Người giữ nghề nặn tò he truyền thống

(LĐTĐ) Là làng nghề tò he truyền thống nổi tiếng lâu đời ở Việt Nam, làng Xuân La (xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) còn là nơi hội tụ nhiều nghệ nhân tài hoa. Nghệ nhân Nguyễn Văn Đĩnh (66 tuổi) là một trong số ít những người đã gắn bó, luôn gắng sức lưu giữ, duy trì và phát triển nghề truyền thống của quê hương mình.
Nghệ nhân Tò he chuyển mình trong đại dịch Nỗ lực đưa văn hoá dân gian đến gần hơn với công chúng

Hơn 50 năm gắn bó với nghề làm tò he

Nghệ nhân Nguyễn Văn Đĩnh được sinh ra trong gia đình có truyền thống nặn tò he ở Xuân La. Chính vì thế, ông được tiếp xúc và bén duyên với nghề nặn tò he ngay từ khi còn nhỏ tuổi.

Ban đầu chỉ là sở thích rất bình thường nhưng càng về sau, từng nét điêu luyện, khéo léo của người thợ trong từng bước tạo hình những con tò he đáng yêu đã thôi thúc ông nhanh chóng đến với nghề. Lên 7-8 tuổi, ông Đĩnh bắt đầu theo học nặn tò he và cho ra đời những sản phẩm đầu tay. Thừa hưởng sự khéo léo của ông, cha và với sự sáng tạo không ngừng, ông Nguyễn Văn Đĩnh đã gắn bó với nghề trong suốt hơn 50 năm qua.

Người giữ nghề nặn tò he truyền thống
Nghệ nhân Nguyễn Văn Đĩnh luôn trăn trở, tâm huyết với nghề làm tò he. Ảnh: Kim Tiến

Nói về làng nghề truyền thống, ông Đĩnh cho biết, làng Xuân La, từ lâu đã nổi tiếng với nghề nặn tò he. Không chỉ là một nghề mưu sinh, nặn tò he ở làng Xuân La đã trở thành nét đẹp văn hóa dân gian, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, bản sắc văn hóa và cội nguồn dân tộc Việt Nam.

Ngày xưa, tò he được gọi với một tên khác là “đồ chơi chim cò”. Lúc đầu thứ đồ chơi này được bắt nguồn từ đất sét nung, sau đó được “nâng cấp” bằng bột nếp và được trẻ con trong làng yêu thích. Sau này, nhận thấy nhu cầu thiết yếu của việc thiếu thốn đồ chơi trẻ em, các cụ trong làng đã nghĩ ra ý tưởng nặn tò he, vừa để làm đồ chơi cho trẻ em trong làng, vừa đem đi buôn bán cho mục đích kinh tế.

“Là đất làng nghề, ở Xuân La hầu như ai cũng biết nặn tò he. Trẻ con ở Xuân La mới 4-5 tuổi đã làm quen với những con tò he, lên đến 14-15 tuổi là có thể ra đường kiếm sống bằng nghề. Đối với tôi, việc gắn bó với tò he suốt bao nhiêu năm qua không chỉ là trách nhiệm của một người con lưu giữ truyền thống quý báu của cha ông, mà còn bởi bản thân đam mê và yêu thích với nghề tò he này”, nghệ nhân Nguyễn Xuân Đĩnh chia sẻ.

Mấy chục năm về trước, ông Đĩnh và vợ ngày ngày đạp xe từ làng ra phố, phía sau chở “gia tài” là chiếc hòm gỗ nhỏ, bên trong là những khối bột dẻo đã pha sẵn màu… Cổng đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu, Công viên Thống Nhất hay Công viên Thủ Lệ… ông bà đều đặn có mặt vào mỗi dịp lễ, Tết, đem đến những món tò he trong trẻo, giản đơn mà chứa đựng sức sáng tạo và biết bao cảm xúc yêu thương hồn hậu được truyền vào cho con trẻ. Đặc biệt, đi đến đâu ông cũng cố gắng dạy nghề, truyền nghề cho những người yêu thích.

