Phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân để người làm công, ăn lương "sống được" bằng thu nhập

(LĐTĐ) Nhiều người lao động cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân có quá nhiều bất cập, nhất là mức giảm trừ gia cảnh... Cùng với đó là các bất cập trong chính sách thuế, biểu thuế,… khiến nhiều người lao động chịu nhiều thiệt thòi.
Đề xuất sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân có lợi cho người lao động Quy định mới trong nộp thuế thu nhập cá nhân Thuế thu nhập cá nhân còn bất cập đến bao giờ?

Thu nhập chưa đủ trang trải cuộc sống vẫn phải nộp thuế

Trao đổi với phóng viên Lao động thủ đô, nhiều người lao động cho rằng với mức giảm trừ gia cảnh thấp như hiện nay, người làm công ăn lương không có tiền tích lũy, phải sống nhà thuê, hoặc phải mua nhà trả góp, nợ ngân hàng vẫn phải nộp thuế.

Ngoài ra, một số người lao động bức xúc việc quản lý thuế hiện nay là quá chặt và quá cao đối với người làm công ăn lương. Người lao động vất vả tăng ca, làm đêm, làm thêm Chủ Nhật đến mới được khoảng 15 triệu đồng/tháng. Với mức thu nhập này, trang trải nhu cầu tối thiểu có thể mới tạm đủ, song lại thuộc diện phải đóng thuế. Trong khi các hộ kinh doanh cá thể, người bán hàng trực tuyến thu nhập khá cao, có những người kinh doanh hàng online như mặt hàng phục vụ người chơi golf thu nhập lên tới 100 triệu đồng/tháng, trong số này không phải ai "cũng diện" bị đóng thuế! Hay những tiểu thương chợ đầu mối có doanh thu rất cao lại nộp thuế khoán rất thấp. “Cò” đất, lao động tự do có thu nhập cao lại dễ dàng trốn thuế hoặc chỉ nộp thuế từng lần với mức chỉ 10%.

Trong khi thuế đối với người làm công ăn lương thì có đến 7 bậc, mức cao nhất lên đến 35% (khi thu nhập hơn 85 triệu đồng/tháng). Mức thuế suất này cao hơn cả thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, bởi thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ 20% sau khi được trừ các chi phí, còn người làm công ăn lương bị giới hạn mức chi phí chỉ 11 triệu đồng.

Cần thiết phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân
Nhiều chuyên gia cho rằng việc quản lý thuế hiện nay là quá chặt và quá cao đối với người làm công ăn lương. (Ảnh minh họa: HH).

Chị Hà Trang (trú tại quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) bức xúc so sánh, 10 năm qua, lương tối thiểu vùng của Chính phủ đã tăng 9 lần (trừ năm 2021 do dịch Covid-19 nên không tăng), từ mức 2 triệu đồng/người/tháng lên hơn 4,68 triệu đồng/người/tháng, thế nhưng mức giảm trừ gia cảnh chỉ tăng có 1 lần.

Anh Thế Kiên (trú tại quận Đống Đa, Hà Nội) lại cho rằng, bất hợp lý trong áp mức giảm trừ gia cảnh thể hiện ở chỗ áp dụng cào bằng, trong khi lương tối thiểu phân chia theo vùng thì lẽ ra mức giảm trừ gia cảnh cũng phải phân chia theo vùng tương ứng. Bởi vì, mức sống ở những vùng khác nhau có sự chênh lệch; như ở vùng quê, số tiền 11 triệu đồng/tháng thì tạm đủ chi phí, nhưng ở các thành phố lớn như Hà Nội thì không đủ chi phí cơ bản.

Mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc cũng vậy, chỉ 4,4 triệu đồng/tháng thì ở trung tâm thành phố sẽ không đủ tiền ăn, bởi bữa ăn bình thường 50 nghìn đồng, ngày 3 bữa là 150 nghìn đồng, tháng 30 ngày đã hơn 4,4 triệu đồng. Nếu thêm tiền học cho trẻ, các chi tiêu đi lại, quần áo… thì sẽ không thấm vào đâu.

Chị Ngọc Mai (trú tại quận Long Biên, Hà Nội) cho rằng, chi phí cho một đứa trẻ không thấp hơn so với mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người lao động, cha mẹ phải chi tiêu rất tằn tiện để lo cho con cái, vậy mà vẫn còng lưng gánh thuế thu nhập. Thêm nữa, việc quy định giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc cũng bất hợp lý.

