Ngăn chặn xu hướng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật

Vi phạm pháp luật khi tuổi đời còn rất trẻ

Những ngày vừa qua, lực lượng chức năng thành phố Hà Nội đã liên tiếp xử lý nhiều vụ việc liên quan đến các đối tượng phạm tội thanh, thiếu niên. Trong khi đó, Tổ công tác Y10/141 - Công an Hà Nội cũng phát hiện xử lý rất nhiều trường hợp vi phạm giao thông có độ tuổi còn rất trẻ.

Nhóm đối tượng liên quan đến hàng loạt vụ cướp đêm, bị lực lượng chức năng truy xét, bắt giữ.

Khoảng 20h40 ngày 15/3, Tổ công tác phát hiện hai nam thanh niên đi xe mô tô không biển số, không đội mũ bảo hiểm, có biểu hiện nghi vấn nên đã tiến hành dừng xe kiểm tra. Quá trình kiểm tra, Cảnh sát phát hiện trong ba lô các đối tượng mang theo 2 dao phớ dài 55 cm, 7 vỏ chai thuỷ tinh. Bước đầu xác minh, hai đối tượng tên Q. T. T (sinh năm 2005, trú tại Thái Thuỵ, Thái Bình) và N. T. L. (sinh năm 2009, trú tại Thành Công, Ba Đình, Hà Nội), cả hai đang là học sinh phổ thông trung học.

Làm việc với Cảnh sát, hai đối tượng khai nhận mang hung khí đi giải quyết mâu thuẫn. Theo Chỉ huy Tổ công tác Y10/141, đối với các trường hợp chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện phân khối lớn. Ngoài việc lập biên bản vi phạm, lực lượng chức năng sẽ gửi thông báo về gia đình và mời phụ huynh của các em lên cơ quan Công an để tiến hành xử phạt đối với người giao xe cho các em sử dụng.

Trước đó, trên mạng xã hội xuất hiện video clip do camera của nhà dân ghi lại. Nội dung video thể hiện khoảng 2h, ngày 14/3, hai nam thanh niên điều khiển xe máy Honda Wave không biển kiểm soát tại khu vực đường Lĩnh Nam (phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai) bị một nhóm thanh niên điều khiển xe máy cầm theo tuýp sắt hàn dao phóng lợn đuổi đánh, đe dọa cướp chiếc xe máy trên. Vụ việc đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Đa số mọi người đều bất bình trước hành động táo tợn của nhóm người này.

Trước tính chất côn đồ và manh động của các đối tượng, các đơn vị chức năng Công an Hà Nội đã khẩn trương truy xét, bắt giữ các đối tượng gây án. Đến ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự đã phối hợp với các đơn vị bắt giữ 6 đối tượng gồm: Đ.L.G.V (sinh năm 2009), P.C.Đ (sinh năm 2009), C.N.H.T.S (sinh năm 2009), L.T.T (sinh năm 2009), Đ.T.K (sinh năm 2008), T.G.B (sinh năm 2008), cùng trú tại Hà Nội.

Quá trình đấu tranh, đến thời điểm này, cơ quan chức năng bước đầu xác định các đối tượng đã gây ra 4 vụ chặn, đánh, cướp tài sản; gồm 2 vụ tại địa bàn quận Đống Đa (các ngày 2 và 5/3); 1 vụ rạng sáng 15/3 tại quận Hà Đông (chưa lấy được tài sản), và vụ cướp tại phường Vĩnh Hưng, ngày 14/3. Đáng chú ý, cả 6 đối tượng có chung đặc điểm là “nghiện” game.

Những vụ việc nêu trên chỉ là số ít trong rất nhiều các vụ án có thủ phạm là thanh, thiếu niên, thực trạng này đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng tội phạm đang ngày càng trẻ hóa. Nếu như trước đây, số đối tượng vị thành niên chỉ phạm tội ít nghiêm trọng và mang tính bộc phát, nhất thời thì hiện nay đã thực hiện hành vi phạm tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng với tính chất manh động, chuyên nghiệp.

Con trẻ phạm tội: Lỗi tại ai?

Xu hướng trẻ hóa tội phạm không chỉ trực tiếp ảnh hưởng đến đời sống của bản thân đối tượng phạm tội và gia đình họ, mà còn để lại những hệ lụy lớn đối với đời sống xã hội, đe dọa tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - Cục Truyền thông Công an nhân dân, Bộ Công an nhận định, hiện nay giới trẻ đang bị “bủa vây” từ các yếu tố bất lợi trong môi trường sống, đặc biệt là tác động tiêu cực từ trò chơi game bạo lực, ấn phẩm bạo lực phản văn hóa đầy rẫy trên không gian mạng cùng phim ảnh nước ngoài.

“Ngoài ra, do áp lực cuộc sống, bươn chải mưu sinh, nên nhiều gia đình bố mẹ không có thời gian để quan tâm đến con cái, đời sống xã hội với nhiều cám dỗ, cuốn các thành viên chạy theo danh lợi phù phiếm, làm mọi việc vì tiền, khiến sợi dây liên kết giữa các thành viên trong gia đình trở nên lỏng lẻo... Điều này tác động sâu sắc đến định hướng giá trị, thẩm mỹ, phong cách ứng xử”, Thượng tá Đào Trung Hiếu phân tích.

Thực tế cho thấy, rất nhiều thanh, thiếu niên không ý thức được việc làm sai trái của mình có thể bị pháp luật xử lý. Nhiều em bị dụ dỗ phạm tội hay gián tiếp phạm tội mà không biết mình đã vi phạm pháp luật. Số trẻ em vi phạm pháp luật thường sống trong môi trường thiếu lành mạnh, bố mẹ không quan tâm, có những trẻ có hoàn cảnh đáng thương (như bố mẹ ly hôn; bố mẹ đang chấp hành án phạt tù; bố hoặc mẹ đã chết, các em phải sống với ông, bà, người thân hoặc sống lang thang... bị tổn thương về tâm lý do tự ti, mặc cảm; thiếu thốn tình cảm, thiếu điều kiện học tập, vui chơi; thiếu quản lý, giáo dục), từ đó nhiều thanh thiếu niên phát triển theo chiều hướng lệch lạc và tạo nên hành vi nổi loạn, bất cần, hay bị lôi kéo bởi các đối tượng xấu…

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Hoàng - Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng: “Pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành đã có quy định rất cụ thể về việc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự; còn người từ đủ 16 tuổi trở lên thì phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội phạm”.

Hiện nay, do thông tin trên internet phủ sóng, trẻ em tiếp xúc sớm và thường xuyên với những thông tin văn hóa phẩm độc hại, cho nên để ngăn chặn xu hướng trẻ hóa tội phạm, các ngành chức năng cần tích cực triển khai các giải pháp làm lành mạnh hóa đời sống văn hóa, đấu tranh mạnh mẽ với những yếu tố tiêu cực xã hội trên không gian mạng, trò chơi, phim ảnh bạo lực, đồi trụy, xây dựng những cộng đồng dân cư an toàn, văn minh, phòng chống tội phạm ngay từ cơ sở.

Minh Phương