Vẫn là bài toán khó!

	Ô nhiễm sông Cầu Đá: Bao giờ ước mơ cống hóa thành hiện thực?
	Quyết liệt giải quyết ô nhiễm môi sinh
	Giải quyết triệt để ô nhiễm sông, hồ Hà Nội: Cần có chế tài đủ mạnh

Ô nhiễm bủa vây

Theo các chuyên gia môi trường, Thủ đô Hà Nội có hệ thống sông ngòi dày đặc, ngoài một số sông lớn bao quanh Thành phố như: sông Hồng, sông Nhuệ, sông Đáy... hệ thống sông trong nội đô như Tô Lịch, sông Kim Ngưu, Sông Lừ, sông Sét... cũng từng là những tuyến cảnh quan mặt nước hấp dẫn trong quá trình phát triển của Hà Nội. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là đến nay, những dòng sông này chủ yếu chỉ tồn tại với chức năng… thoát nước thải. Hệ thống cảnh quan môi trường đi kèm phần lớn đã xuống cấp hoặc không đủ đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân.

Theo ghi nhận thực tế, dọc hai bờ sông Tô Lịch hiện có hàng trăm ống xả thải của các hộ dân sống ven bờ. Hệ thống cống xả của các nhà hàng, quán ăn ngày đêm hoạt động, nhiều chỗ nước thải dồn bọt trắng xóa trên sông. Đáng nói, tình trạng ô nhiễm nước sông Tô Lịch từ lâu là vấn đề nan giải song vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Cải tạo hệ thống sông trên địa bàn Hà Nội rất cần sự chung tay góp sức của cộng đồng. Ảnh: Đinh Luyện

Không riêng gì Tô Lịch, nhiều đoạn của những con sông khác trên địa bàn Hà Nội cũng không khác nào sông chết. Sông Kim Ngưu là một ví dụ. Theo nghiên cứu, cứ 1km sông Kim Ngưu lại có 7 ống cống xả thải trực tiếp ra lòng sông. Qua tìm hiểu, sông Kim Ngưu hiện cũng đang phải gánh đồng thời một lượng nước thải lớn. Do nước thải được xả thẳng, không qua xử lý từ các tuyến đường như Lò Đúc, Trần Khát Chân... nên gây ô nhiễm nặng, đặc biệt là ô nhiễm không khí. Dễ thấy nhất là vào mùa hè, không khí oi nóng hòa lẫn với mùi hôi thối bốc lên từ lòng sông khiến hàng nghìn hộ dân sống dọc hai bên bờ cảm thấy ngột ngạt.

Tương tự, sông Cầu Đá (quận Bắc Từ Liêm) chảy qua nhiều phường như Xuân La, Xuân Đỉnh đến Cổ Nhuế rồi đổ vào sông Nhuệ. Tuy nhiên, nhiều năm nay con sông đã bị ô nhiễm nặng nề. Ảnh hưởng nặng nhất từ con sông ô nhiễm là người dân ở các ngõ 579, ngõ 599, ngõ 521 đường Phạm Văn Đồng. Để sống chung với ô nhiễm, nhiều hộ dân phải ứng phó bằng cách căng bạt ven sông, lắp cửa kính kín mít… nhưng cũng không mấy hiệu quả. Vào những ngày nắng nóng, một số nhà sống hai bên bờ sông buộc phải sơ tán sang nhà họ hàng ở các phường lân cận. Nhà nào không có anh em họ hàng thì chỉ còn cách đóng kín cửa.

Theo những người dân sống trong khu vực, chính quyền các phường Xuân Đỉnh, Cổ Nhuế 1 đã rất tích cực phối hợp với các đơn vị phụ trách tiêu thoát nước trên địa bàn nhằm xử lý, khơi thông, nạo vét rãnh thoát nước, thu gom, vớt rác trên các tuyến kênh tiêu và sông Cầu Đá chảy qua địa bàn. Nhờ vậy, tình trạng vứt rác bừa bãi xuống mặt sông cơ bản đã được hạn chế. Tuy nhiên, cho đến nay tình trạng xả nước thải sinh hoạt trực tiếp xuống lòng sông vẫn tồn tại. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến sông bốc mùi hôi thối.

Giải pháp nào thiết thực?

