Xử lý hàng nghìn vụ việc xâm phạm sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản

Tác động tiêu cực đến việc hình thành thị trường lành mạnh

Đề cập đến thực trạng hàng giả, hàng nhái tại thị trường Việt Nam, tại Hội thảo “Bảo vệ quyền SHTT Việt Nam - Nhật Bản” do Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) phối hợp với Cơ quan sáng chế Nhật Bản (JPO) và Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tổ chức tổ chức mới đây, ông Nguyễn Thanh Bình - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT, cho biết, thời gian qua, các lực lượng thực thi pháp luật trong đó có lực lượng QLTT đã triển khai nhiều biện pháp, xây dựng nhiều kế hoạch kiểm tra, kiểm soát chống các hành vi xâm phạm quyền SHTT, hàng giả và gian lận thương mại. QLTT trở thành lực lượng chủ công trong công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền SHTT trên thị trường nội địa.

Điển hình, năm 2023, lực lượng QLTT đã thanh tra, kiểm tra 71.928 vụ, phát hiện, xử lý 52.351 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách Nhà nước trên 501 tỷ đồng. Trong đó, đối với vụ việc vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; toàn lực lượng QLTT đã kiểm tra 9.676 vụ việc, xử lý 9.246 vụ việc, phạt hành chính 92,5 tỷ đồng; trị giá hàng hoá vi phạm đạt trên 118,3 tỷ đồng.

Hàng nghìn vụ việc xâm phạm sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản được phát hiện và xử lý.

Phó Tổng Cục trưởng Nguyễn Thanh Bình cũng cho biết, công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền SHTT có nhiều chuyển biến tích cực. Tại các địa bàn nổi cộm, tình trạng vi phạm đã giảm đáng kể so với trước đây, ý thức chấp hành pháp luật của các cá nhân, tổ chức sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh dần được cải thiện. Tuy nhiên, nhìn chung những kết quả đạt được vẫn chưa thực sự bền vững, tình trạng hàng giả, hàng hóa xâm phạm quyền SHTT… diễn biến ngày càng phức tạp.

Tại Hội thảo, Phó Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam Shige Watanabe đánh giá, tình trạng hàng nhái, hàng giả nổi cộm tại Việt Nam tác động tiêu cực đến quá trình hình thành một thị trường lành mạnh. Thông qua Hội thảo, Phó Đại sứ mong muốn năng lực giải quyết xâm hại SHTT Nhật Bản tại Việt Nam sẽ được nâng cao. Từ đó hỗ trợ 200 doanh nghiệp cũng như hơn 90 tổ chức đang hoạt động trên thị trường Việt.

Phó Đại sứ Shiga Watanabe đề cao vai trò của cơ chế hợp tác để lắng nghe ý kiến các bên liên quan, làm sao để thúc đẩy các sự kiện phòng chống xâm phạm SHTT thế giới. Đây là sự kỳ vọng của cả JPO, JETRO cũng như các doanh nghiệp nhằm tìm được giải pháp thúc đẩy một cách phù hợp, chính đáng về quyền SHTT, sở hữu công nghiệp...

Theo số liệu thống kê, giai đoạn năm 2021-2023, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến xâm phạm SHTT sản phẩm Nhật Bản tại Việt Nam. Cụ thể, mặt hàng mỹ phẩm có 123 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 959 triệu đồng; thực phẩm chức năng có 31 vụ, xử phạt 226 triệu đồng; 100 vụ liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, xử phạt 707 triệu đồng; đồ điện gia dụng, phát hiện xử lý 95 vụ, xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ngành hàng thời trang có 93 vụ bị xử lý, xử phạt trên 1,3 tỷ đồng; và nhiều nhất là các sản phẩm phụ tùng xe máy với 611 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 4,2 tỷ đồng.

