đội đã hi sinh nhưng chẳng có gì ngoài một tờ giấy là vỏ bao thuốc lá Sa Pa, màu mực xanh thấm nhoè máu đỏ, trong đó chỉ còn thấy rõ ba chữ: Mẹ kính yêu.

Khi sang đến Hà Giang, đội tuyên văn của Trương Quý Hải giải thể, mỗi người đi 1 đơn vị, Trương Quý Hải chuyển sang làm vác đạn, chăm sóc thương binh và công tác tử sĩ. Đây cũng là khoảng thời gian ông được chứng kiến sự quả cảm của những chàng trai trẻ măng từ việc quen với sách vở trở thành lính chiến với ý thức trách nhiệm rất khác, đó là ý thức phải làm tròn nghĩa vụ với tổ quốc, với tình quân dân, sau đó là trách nhiệm với đồng đội khi chứng kiến những hi sinh mất mát.

Nghĩa tình người lính Vị Xuyên

Vị Xuyên là mảnh đất hứng chịu nhiều đau thương trong cuộc chiến tranh. Ngày 12/7/1984 là ngày diễn ra trận chiến khốc liệt nhất tại mặt trận biên giới Hà Giang với bí danh MB84. Chỉ trong một ngày, Sư đoàn 356 của Trương Quý Hải đã mất 600 chiến sĩ và 1.000 chiến sĩ bị thương, mất mát ấy để lại trong ông những day dứt suốt mấy chục năm qua.

Để ngày hôm nay, hình ảnh người đàn ông trung niên bụi bặm, tóc húi cua đã lấm tấm sợi bạc, mắt rưng rưng khi nhắc về những đồng đội ở chiến trường xưa mới thấy tình cảm đồng đội mà người lính dành cho nhau trân quý đến nhường nào. “Cuộc đời chúng ta đẹp nhất là lúc trẻ, anh em đồng đội chúng tôi gắn bó với nhau vào thời điểm đẹp nhất cuộc đời. Những người nằm xuống xứng đáng với sự tôn trọng lớn nhất, tình cảm lớn của những người còn sống. Họ bước vào cuộc chiến với tâm thế rất rõ ràng là bảo về tổ quốc, xả thân cho sự bình yên của người dân và đất nước”, giọng ông trở nên nghẹn lại.

Hồi ức về những đồng đội dội về khiến ông không khỏi xúc động. Ông nhớ như in trước khi vào trận đánh, mỗi chiến sĩ sẽ được phát đến tay những chiếc bút, một mảnh giấy để các anh ghi tên tuổi, quê quán của mình lên áo để lỡ không tránh khỏi mũi đạn đồng đội còn biết báo về gia đình. Thế nhưng các anh đã không ghi tên mình mà chuyền bút cho nhau để viết lên ngực áo lời tuyên thệ: “Quyết tử cho Tổ quốc”.

Sau mỗi trận đánh, chàng lính tuyên văn Trương Quý Hải cùng anh em trong đơn vị chăm sóc thương binh và chôn cất những người đã hi sinh. Ông phải chứng kiến mảnh đạn của địch xuyên qua thái dương khiến những người lính trẻ như mình ngã xuống. Một lần, ông tìm thông tin trên người đồng đội đã hi sinh nhưng chẳng có gì ngoài một tờ giấy là vỏ bao thuốc lá Sa Pa, màu mực xanh thấm nhoè máu đỏ, trong đó chỉ còn thấy rõ ba chữ: Mẹ kính yêu.

“Tôi đoán đó là một lá thư viết dở của đồng đội mình muốn gửi về cho mẹ. Trong chiến tranh, chúng tôi vẫn viết thư cho gia đình dẫu biết là thư không thể về được đến nhà bởi tính bảo mật. Cảm xúc trong giây phút đó khiến tôi không thể nào quên. Bức thư của đồng đội làm tôi nghĩ về mình, nghĩ tới mẹ của mình. Nhưng trong thẳm sâu tôi nghĩ về mẹ của đồng đội nhiều hơn, ít nhất mẹ mình còn có thể gặp lại mình, nhưng mẹ của đồng đội thì vĩnh viễn không bao giờ được gặp lại con trai nữa”, nhạc sĩ Trương Quý Hải nghẹn ngào.