Niềm vui và trăn trở tuổi già

Cũng theo chia sẻ của nghệ nhân Nguyễn Xuân Đĩnh, có những thời điểm nghề tò he điêu đứng. Theo đó, sự bùng nổ của kinh tế thị trường khiến cho nguyên liệu phối màu từ thiên nhiên hiếm hơn, trong khi lớp trẻ chọn nhiều nghề có thu nhập cao để làm giàu và bắt đầu xuất hiện những loại đồ chơi công nghiệp lấn át các món đồ chơi dân gian.

Không chịu khoanh tay đứng nhìn làng nghề ngày càng mai một, những nghệ nhân và những người tâm huyết với nghề tò he Xuân La luôn ý thức được giá trị văn hóa tinh thần của những con tò he, đã tìm mọi cách để khôi phục lại nghề cổ của làng.

Bằng sự nỗ lực đáng kể, hơn 20 năm trở lại đây, tò he Xuân La được phục dựng và từng bước tìm được chỗ đứng trong đồ chơi Việt. Việc Câu lạc bộ nghệ nhân tò he Xuân La ra đời cũng là bước ngoặt góp phần bảo tồn và phát triển làng nghề.

Câu lạc bộ đã tổ chức nhiều cuộc thi nặn tò he, quảng bá, giới thiệu sản phẩm, thường xuyên phối hợp biểu diễn tại các sự kiện văn hóa quốc tế, tại các lễ hội, triển lãm, đón tiếp các đoàn khách thăm quan du lịch làng nghề, liên kết giảng dạy môn nghệ thuật nặn tò he tại trường học giúp học sinh và sinh viên hiểu, làm quen với đồ chơi truyền thống…

Đến nay, mặc dù tuổi đã cao, thế nhưng ông Đĩnh vẫn tham gia làm tò he tại một số các sự kiện, triển lãm. Với những câu chuyện của mình, ông đã giới thiệu cho du khách biết đến và yêu hơn món đồ chơi truyền thống của địa phương. Niềm an ủi khi tuổi già của ông là các con, cháu trong gia đình ai cũng biết làm tò he, có thể sống bằng nghề làm tò he, trong đó người khiến ông tự hào nhất Nghệ nhân nhân dân Nguyễn Văn Thành - con trai của ông.

Để duy trì sức sống, sự bền lâu của tò he, anh Thành đã mất một thời gian dài sáng tạo ra những nguyên liệu thay thế bột nếp bằng 5 loại bột cao cấp nhằm tăng tuổi thọ cho món đồ chơi cũng như phục vụ mục tiêu xuất khẩu ra nhiều thị trường trong và ngoài nước. Đặc biệt, trong thời điểm dịch Covid-19 phức tạp, anh vẫn đều đặn lên lớp dạy trực tuyến, nhận lời trình diễn nghề tại các sự kiện hay nặn các vật lưu niệm…

Điều đáng quý, anh Thành không chỉ chăm lo nâng cao tay nghề mà còn đau đáu duy trì hoạt động của Câu lạc bộ tò he, đem lại cho các thành viên nhiều hơn nữa cơ hội được phô diễn nghề, nâng cao giá trị cho tò he Xuân La.

Nói về sự thay đổi của quê hương, ông Đĩnh cho biết, nhiều năm trở lại đây, các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm đến vùng nông thôn, quê hương ông cũng đã đổi mới, được Nhà nước mở rộng đường, đổ nhựa từ đường làng đến quốc lộ. Đây cũng chính là điều kiện để có thể phát triển du lịch kết hợp với phát triển làng nghề hiện nay.

“Để giữ gìn làng nghề tò he Xuân La, tôi mong muốn các cấp, các ngành quan tâm hơn nữa, có nhiều chính sách động viên để phát triển hơn. Đặc biệt, tôi mong rằng, trong tương lai, làng nghề tò he Xuân La có thể trở thành một điểm du lịch không những trong nước mà nước ngoài biết đến.

Từ đó, thu hút khách du lịch về tham quan, trải nghiệm để các nghệ nhân không phải đi xa nữa, có thể làm nghề, sống với nghề, quảng bá sản phẩm ngay trên mảnh đất quê hương”, ông Nguyễn Văn Đĩnh bày tỏ.

