Tuổi vị thành niên “nổi loạn”: Hành trình tìm chính mình và sự thấu hiểu của cha mẹ

Tuổi vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng trong quá trình trưởng thành, khi trẻ dần tách khỏi vòng tay cha mẹ để hình thành bản sắc cá nhân. Đây cũng là thời điểm dễ phát sinh mâu thuẫn trong gia đình do những biến đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý khiến trẻ trở nên khó đoán, dễ phản ứng và có xu hướng “nổi loạn”. Việc đồng hành cùng con trong giai đoạn này là thách thức không nhỏ đối với nhiều phụ huynh.
Quyết liệt phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm vị thành niên Trang bị kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên

Thông thường, tuổi vị thành niên kéo dài từ khoảng 10 đến 20 tuổi. Trong giai đoạn này, não bộ trẻ phát triển mạnh mẽ, thậm chí chỉ đứng sau giai đoạn ba năm đầu đời. Các mô thức tư duy cũ được thay thế bằng hệ thống mới, khiến hành vi của trẻ đôi khi đầy mâu thuẫn, lúc thì chín chắn, lúc lại bốc đồng và nhạy cảm.

Cùng với thay đổi tâm trí, cơ thể trẻ cũng lớn nhanh đáng kể. Sự phát triển thể chất nhanh chóng khiến hệ thần kinh chưa kịp thích nghi, dẫn đến mệt mỏi, mất cân bằng. Nội tiết tố biến động gây ra mụn, thay đổi tâm trạng và hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp. Trẻ thường thức khuya, ngủ nướng, đó đều là những biểu hiện dễ bị hiểu nhầm trẻ lười biếng, trong khi thực chất là kết quả của quá trình điều chỉnh sinh học tự nhiên.

Tuổi vị thành niên “nổi loạn”: Hành trình tìm chính mình và sự thấu hiểu của cha mẹ
Ảnh minh họa.

Về mặt xã hội, trẻ bắt đầu chuyển hướng gắn kết tâm lý từ gia đình sang bạn bè. Lời nói của bạn cùng trang lứa trở nên có trọng lượng hơn cả lời khuyên từ người lớn. Trẻ rất nhạy cảm với sự nhìn nhận của nhóm nhỏ và dễ tổn thương khi bị cô lập. Nhiều hành vi như ăn mặc khác lạ, nghe nhạc lạ hay có biểu hiện yêu sớm không hẳn là sự lệch chuẩn mà là cách trẻ thử nghiệm và xác lập bản sắc cá nhân.

Chính những thay đổi này khiến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trở nên căng thẳng. Khi trẻ không còn ngoan ngoãn, nghe lời như trước mà trở nên phản kháng, tách biệt, nhiều phụ huynh phản ứng bằng cách kiểm soát gắt gao hơn, áp đặt kỷ luật nghiêm khắc. Tuy nhiên, sự kiểm soát quá mức thường dẫn đến hậu quả ngược: trẻ trở nên đối đầu, thu mình hoặc tìm cách “vượt rào”. Ngược lại, nếu buông lỏng hoàn toàn, trẻ lại dễ rơi vào ảnh hưởng xấu từ môi trường bên ngoài như mạng xã hội hay nhóm bạn tiêu cực.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để giữ được “sợi dây kết nối” với con mà không khiến nó bị kéo đứt. Để làm được điều này, vấn đề cốt lõi nằm ở việc tạo dựng một mối quan hệ dựa trên lắng nghe, tôn trọng và đồng hành thay vì kiểm soát tuyệt đối. Trẻ cần cảm thấy được hiểu và được công nhận như một cá thể độc lập. Khi bị áp đặt hoặc không được tôn trọng quyền riêng tư, trẻ có thể rơi vào trạng thái khép kín, dễ cáu giận hoặc phản ứng tiêu cực.