Dù đạt được những kết quả tích cực, song lãnh đạo Tổng cục QLTT cho rằng, những kết quả đạt được vẫn chưa thực sự bền vững, tình trạng hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng hóa xâm phạm quyền SHTT diễn biến ngày càng phức tạp. Nguyên nhân của thực trạng này, bên cạnh các phương thức thủ đoạn sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng phức tạp, tinh vi; cơ chế thực thi còn chồng chéo, chưa đồng bộ; nguồn lực còn hạn chế; nhận thức của các tổ chức, cá nhân chưa được nâng cao… thì còn kể đến nguyên nhân về sự phối hợp chưa đồng bộ, chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan thực thi pháp luật…

Đâu là giải pháp hữu hiệu?

Đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, xâm phạm quyền SHTT đối với các sản phẩm Nhật Bản, ông Nguyễn Đức Lê - Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Tổng cục QLTT, cho biết, lực lượng QLTT luôn xác định đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT là nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt và thời gian qua, lực lượng đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp như công tác tuyên truyền, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường phối hợp, kiểm tra kiểm soát thị trường...

Toàn cảnh Hội thảo “Bảo vệ quyền SHTT Việt Nam - Nhật Bản”. (Ảnh: Quyên Lưu)

Thời gian qua, Tổng cục đã ban hành và tập trung triển khai Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT về Kế hoạch đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền SHTT giai đoạn từ năm 2021-2025 và các kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định 319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử (TMĐT) đến năm 2025.

Mục tiêu của Kế hoạch ban hành kèm theo Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT giai đoạn 2021-2025 hướng đến không còn tình trạng hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT, hàng không rõ nguồn gốc được trưng bày công khai trên toàn quốc; Không còn tình trạng công khai sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT tại các làng nghề trên cả nước; Chủ sở hữu các trang TMĐT và mạng xã hội cam kết không cho phép rao bán công khai hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT, hàng hóa không rõ nguồn gốc trên nền tảng của mình.

Trong khi đó, mục tiêu cụ thể của Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong TMĐT đến năm 2025 hướng đến hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhãn hiệu trong hoạt động TMĐT; phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng - 100% cán bộ, công chức thực thi được đào tạo, trang bị kiến ​​thức về TMĐT, có đủ năng lực, chuyên môn, kỹ năng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

100% các sàn TMĐT lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT và người tiêu dùng được phép tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật.

Đồng thời, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhãn mác trong TMĐT hoạt động thương mại; phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng - 100% cán bộ, công chức thực thi được đào tạo, trang bị kiến ​​thức về TMĐT, có năng lực, chuyên môn, kỹ năng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; 100% các sàn TMĐT lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; các tổ chức và cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT và người tiêu dùng được phép tuyên truyền, phổ biến...

Phó Cục trưởng Nguyễn Đức Lê khuyến cáo, các doanh nghiệp Nhật Bản có sản phẩm bán tại thị trường Việt Nam cần tăng cường phối hợp, cung cấp thông tin và cử đầu mối đại diện pháp lý để hỗ trợ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm của Tổng cục QLTT. Cùng đó, hai bên tích cực, tăng cường phối hợp giao lưu chia sẻ kinh nghiệm của JPO và các cơ quan chức năng của Nhật Bản trong đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT; chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp, hỗ trợ các khoá học, tập huấn đào tạo chuyên môn phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT và quản lý, giám sát hoạt động TMĐT.

Tại Hội thảo, đại diện 6 thương hiệu đến từ Nhật Bản bao gồm ASICS, Kikkoman, Kubota, Kokuyo, Daiichi Sankyo Healthcare, Panasonic đã chia sẻ tới các đại biểu tham dự Hội thảo về quá trình hình thành, phát triển của các nhãn hàng cũng như tình trạng vi phạm quyền SHTT của các nhãn hàng trên thị trường hiện nay đồng thời mong muốn được hợp tác với các lực lượng chức năng tại Việt Nam trong phòng, chống và xử lý các vấn đề liên quan đến hàng giả các sản phẩm của Nhật Bản trên thị trường Việt Nam.