Không còn phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay

Tại văn bản góp ý kiến đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, Viện Nhà nước và Pháp luật nêu rõ, các nghiên cứu luật học chỉ ra rằng, quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đang nảy sinh rất nhiều mâu thuẫn và không còn phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay.

Về ngưỡng thu nhập, mức giảm trừ gia cảnh đã được quy định tương đối lâu nên không còn phù hợp với tình hình lạm phát của nền kinh tế. Quy định ngưỡng chịu thuế thu nhập cá nhân hiện nay chỉ có thể điều chỉnh với những người làm công ăn lương trong các đơn vị, doanh nghiệp, còn với các hoạt động ngành nghề lĩnh vực bên ngoài như lái xe taxi, kinh doanh online thì quy định của luật chỉ mang tính hình thức. Rất nhiều người trong số đó có thể dễ dàng đạt được ngưỡng thu nhập chịu thuế.

Cần thiết phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân
Nhu cầu chi tiêu, sinh hoạt ngày càng cao cũng khiến nhiều người lao động gặp khó khăn. (Ảnh: HH)

Có nhiều khoản trợ cấp phát sinh không thuộc phạm vi tiền lương, tiền công (trợ cấp tinh thần, giảm biên chế, trợ cấp một lần khi đăng ký nghỉ hưu sớm...) nhưng chưa được giảm trừ trong quá trình xác định thu nhập chịu thuế từ tiền lương, trong khi những khoản trợ cấp này lại phản ánh việc người chịu thuế đang lâm vào tình trạng khó khăn.

Thêm nữa, chưa có quy định giảm trừ với những người phụ thuộc bị mắc bệnh tâm thần mà người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng. Luật cũng chưa tạo ra được sự đồng tình của xã hội về ngưỡng khởi điểm tính thuế thu nhập cá nhân và mức giảm trừ gia cảnh cho các đối tượng phụ thuộc.

Luật Thuế thu nhập cá nhân 2012 còn quy định: “Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động hơn 20% so với thời điểm luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo”.

Trong khi đó, số liệu thống kê cho thấy, CPI nước ta từ năm 2013 đến tháng 9/2019 đã tăng 23,55%. Nghĩa là CPI đã vượt xa mức tối thiểu 20% để Chính phủ có thể xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế. Đồng thời, số liệu tổng hợp cũng cho thấy tỷ lệ tăng CPI (23,55%) chậm hơn rất nhiều so với tỷ lệ tăng mức lương cơ sở (36,79%) và tỷ lệ tăng mức lương tối thiểu (60,91%). Do đó, Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng nên xem xét căn cứ vào tỷ lệ tăng tiền lương để thay đổi mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp.

Mức giảm trừ gia cảnh hiện nay cũng chưa đảm bảo tính công bằng. Hàng năm, Chính phủ đều ban hành mức lương tối thiểu vùng và phân chia theo 4 khu vực khác như nhưng mức giảm trừ gia cảnh lại cố định. Mức giảm trừ cho cá nhân và người phụ thuộc không được điều chỉnh theo mức sống hay trượt giá. Mức giảm trừ gia cảnh phải được khảo sát và dựa trên các chứn cứ khoa học hợp lý nhằm bảo đảm cuộc sống cho cá nhân trước khi tính thuế.

Cần thiết phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân
Người lao động làm thủ tục nộp thuế thu nhập cá nhân tại cơ quan thuế. (Ảnh: HP)

Nhu cầu chi tiêu, sinh hoạt ngày càng cao, dẫn đến người lao động phải tìm thêm nhiều nguồn thu nhập để bù đắp nhưng những khoản chi được giảm trừ gia cảnh thì lại không có sự điều chỉnh theo. Hơn nữa, thuế thu nhập cũng chưa cho khấu trừ các khoản chi phí hợp lý phục vụ cuộc sống gia đình như chi phí đi lại, chi phí mua nhà, chi phí bảo hiểm y tế ngoài bảo hiểm y tế bắt buộc.

