Tiêm đầy đủ vắc xin sởi có hiệu quả phòng bệnh đến 98%

Theo Bộ Y tế, tính từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận rải rác 42.488 trường hợp nghi sởi tại 63 tỉnh, thành phố; trong đó có 4.027 trường hợp dương tính với sởi tại 62 tỉnh, thành phố; 6 trường hợp tử vong liên quan đến sởi.

Ca tử vong do sởi mới nhất là bệnh nhi 4 tuổi ở Hà Nội có tình trạng viêm phổi, suy hô hấp cấp tiến triển, suy đa tạng. Bệnh nhi chưa tiêm vắc xin phòng sởi.

Tiêm vắc xin phòng bệnh sởi cho trẻ em.

Cụ thể, trường hợp tử vong do sởi tại Hà Nội là bé gái 4 tuổi, ở quận Nam Từ Liêm (Hà Nội). Bệnh nhi có tiền sử không tiêm vắc xin phòng bệnh sởi. Bệnh nhi khởi phát bệnh vào ngày 10/3/2025 (phát ban ngày 15/3). Đến ngày 17/3, trẻ có dấu hiệu khó thở nhiều, được gia đình đưa vào Bệnh viện Nhi trung ương điều trị.

Sau đó, bệnh nhi diễn biến nặng, được điều trị tích cực (thở máy, lọc máu, ECMO), tình trạng không cải thiện và tử vong ngày 18/3 với chẩn đoán Shock không hồi phục/suy đa tạng/viêm phổi ARDS-bão cytokine trên nền bệnh sởi.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh sởi lây mạnh hơn cúm và Covid-19, mỗi bệnh nhân có thể lây cho 12-18 người không có miễn dịch. Hầu hết người chưa có miễn dịch sẽ nhiễm bệnh khi tiếp xúc vi rút. Chuỗi lây truyền của vi rút sởi trong cộng đồng chỉ bị cắt đứt khi tỷ lệ bao phủ tiêm chủng đạt từ 95% trở lên.

Trước tình hình bệnh sởi lan rộng tại nhiều địa phương, Bộ Y tế cho phép vắc xin có thể tiêm sớm từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi. Đây được tính là mũi sởi 0 tức mũi chống dịch, sau đó trẻ cần hoàn thành các mũi sởi tiếp theo theo phác đồ tiêm phòng thông thường.

Lý giải về mũi sởi 0, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: Với trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tháng tuổi có lượng kháng thể bảo vệ từ mẹ truyền sang con đã giảm dần, trong khi hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, dẫn đến nguy cơ mắc sởi cao. Mũi vắc xin sởi 0 này giúp trẻ giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm tỷ lệ bệnh trở nặng.

Khi đủ 9 tháng tuổi, trẻ vấn cần tiêm tiếp các mũi vắc xin có thành phần sởi theo phác đồ thông thường để tăng cường hiệu quả, đảm bảo miễn dịch. Các nghiên cứu cho thấy vắc xin sởi khi tiêm cho trẻ dưới 9 tháng tuổi sinh nồng độ kháng thể thấp hơn, vì vậy cần bổ sung khi trẻ đủ tuổi tiêm chủng.

“Loại vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tháng là vắc xin sởi đơn MVVAC của Việt Nam và vắc xin phối hợp MMR II phòng 3 bệnh sởi - quai bị - rubella của Mỹ. Mũi vắc xin này là mũi 0, dùng để chống dịch, không tính vào phác đồ chủng ngừa cơ bản. Khi đến 9 tháng tuổi và sau 12 tháng tuổi, trẻ cần tiêm thêm ít nhất hai mũi vắc xin sởi”- bác sĩ Chính phân tích.

Lịch tiêm phòng sởi cho trẻ khác nhau tùy vào chương trình tiêm chủng. Đối với Chương trình tiêm chủng mở rộng, sau khi hoàn thành mũi sởi 0, trẻ sẽ tiêm tiếp mũi sởi đơn lúc 9 tháng và mũi thứ 2 lúc 18 tháng. Đối với chương trình tiêm chủng dịch vụ, trẻ sẽ tiếp tục lịch tiêm bằng vắc xin sởi đơn hoặc loại phối hợp sởi - quai bị - rubella lúc 9 tháng; tiêm tiếp mũi 2 lúc 12 tháng tuổi, khuyến cáo mũi 3 nhắc lại lúc trẻ 4 - 6 tuổi. Tiêm đầy đủ vắc xin sởi có hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%.

Cũng theo Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, vắc xin sởi được nhiều quốc gia đưa vào chương trình tiêm chủng cho người dân nhiều năm qua. Vắc xin hỗ trợ kiểm soát dịch bệnh, kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại vi rút, ngăn mắc bệnh, giảm biến chứng nặng do sởi trên bệnh nhân.

Khi tỷ lệ tiêm chủng cao, vi rút sởi không có cơ hội lây lan, đồng thời bảo vệ nhóm người không thể tiêm vắc xin như trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch... Ngược lại, khi tỷ lệ tiêm chủng thấp, dịch sởi có nguy cơ bùng phát.

Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, cách phòng sởi là chủng ngừa cho phụ nữ trước khi mang thai. Người mẹ sẽ truyền kháng thể cho thai nhi, giúp bé chống lại mầm bệnh trong những tháng đầu đời. Bác sĩ Chính khuyến cáo phụ nữ tiêm vắc xin sởi trước khi có kế hoạch mang thai ba tháng. Ngoài trẻ nhỏ, trẻ lớn và người lớn chưa có miễn dịch như chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm vắc xin cũng có nguy cơ cao nhiễm sởi, cần rà soát để tiêm ngừa đủ mũi.

Để phòng sởi, bên cạnh vắc xin, gia đình không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với người nghi mắc sởi. Người lớn thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ, giữ vệ sinh thân thể, mũi họng, mắt và răng miệng cho trẻ hằng ngày.