Tò he là một trong những thứ đồ chơi truyền thống lâu đời ở Việt Nam trải qua suốt chiều dài văn hóa, lịch sử dân tộc. Tò he xưa và nay là sự kết hợp giữa sự sáng tạo và nghệ thuật dân gian, sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, là món ăn tinh thần của người Việt vẫn luôn được làng nghề Xuân La gìn giữ và phát triển.

Kim Tiến

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Mối đe dọa từ những vật lạ rơi xuống từ nhà cao tầng

Mối đe dọa từ những vật lạ rơi xuống từ nhà cao tầng

(LĐTĐ) Những đồ vật bất ngờ rơi từ ban công các căn hộ chung cư là nỗi ám ảnh của không ít cư dân. Từ điếu thuốc, tờ giấy, đến bát đũa, thậm chí cả dao, thùng các-tông,… những "vật thể lạ" này không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng, khiến người dân sống trong lo lắng mỗi lần đi dạo dưới chân các tòa chung cư cao tầng.
Đặc sắc các sản phẩm tại Hội chợ trái cây, nông sản an toàn các tỉnh, thành phố năm 2024

Đặc sắc các sản phẩm tại Hội chợ trái cây, nông sản an toàn các tỉnh, thành phố năm 2024

(LĐTĐ) Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã tích cực hỗ trợ các địa phương trong hoạt động quảng bá, giới thiệu, kết nối trái cây, nông sản, đặc sản tại thị trường Hà Nội thông qua trên 70 hoạt động giao thương, hội chợ, tuần hàng...
Tự động hóa quy trình chi trả quyền lợi bảo hiểm với công nghệ OCR thế hệ mới

Tự động hóa quy trình chi trả quyền lợi bảo hiểm với công nghệ OCR thế hệ mới

(LĐTĐ) Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam vừa chính thức giới thiệu công nghệ OCR thế hệ mới (nhận dạng ký tự quang học tích hợp AI tạo sinh) vào quy trình thẩm định và xét duyệt hồ sơ yêu cầu giải quyết quyền lợi bảo hiểm trực tuyến.
Tứ kết UEFA Nations League: Mong chờ cuộc đối đầu giữa Đức và Italy

Tứ kết UEFA Nations League: Mong chờ cuộc đối đầu giữa Đức và Italy

(LĐTĐ) Chiều tối ngày 22/11, UEFA đã tổ chức lễ bốc thăm vòng tứ kết Nations League tại Nyon (Thụy Sĩ).
“Manifest” được chọn là từ của năm 2024

“Manifest” được chọn là từ của năm 2024

(LĐTĐ) Mới đây, từ điển Cambridge đã công bố “manifest” (tạm dịch: biểu minh) là từ của năm 2024, nhờ sự phổ biến của từ này trên mạng xã hội và truyền thông toàn cầu.
Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa quận Bắc Từ Liêm

Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa quận Bắc Từ Liêm

(LĐTĐ) Tối 22/11, quận Bắc Từ Liêm tổ chức Hội nghị kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11); tổng kết công tác quản lý di sản văn hóa năm 2024; hưởng ứng các hoạt động Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2024 tại di tích đình Tây Tựu, phường Tây Tựu.
Cụm thi đua số 7 LĐLĐ thành phố Hà Nội: Làm tốt công tác đại diện, bảo vệ người lao động

Cụm thi đua số 7 LĐLĐ thành phố Hà Nội: Làm tốt công tác đại diện, bảo vệ người lao động

(LĐTĐ) Làm việc với các đơn vị trong Cụm Thi đua số 7, lãnh đạo Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đề nghị, từ nay đến cuối năm, các đơn vị cần nắm chắc tình hình tư tưởng, đời sống, việc làm của người lao động, tập trung chăm lo tốt đời sống vật chất, tinh thần cho đoàn viên, người lao động, nhất là khi Tết Nguyên đán Ất Tỵ đang tới gần.