Cũng theo Viện Nhà nước và Pháp luật, mức thuế suất hiện tại quá cao, không phù hợp với thu nhập của đại đa số người dân Việt Nam. Theo biểu suất lũy tiến từng phần, mức thuế thấp nhất là 5%, cao nhất là 35%. So với điều kiện kinh tế, thu nhập bình quân đầu người và đặc biệt là hệ thống an sinh xã hội của nước ta với các nước khác thì chưa hợp lý. Thực tế ở nhiều nước cũng quy định thuế suất tối thiểu là 5% những cũng có những nước thấp hơn, chẳng hạn như Malaysia thu nhập đầu người hơn 2.000USD/năm, mức thuế suất chỉ có 1%.

Viện Nhà nước và Pháp luật cũng chỉ ra, trên thực tế có quá nhiều giấy tờ thủ tục hành chính. Ví dụ như chỉ riêng những quy định về giảm trừ gia cảnh đã có rất nhiều loại giấy tờ, thủ tục, hồ sơ mà người nộp thuế cần phải thực hiện đáp ứng. Chẳng hạn trường hợp người nộp thuế có con theo học và là người phụ thuộc thì đã cần: Giấy khai sinh, giấy xác nhận của trường hoặc bản chứng thực thẻ sinh viên, biên lai thu học phí hoặc chứng từ nộp khoản phí tiền học, tiền sinh hoạt phí có niên độ phù hợp với năm tính thuế. Thủ tục hoàn thuế còn đòi hỏi nhiều giấy tờ hơn nữa như Đơn xin hoàn thuế, bản photocopy giấy chứng minh nhân dân, tờ khai quyết toán thuế…

Theo Viện Nhà nước và Pháp luật, thực tế cho thấy có quá nhiều kẽ hở trong việc xác định đối tượng và thu nhập thực tế của người nộp thuế. Do cơ chế tự khai tự chịu trách nhiệm nên cơ quan thuế chưa thể kiểm soát được chính xác thu nhập của mọi cá nhân. Đó là chưa kể những khó khăn trong việc quản lý đối tượng giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc. Công tác kiểm tra sau khi hoàn thuế cũng gặp khó khăn, vì không có ứng dụng thông tin kiểm soát thu nhập toàn quốc.

Cần thiết phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân
Một số chuyên gia cho rằng, cần xây dựng mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với thực tiễn các chi phí sinh hoạt mà mỗi cá nhân đang phải chi trả. (Ảnh: HP)

Mặc dù đã có sự ứng dụng công nghệ thông tin nhưng thực tế quản lý thông tin người nộp thuế chưa đồng bộ, chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến khâu lập kế hoạch, đánh giá rủi ro chưa sát, gây khó khăn cho công tác thanh tra, kiểm tra thuế.

Chưa có quy định và kiểm soát các thu nhập có được từ nguồn thương mại điện tử.

Đặc biệt, quản lý thuế thu nhập cá nhân từ các giao dịch bất động sản. Các nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật cho thấy, có rất nhiều vấn đề liên quan đến gian lận thuế như bằng cách ghi giá trong hợp đồng thấp hơn giá thực tế chuyển nhượng để gian lận thuế. Gian lận bằng cách ghi nhận bất động sản là tài sản duy nhất để được miễn nộp thuế. Hoặc thực hiện các giao dịch chuyển nhượng bắc cầu để được hưởng miễn thuế (như chuyển nhượng từ cha, mẹ, vợ chồng con cái…).

Cần thiết phải sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân

Từ những lập luận trên, Viện Nhà nước và Pháp luật kiến nghị cần nghiên cứu tách riêng thuế áp trên thặng dư từ chuyển nhượng chứng khoán thành một sắc thuế mới tách khỏi thuế thu nhập cá nhân. Thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng đối với cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh hoạt động đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Thuế chuyển nhượng chứng khoán chỉ áp dụng đối với giao dịch chứng khoán được thực hiện bởi chủ thể kinh doanh đầu tư tài chính chuyên nghiệp. Trong khi, đối với nhà đầu tư không chuyên nghiệp, khoản lợi nhuận phát sinh từ các giao dịch chuyển nhượng sẽ được tính vào thu nhập chịu thuế. Người đã nộp thuế chuyển nhượng chứng khoán sẽ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân trên thặng dư vốn từ chuyển nhượng chứng khoán.