Đêm ấy, không giấy bút, không đàn, nhạc sĩ Trương Quý Hải ngồi bên những nấm mộ mới đắp, viết tiếp bức thư cho đồng đội và hát cho anh em nghe. Sau này, Trương Quý Hải mới có điều kiện chép lại và hát cho những đồng đội khác nghe. Bài hát ban đầu có tên “Thư gửi mẹ” nhưng chính các đồng đội đã góp ý để ông sửa thành “Thư về với mẹ”, với hàm ý rằng thư về nhưng các anh có thể không về.

Và theo ông nói, chính bài hát này đã đánh dấu bước ngoặt khi ông bắt chuyển hướng từ sinh viên Trường Mỏ - Địa chất sang sáng tác âm nhạc. Nhờ đó mà sau này, một loạt các ca khúc thấm đẫm tình đồng chí “nằm gai nếm mật” như: Về đây đồng đội ơi, Hát cho người còn sống,… đã ra đời, là tình cảm chứa chan của những đồng đội còn sống và người đã mất.

Sau này khi chiến tranh biên giới kết thúc, các đơn vị giải thể, những cựu binh không còn đơn vị để về, cuộc sống thường ngày cuốn đi với những lo toan bộn bề khiến ông và những người lính còn sống tránh nói về quá khứ đau thương ấy. Song với tình thương đồng đội, gần như năm nào nhạc sĩ Trương Quý Hải cũng phải trở lại chiến trường xưa đôi ba lần để thăm lại, đặc biệt vào ngày giỗ trận 17/2 ông còn ôm đàn hát cho những người đã khuất…

Phương Ngân

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

LĐLĐ Thành phố Hà Nội và LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh trao đổi kinh nghiệm triển khai công tác công đoàn

LĐLĐ Thành phố Hà Nội và LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh trao đổi kinh nghiệm triển khai công tác công đoàn

(LĐTĐ) Ngày 29/3, Đoàn công tác của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Thành phố Hà Nội do đồng chí Phạm Quang Thanh - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, Thành ủy viên, Chủ tịch LĐLĐ Thành phố Hà Nội làm trưởng đoàn đã đến thăm, học tập, trao đổi kinh nghiệm công tác Công đoàn với LĐLĐ Thành phố Hồ Chí Minh.
Khẩn trương hoàn chỉnh Quy hoạch Thủ đô để trình Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ

Khẩn trương hoàn chỉnh Quy hoạch Thủ đô để trình Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ

(LĐTĐ) Chiều 29/3, sau một ngày làm việc khẩn trương, tập trung, nghiêm túc, dân chủ và hiệu quả, kỳ họp chuyên đề - kỳ họp thứ 15 Hội đồng nhân dân (HĐND) Thành phố đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra và thành công tốt đẹp.
Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

Hà Nội: Ban hành 27 danh mục dịch vụ sự nghiệp công lĩnh vực khoa học và công nghệ

(LĐTĐ) Chiều 29/3, Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN) của thành phố Hà Nội.
Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

Nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu tại Thành phố Hồ Chí Minh

(LĐTĐ) Trong Báo cáo 1504 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã chỉ rõ nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác đấu thầu trên địa bàn Thành phố trong năm 2023.
Giao ông Nguyễn Đình Hưng phụ trách, điều hành Sở Y tế Hà Nội

Giao ông Nguyễn Đình Hưng phụ trách, điều hành Sở Y tế Hà Nội

(LĐTĐ) Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh giao ông Nguyễn Đình Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Hà Nội phụ trách, điều hành Sở Y tế sau khi bà Trần Thị Nhị Hà được điều động đến nhận công tác tại Ban Dân nguyện, thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Công đoàn Nghệ An sẽ triển khai Tháng Công nhân năm 2024 với nhiều hoạt động đổi mới

Công đoàn Nghệ An sẽ triển khai Tháng Công nhân năm 2024 với nhiều hoạt động đổi mới

(LĐTĐ) Tháng Công nhân năm 2024 được Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An xây dựng với chủ đề “Đoàn kết công nhân - Triển khai Nghị quyết”.
Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

Giám sát, đánh giá 145 dự án đầu tư công trên địa bàn Đồng Nai

(LĐTĐ) Trong năm 2024 tỉnh Đồng Nai sẽ giám sát, đánh giá đối với 145 dự án đầu tư công nhằm kiểm tra việc chấp hành quy định về quản lý dự án của chủ đầu tư và quá trình giải ngân vốn.