Tin khác

Sơn Tây: Bảo tồn và khai thác hiệu quả nguồn lực tài nguyên văn hóa

Sơn Tây: Bảo tồn và khai thác hiệu quả nguồn lực tài nguyên văn hóa

(LĐTĐ) Triển khai Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy, thị xã Sơn Tây đã tập trung phát huy các giá trị văn hóa trong phát triển du lịch, xây dựng Sơn Tây trở thành đô thị vệ tinh của Thủ đô, với chức năng: Đô thị văn hóa - lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.
Tổ chức thành công Đại hội Hội Khuyến học quận Bắc Từ Liêm nhiệm kỳ 2024 - 2029

Tổ chức thành công Đại hội Hội Khuyến học quận Bắc Từ Liêm nhiệm kỳ 2024 - 2029

(LĐTĐ) Ngày 22/11, Hội Khuyến học quận Bắc Từ Liêm tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ III, nhiệm kỳ 2024 -2029 để tổng kết đánh giá công tác khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập nhiệm kỳ 2019 -2024 và đề ra phương hướng, nhiệm vụ công tác Hội nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và chuyên nghiệp trong hoạt động cải cách hành chính

Nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và chuyên nghiệp trong hoạt động cải cách hành chính

Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính, Chuyển đổi số và Đề án 06 thành phố Hà Nội vừa có Thông báo số 26/TB-BCĐ thông báo kết luận Hội nghị giao ban Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính, Chuyển đổi số và thực hiện Đề án 06 tháng 11/2024.
Kênh thông tin hữu hiệu tuyên truyền sâu rộng Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở

Kênh thông tin hữu hiệu tuyên truyền sâu rộng Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở

(LĐTĐ) Cuộc thi “Tìm hiểu Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở” trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024 là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, là kênh thông tin hữu hiệu để tuyên truyền phổ biến sâu rộng nội dung Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở tới đông đảo cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, nhân dân trên địa bàn Thủ đô.
Sôi nổi Hội thi Bí thư chi bộ giỏi quận Bắc Từ Liêm năm 2024

Sôi nổi Hội thi Bí thư chi bộ giỏi quận Bắc Từ Liêm năm 2024

(LĐTĐ) Sáng 22/11, Quận ủy Bắc Từ Liêm tổ chức chung khảo Hội thi Bí thư chi bộ giỏi quận Bắc Từ Liêm năm 2024. Tại Hội thi, thí sinh Lê Huyền Trang, Bí thư chi bộ Tổ chức hành chính, Đảng bộ Trường Trung cấp nghề Giao thông công chính Hà Nội đã giành giải Nhất.
Quận Tây Hồ phát huy và bảo tồn giá trị di sản văn hóa

Quận Tây Hồ phát huy và bảo tồn giá trị di sản văn hóa

(LĐTĐ) Để tiếp tục phát huy và bảo tồn giá trị di sản văn hóa, quận Tây Hồ triển khai những biện pháp sáng tạo thu hút sự quan tâm của người dân trong và ngoài nước, đồng thời giúp thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống của ông cha, trân trọng và phát huy được giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.
Đích đến của Đề án 06 là người dân được hưởng thụ dịch vụ ở bất kỳ đâu, tạo công bằng xã hội

Đích đến của Đề án 06 là người dân được hưởng thụ dịch vụ ở bất kỳ đâu, tạo công bằng xã hội

(LĐTĐ) Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho rằng, phải lượng hóa được giá trị mà người dân được hưởng là gì, đây là đích cuối cùng của công cuộc chuyển đổi số và Đề án 06 của Chính phủ. Người dân phải được thụ hưởng dịch vụ như nhau ở các địa bàn khác nhau, xóa dần khoảng cách giàu nghèo, tạo công bằng xã hội.
Hợp tác để tạo bước đột phá thực hiện Đề án 06 của thành phố Hà Nội

Hợp tác để tạo bước đột phá thực hiện Đề án 06 của thành phố Hà Nội

(LĐTĐ) Chiều 21/11, Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội tổ chức lễ ký kết biên bản phối hợp triển khai một số nhiệm vụ của Đề án 06 với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội.
Hà Nội thống nhất chủ trương đầu tư 3 cây cầu lớn qua sông Hồng

Hà Nội thống nhất chủ trương đầu tư 3 cây cầu lớn qua sông Hồng

(LĐTĐ) Lãnh đạo thành phố Hà Nội thống nhất chủ trương thực hiện 3 cây cầu lớn qua sông Hồng bằng nguồn vốn đầu tư công, gồm: Cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo và cầu Ngọc Hồi.
Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô

Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô

(LĐTĐ) Sáng 21/11, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).
Xem thêm
Phiên bản di động