Tập trung đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cán bộ, công chức cấp xã

Ngày 1/12 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Nội vụ tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Quyết định số 163/QĐ-TTg ngày 25/1/2016 của Thủ tướng Chính phủ và lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã giai đoạn 2026 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2040.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long phát biểu tại hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nhấn mạnh: Dự thảo đề án lần này thể hiện rõ sự thay đổi cơ chế quản lý cán bộ, công chức, trong đó với công chức thì yêu cầu chủ động hơn, tăng vị trí việc làm còn viên chức được mang tính liên thông công - tư. Vì vậy cần có những đánh giá về định hướng trong thời gian tới về phương thức của đơn vị đứng ra đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.

Bộ Nội vụ đang hoàn thiện để trình Thủ tướng duyệt đề án cho 10 năm tiếp theo, trong đó đặt ra vấn đề tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cho cấp xã, nhất là khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp; trong đó cần làm rõ việc tập trung bồi dưỡng cái gì, thay đổi phương thức gì.

“Nội dung chuyên môn nghiệp vụ cấp xã là ít phòng, môt công chức phải đảm nhận nhiều chuyên môn nghiệp vụ, có thể có trình độ đại học, có thể bằng đại học chưa đúng vào vị trí việc làm. Vì thế Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Bộ giáo dục và Đào tạo tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn chứ không phải theo quản lý dưới hình thức thời gian 1 tuần, 2 tuần, 6 tháng hoặc 9 tháng sau đó cấp bằng chuyên môn… mà đào tạo tập trung, gần như là bằng đại học thứ 2, để đảm bảo cấp xã vận hành bộ máy nhanh nhất, hiệu quả nhất”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết thêm.

Báo tại hội nghị, bà Nguyễn Xuân Dung, Phó Vụ trưởng vụ Công chức - Viên chức, Bộ Nội vụ, cho biết: Trong thời gian qua, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực cử cán bộ, công chức đi học các chương trình bồi dưỡng về lý luận chính trị, kiến thức quản lý nhà nước, kiến thức quốc phòng, an ninh, tin học, ngoại ngữ nhằm đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn quy định trước khi bổ nhiệm ngạch, bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo quản lý.

Theo báo cáo của 12 bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố, từ năm 2016 đến nay đã bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước đối với công chức lãnh đạo, quản lý là 190.177 lượt người; bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch, chuyên viên cao cấp 5.970 lượt người, chuyên viên chính 80.659 lượt người, chuyên viên 166.896 lượt người; bồi dưỡng ngoại ngữ cho 82.455 lượt người; bồi dưỡng tin học 230.097 lượt người…

Hàng năm trên phạm vi cả nước có gần 90% cán bộ, công chức được cập nhật kiến thức pháp luật, trên 85% được bồi dưỡng về đạo đức công vụ, gần 80% được bồi dưỡng cập nhận kiến thức, kỹ năng phương phát thực thi công vụ. Đến nay có gần 90% công chức cấp xã có trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí đảm nhiệm; hàng năm có ít nhất khoảng 72% cán bộ, công chức cấp xã được bồi dưỡng cập nhật kiến thức, kỹ năng, phương pháp, đạo đức công vụ; gần 100% người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã (cũ) được bồi dưỡng cập nhật và nâng cao kỹ năng, phương pháp hoạt động…

Quang cảnh hội nghị.

Theo dự thảo Đề án đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã giai đoạn 2026 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2040, tính đến tháng 9/2025 cả nước hiện có 136.261 cán bộ, công chức (khối chính quyền) đang công tác tại 3.321 xã, phường, đặc khu. Về trình độ đào tạo, số lượng công chức chuyên môn, nghiệp vụ trình độ không phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm được bố trí tại cấp xã hiện nay là 6.182/114.834 công chức công tác tại các phòng chuyên môn cấp xã (chiếm tỷ lệ 5,38%). Có 51% cán bộ, công chức cấp xã có trình độ trung cấp chính trị trở lên, hơn 70% được bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước. Vẫn còn sự chênh lệch lớn về trình độ đào tạo, bồi dưỡng của cán bộ, công chức cấp xã giữa các vùng đô thị, đồng bằng và miền núi.

Một số nguyên nhân, tồn tại đã được dự thảo Đề án chỉ ra như khối lượng công việc tăng cao, áp lực lớn, tình trạng thừa thiếu cục bộ biên chế. Trình độ chất lượng, chuyên môn và việc bố trí nhân sự chưa đồng đều, phù hợp với vị trí việc làm nhất là công nghệ thông tin, chuyển đổi số, quản lý đất đai, xây dựng, môi trường, kế toán, tài chính, giao thông, y tế, giáo dục. Chế độ tiền lương, phụ cấp, cũng như các chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, công chức cấp xã còn thấp, chưa đủ sức thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao về công tác tại cơ sở. Trong khi đó, nhiều địa phương gặp khó khăn do thiếu các văn bản hướng dẫn cụ thể và thống nhất từ các bộ, ngành Trung ương; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật còn chồng chéo về cùng một nội dung.

Về mục tiêu chung, dự thảo Đề án xác định sẽ tăng cường đào tạo, bồi dưỡng tạo sự chuyên biển mạnh mẽ về chất lượng, chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản trị để xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đủ năng lực vận hành tổ chức bộ máy sau săp xếp, đáp ứng yêu cầu chính quyền địa phương 2 cấp. Bù đắp sự thiếu hụt về chuyên môn, nghiệp vụ và các kỹ năng cần thiết theo yêu cầu của vị trí việc làm góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chuyên nghiệp, có đủ phẩm chất, năng lực phục vụ nhân dân, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương hiện đại, hiệu quả.

Về mục tiêu cụ thể, dự thảo Đề án xác định sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế về lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong đó có cán bộ, công chức cấp xã; xây dựng hệ thống chính sách khuyến khích cán bộ, công chức cấp xã tự học tập, tự nghiên cứu để không ngừng nâng cao trình độ và năng lực thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao.

Rà soát lại đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để sắp xếp, bố trí đúng vị trí việc làm phù hợp; tổ chức lại, nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Chậm nhất, đến hết năm 2027, 100% cán bộ, công chức cấp xã không có chuyên môn phù hợp với vị trí việc làm mới được đào tạo lại chuyên môn phù hợp, đáp ứng quy hoạch phát triển nguồn nhân lực của cơ quan, đơn vị.

Trong giai đoạn 2026 - 2030 bảo đảm 100% cán bộ, công chức cấp xã được bối dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ mới, cập nhật các kiến thức, kỹ năng liên quan đến vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; 100% cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn quy định sau khi bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý. Đến năm 2030 bảo đảm 100% cán bộ, công chức cấp xã được đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ. Đến năm 2035 bảo đảm xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao một số lĩnh vực như: Công nghệ thông tin, chuyển đổi số, quản lý đất đai, xây dựng, môi trường, kế toán, tài chính, giao thông, y tế, giáo dục.

Tầm nhìn đến năm 2040, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã được phân quyền và hoàn toàn do địa phương thực hiện một cách có kế hoạch, theo yêu cầu. Xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tỉnh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, liêm chính, kiến tạo và phục vụ.