Tin khác

Thủ đô Hà Nội đạt nhiều thành tựu to lớn qua 40 năm đổi mới

Thủ đô Hà Nội đạt nhiều thành tựu to lớn qua 40 năm đổi mới

(LĐTĐ) Phát biểu kết luận tại Hội nghị tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua trên địa bàn Thủ đô, ngày 28/3, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng khẳng định, qua 40 năm đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã phát huy truyền thống cách mạng kiên cường, đoàn kết, năng động, sáng tạo trong thực hiện đường lối đổi mới, mang lại những thành tựu to lớn, hết sức quan trọng.
Đánh giá an toàn thông tin hệ thống phục vụ giao dịch chứng khoán

Đánh giá an toàn thông tin hệ thống phục vụ giao dịch chứng khoán

(LĐTĐ) Ngày 27/3, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) gửi Công văn số 454/ CATTT-ATHTTT đến các công ty chứng khoán yêu cầu tăng cường bảo đảm an toàn thông tin mạng đối với hệ thống thông tin.
Phát huy thành tựu 40 năm đổi mới đưa Thủ đô Hà Nội phát triển nhanh, bền vững

Phát huy thành tựu 40 năm đổi mới đưa Thủ đô Hà Nội phát triển nhanh, bền vững

(LĐTĐ) Ngày 28/3, Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua trên địa bàn Thủ đô. Hội nghị được tổ chức trực tuyến từ điểm cầu chính tại trụ sở Thành ủy tới 503 điểm cầu với hơn 11.000 đại biểu tham dự.
Thành ủy Hà Nội thông qua Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030

Thành ủy Hà Nội thông qua Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030

(LĐTĐ) Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội thống nhất thông qua Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, để các cơ quan khẩn trương triển khai thực hiện các nội dung công việc tiếp theo.
Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại

Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại

(LĐTĐ) Ngày 27/3, tại Hà Nội, Học viện Chính trị phối hợp với Báo Quân đội nhân dân và Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại”, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).
5 kinh nghiệm trong chỉ đạo, tổ chức Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025

5 kinh nghiệm trong chỉ đạo, tổ chức Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025

(LĐTĐ) Tại Hội nghị chuyên đề của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khoá XVII, ngày 27/3, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tổ chức Thành ủy Hà Nội Vũ Đức Bảo đã nêu rõ 5 kinh nghiệm từ công tác chỉ đạo, triển khai tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025.
5 vùng đô thị trong Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030

5 vùng đô thị trong Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030

(LĐTĐ) Tại Hội nghị chuyên đề của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khoá XVII, ngày 27/3, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn đã báo cáo nội dung Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Hà Nội: Họp chuyên đề bàn về quy hoạch, đầu tư công, công tác cán bộ

Hà Nội: Họp chuyên đề bàn về quy hoạch, đầu tư công, công tác cán bộ

(LĐTĐ) Ngày 27/3, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khoá XVII tổ chức Hội nghị chuyên đề để xem xét, cho ý kiến về 4 nội dung quan trọng; trong đó có nội dung về quy hoạch, điều chỉnh đầu tư công, công tác cán bộ.
Hà Nội họp trực tuyến toàn Thành phố bàn 3 nội dung quan trọng

Hà Nội họp trực tuyến toàn Thành phố bàn 3 nội dung quan trọng

(LĐTĐ) Ngày 26/3, lãnh đạo thành phố Hà Nội chủ trì giao ban quý I/2024 với lãnh đạo các quận, huyện, thị xã. Hội nghị được tổ chức trực tuyến từ điểm cầu chính tại trụ sở Thành ủy với tổng số 523 điểm cầu và hơn 8.000 đại biểu từ Thành phố xuống các phường, xã, thị trấn.
Xây dựng thanh niên Thủ đô thanh lịch, văn minh

Xây dựng thanh niên Thủ đô thanh lịch, văn minh

(LĐTĐ) Chia sẻ với báo Lao động Thủ đô, đồng chí Chu Hồng Minh, Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Thành ủy viên, Bí thư Thành đoàn Hà Nội cho biết, Đoàn thanh niên Thành phố đã và đang triển khai 3 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để xây dựng nên thế hệ thanh niên Thủ đô thanh lịch, văn minh.
Xem thêm
Phiên bản di động