Cùng với đó, xây dựng mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với thực tiễn các chi phí sinh hoạt mà mỗi cá nhân đang phải chi trả. Cần có những nghiên cứu, khảo sát để xác định được ngưỡng thu nhập trung bình phục vụ cho nhu cầu sống. Mức khấu trừ này phải phù hợp với mức sống và phù hợp với các chỉ số giá cả theo từng năm và theo từng khu vực.

Đồng thời, mở rộng các khoản giảm trừ gia cảnh liên quan quan đến bảo hiểm y tế mua ngoài, các loại thuế nhà đất, chi phí mua nhà. Kiến nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh và mức giảm trừ cho người phụ thuộc cao hơn mức hiện nay. Và việc nâng cao mức giảm trừ gia cảnh phải cân nhắc dựa trên các yếu tố kinh tế như tỷ lệ lạm phát. Bên cạnh đó, cần ghi nhận cơ chế pháp lý trong luật để điều chỉnh quy định này hàng năm hoặc trong giai đoạn để phù hợp với sự thay đổi của nền kinh tế.

Hà Phong

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

10 sự kiện nổi bật của ngành khoa học và công nghệ năm 2024

10 sự kiện nổi bật của ngành khoa học và công nghệ năm 2024

(LĐTĐ) Năm 2024, ngành khoa học và công nghệ Việt Nam có nhiều sự kiện, dự án và sáng kiến đột phá góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo.
Về nơi "xứ sở nhà thờ" mùa Giáng sinh

Về nơi "xứ sở nhà thờ" mùa Giáng sinh

(LĐTĐ) Mùa Giáng sinh đang đến gần, không khí lễ hội tràn ngập khắp nơi, đặc biệt là tại các nhà thờ Công giáo. Nam Định - vùng đất được mệnh danh là “xứ sở của nhà thờ” - những ngày này càng thêm lộng lẫy với sắc màu rực rỡ, hứa hẹn trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách muốn tận hưởng một mùa Noel đặc biệt.
Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hoạt động của Mặt trận theo phương châm hướng về cơ sở

Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hoạt động của Mặt trận theo phương châm hướng về cơ sở

(LĐTĐ) Ngày 23/12, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị lần thứ hai, khóa XVIII, nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Ba cựu Phó Giám đốc sở hầu tòa trong vụ "chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2

Ba cựu Phó Giám đốc sở hầu tòa trong vụ "chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2

(LĐTĐ) Ngày mai (24/12), Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội sẽ mở phiên xét xử sơ thẩm các bị cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2. Trong số 17 bị cáo, 3 cựu Phó Giám đốc sở ở tỉnh Thái Nguyên và Quảng Nam bị cáo buộc nhiều lần nhận tiền để giúp doanh nghiệp xin chủ trương cách ly y tế.
97 đề tài tham dự Cuộc thi Khoa học, kỹ thuật cấp Thành phố dành cho học sinh trung học

97 đề tài tham dự Cuộc thi Khoa học, kỹ thuật cấp Thành phố dành cho học sinh trung học

(LĐTĐ) 97 đề tài xuất sắc nhất đã được chọn tham dự Cuộc thi Khoa học, kỹ thuật cấp Thành phố dành cho học sinh trung học năm học 2024 - 2025. Các đề tài dự thi ở 4 nhóm lĩnh vực gồm: Vật lí - kỹ thuật cơ khí - phần mềm hệ thống; hóa học; sinh - y - môi trường; khoa học xã hội - hành vi.
Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội lên kế hoạch chăm lo cho người lao động dịp Tết Nguyên đán

Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội lên kế hoạch chăm lo cho người lao động dịp Tết Nguyên đán

(LĐTĐ) Với mục tiêu mang Tết đến cho mọi nhà, Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội đang tích cực triển khai Kế hoạch số 67 của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội, nhằm đảm bảo tất cả đoàn viên, người lao động (NLĐ) của ngành đều có một mùa Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 ấm no, đủ đầy.
“Quả ngọt” sau hàng năm trời chữa nuốt nghẹn không rõ nguyên nhân

“Quả ngọt” sau hàng năm trời chữa nuốt nghẹn không rõ nguyên nhân

(LĐTĐ) Cô B.T.H (68 tuổi) đã chịu đựng tình trạng nuốt nghẹn suốt nhiều năm, dù đã thăm khám và điều trị nhiều nơi nhưng không thuyên giảm. Tuy nhiên khi đến Thu Cúc TCI, cô chỉ mất 2 tháng để chữa khỏi hoàn toàn tình trạng này.