Về vấn đề cải tạo sông hồ, giảm thiểu ô nhiễm nước trên địa bàn Thành phố không phải đến bây giờ mới được đề cập. Dễ thấy là, Hà Nội đã triển khai nhiều đề án cải tạo, nạo vét các dòng sông, ao, hồ bị ô nhiễm trên địa bàn. Tuy nhiên, hiện kết quả vẫn chỉ dừng lại ở bê-tông hóa và cống hóa. Riêng phần gốc là xử lý nguồn nước ô nhiễm, làm sạch nước thải, hạn chế xả thải từ kênh, mương ra sông, hồ thì chưa được triển khai đồng bộ. Sông Cầu Đá là một ví dụ. Khi bàn đến giải pháp hạn chế ô nhiễm, người dân và cả chính quyền địa phương đều rất trăn trở về vấn đề này.

Ông Trần Trung Tuyển – Chủ tịch UBND phường Xuân Đỉnh cho biết, để khắc phục ô nhiễm, chính quyền địa phương ngoài công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường đến từng người dân, không vứt rác bừa bãi và xả nước thải sinh hoạt trực tiếp xuống lòng sông, UBND phường cũng đã tổng hợp các ý kiến phản ánh của người dân về vấn đề nêu trên gửi các cấp, ngành chức năng đề xuất sớm có giải pháp khắc phục. “Chúng tôi đang kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền về việc cống hóa con sông này, đặc biệt là đoạn chảy qua ngõ 323 của phường Xuân Đỉnh” - Chủ tịch UBND phường Xuân Đỉnh chia sẻ.

Đánh giá về công tác cải tạo, hồi sinh sông hồ trên địa bàn Hà Nội, tại tọa đàm đề xuất ý tưởng chỉnh trang đô thị và cải tạo môi trường sông Kim Ngưu, do Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam tổ chức, ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết: Chúng ta thường quan tâm đến vấn đề giao thông, kẹt xe, nhà siêu mỏng, siêu méo, quảng cáo lộn xộn... còn vấn đề ô nhiễm các dòng sông có ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân lại chưa được quan tâm nhiều.

Bởi vậy, nếu ý tưởng cải tạo môi trường sông Kim Ngưu được đưa vào thực hiện thì trước hết sẽ cải tạo được môi trường không khí cho người dân xung quanh và tổ chức lại các hoạt động công cộng để làm sống động lại khu vực sống tạo thành một nơi vui chơi, thương mại, dịch vụ.

Tuy nhiên, cũng ngay tại tọa đàm, nhiều ý tưởng đề xuất cống hóa sông đã bị các chuyên gia bác bỏ. Bởi các chuyên gia cho rằng, về cốt lõi là cải tạo, phục hồi và trả lại giá trị nguyên bản của sông chứ không phải là cống hóa và dần xóa bỏ.

Khách quan nhìn nhận, ý tưởng phục hồi các dòng sông cũng đã được thể hiện trong Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn 2050. Cụ thể, quy hoạch định hướng hình thành 3 lưu vực chính gồm hai bên sông Đáy, khu vực phía Bắc Hà Nội và khu vực Hà Nội cũ tạo ra hệ thống tiêu thoát liên hoàn, đặc biệt là khu đô thị trung tâm có hệ thống thoát nước đạt 90%, tiến tới 100%.

Với vấn đề cải tạo sông trên địa bàn Hà Nội, các nhà khoa học, chuyên gia về môi trường đã nêu ra nhiều biện pháp xử lý với tham vọng “cứu” sông, hồ Thủ đô. Từ việc tác động làm thay đổi nhận thức của người dân, các doanh nghiệp đến những việc làm thiết thực như khảo sát, nạo, vét các hồ trên địa bàn... chung tay góp sức xây dựng Hà Nội xanh, sạch, đẹp đang được nhanh chóng triển khai, hiệu quả. Nhiều cơ quan chức năng đã vào cuộc và ứng dụng các phương pháp khác nhau để xử lý nước hồ ô nhiễm...

Mặt khác, Thành phố cũng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường trên địa bàn nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Trong đó, tập trung công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm các cơ sở trên lưu vực sông nhằm giảm tối đa nguy cơ xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép ra sông… tuy nhiên, về lâu dài, nếu vẫn cứ đặt người dân nằm ngoài cuộc, không huy động được sức mạnh tổng thể của cộng đồng như hiện tại thì các giải pháp hồi sinh sông ô nhiễm vẫn chỉ là những kế hoạch nằm trên giấy.

Giang Nam