Tin khác

Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

Lần đầu tiên ngành Thuế thu đạt 1,7 triệu tỷ đồng

(LĐTĐ) Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, cơ quan thuế triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp quản lý thu, công tác thuế năm 2024 đưa toàn ngành về đích với tổng số thu ước đạt 1.732.000 tỷ đồng.
Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

(LĐTĐ) Giá vàng trong nước ghi nhận xu hướng tăng mạnh vào chiều ngày 22/12, với cả vàng nhẫn và vàng miếng đều đạt ngưỡng 84,4 triệu đồng/lượng. Theo các chuyên gia, xu hướng tăng vẫn tiếp tục chi phối giá vàng trong tuần này.
Hôm nay (22/12): Giá vàng nhẫn tăng nhẹ

Hôm nay (22/12): Giá vàng nhẫn tăng nhẹ

(LĐTĐ) Hôm nay (22/12), giá vàng nhẫn trong nước được nhiều thương hiệu điều chỉnh tăng hơn nửa triệu đồng mỗi lượng ở chiều bán.
6,8 triệu cổ phiếu BMK chào sàn UPCoM ngày 26/12

6,8 triệu cổ phiếu BMK chào sàn UPCoM ngày 26/12

(LĐTĐ) Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa cho biết, ngày 26/12 tới, sẽ chính thức đưa 6,8 triệu cổ phiếu BMK của CTCP Kỹ thuật nhiệt Mèo Đen vào giao dịch trên thị trường UPCoM tại HNX; giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên là 14.800 đồng/cổ phiếu.
Năm 2025, lãi suất cho vay nhà ở xã hội giảm xuống 4,7%/năm

Năm 2025, lãi suất cho vay nhà ở xã hội giảm xuống 4,7%/năm

(LĐTĐ) Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Quyết định số 2690/QĐ-NHNN về mức lãi suất áp dụng trong năm 2025, đối với các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở của các ngân hàng thương mại.
Prudential và HSBC hợp tác lấy trải nghiệm của khách hàng làm trọng tâm

Prudential và HSBC hợp tác lấy trải nghiệm của khách hàng làm trọng tâm

(LĐTĐ) Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam và Ngân hàng TNHH một thành viên HSBC (Việt Nam) vừa ký kết thỏa thuận hợp tác trong việc phân phối sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư của Prudential đến với khách hàng của HSBC.
Cơ hội đầu tư nào sẽ khởi sắc trong năm 2025?

Cơ hội đầu tư nào sẽ khởi sắc trong năm 2025?

(LĐTĐ) Bất động sản, chứng khoán, tiền số, nông nghiệp hữu cơ, ngành công nghệ cao, bán dẫn,… là những lĩnh vực được kỳ vọng sẽ là cơ hội đầu tư trong năm 2025.
Tăng cường các giải pháp điều hành lãi suất, tín dụng

Tăng cường các giải pháp điều hành lãi suất, tín dụng

(LĐTĐ) Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện số 135/CĐ-TTg ngày 16/12 về tiếp tục tăng cường các giải pháp điều hành lãi suất, tín dụng.
Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam: Cầu nối đóng góp vào sự phát triển lớn mạnh của thị trường bảo hiểm

Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam: Cầu nối đóng góp vào sự phát triển lớn mạnh của thị trường bảo hiểm

(LĐTĐ) Tối ngày 18/12, tại Hà Nội, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm 31 năm Ngày Thị trường Bảo hiểm Việt Nam và 25 năm Ngày thành lập Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam.
100% Bộ, cơ quan trung ương, địa phương thành lập Ban chỉ đạo Tổng kiểm kê tài sản công

100% Bộ, cơ quan trung ương, địa phương thành lập Ban chỉ đạo Tổng kiểm kê tài sản công

(LĐTĐ) Tính đến ngày 18/12/2024, có 44/45 Bộ, cơ quan trung ương, 63/63 địa phương thành lập Ban chỉ đạo Tổng kiểm kê. 100% Bộ, cơ quan trung ương, địa phương ban hành Kế hoạch triển khai Tổng kiểm kê tài sản công.
Xem thêm
Phiên bản di động