Thay vì đóng vai trò người ra lệnh, cha mẹ nên trở thành người trò chuyện và dẫn dắt. Việc dành thời gian thực sự lắng nghe suy nghĩ, cảm xúc của con sẽ mở ra cánh cửa giao tiếp hai chiều. Khi trẻ cảm nhận được rằng gia đình là nơi an toàn để chia sẻ mà không bị phán xét, mối quan hệ sẽ dần trở nên gắn bó hơn.

Bên cạnh đó, các quy tắc trong gia đình nên được xây dựng trên sự đồng thuận thay vì áp đặt. Khi được tham gia vào quá trình này, trẻ sẽ có ý thức hơn về trách nhiệm với hành vi của mình. Và khi mắc lỗi, thay vì trừng phạt, cha mẹ cần cùng con phân tích hậu quả, hướng đến sửa sai. Đây là cách hiệu quả để trẻ học được tinh thần trách nhiệm mà không tổn thương lòng tự trọng.

Dù đôi khi con nổi nóng, từ chối giao tiếp hay cố tình đóng kín cửa phòng, cha mẹ vẫn nên giữ vai trò là điểm tựa vững vàng. Một lời động viên, một ánh mắt cảm thông hay một cái ôm đúng lúc có thể giúp phá vỡ hàng rào cảm xúc tưởng chừng không thể xóa nhòa.

Tuổi vị thành niên là hành trình tự khám phá đầy thử thách. “Nổi loạn” thực chất là tiếng nói khẳng định cái tôi, là mong muốn được công nhận và tin tưởng. Điều quan trọng là cha mẹ không nên hoảng sợ hay phản ứng tiêu cực, mà cần bình tĩnh thay đổi vai trò: từ người ra lệnh thành người đồng hành. Khi cha mẹ đủ bao dung và thấu hiểu, con cái sẽ trưởng thành với nền tảng tâm lý lành mạnh và định hướng rõ ràng.

P.T

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng cho Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khoá XVI

Chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng cho Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khoá XVI

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, Kỳ họp thứ Nhất sẽ tổ chức theo hình thức họp tập trung tại Nhà Quốc hội; dự kiến khai mạc vào thứ Hai, ngày 6/4/2026, bố trí làm 2 đợt họp.
Tỷ giá USD hôm nay (26/12): Giá USD thị trường tự do tiếp tục tăng

Tỷ giá USD hôm nay (26/12): Giá USD thị trường tự do tiếp tục tăng

Tỷ giá USD hôm nay (26/12) ghi nhận diễn biến trái chiều khi đồng USD trên thị trường tự do tiếp tục tăng, giá bán ra đã vượt mốc 27.000 đồng/USD. Ngược lại, tỷ giá USD tại các ngân hàng thương mại giảm mạnh so với phiên trước.
Giá vàng hôm nay (26/12):  Vàng miếng, vàng nhẫn đồng loạt giảm

Giá vàng hôm nay (26/12): Vàng miếng, vàng nhẫn đồng loạt giảm

Giá vàng hôm nay (26/12): Thị trường vàng trong nước ghi nhận diễn biến điều chỉnh khi giá vàng miếng và vàng nhẫn đồng loạt quay đầu giảm, mức giảm phổ biến từ 200.000 - 300.000 đồng mỗi lượng so với phiên trước.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 26/12: Đêm không mưa, trời rét

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 26/12: Đêm không mưa, trời rét

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, ngày 26/12, khu vực Hà Nội có mây, đêm không mưa, trời rét.
Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc kiểm tra tiến độ thi công các công trình, dự án trên địa bàn Thành phố

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc kiểm tra tiến độ thi công các công trình, dự án trên địa bàn Thành phố

Chiều 25/12, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc đã kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng, tạm cư, tiến độ thi công một số công trình, dự án, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường và công tác phục vụ nhân dân đón Tết trên địa bàn Thành phố.
Đề xuất bỏ sổ kiểm định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng

Đề xuất bỏ sổ kiểm định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng

Bộ Công an vừa hoàn thiện dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về đăng ký, kiểm định phương tiện để lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Giấc mơ an cư trong vòng xoáy giá nhà

Giấc mơ an cư trong vòng xoáy giá nhà

Mặt bằng giá nhà ở liên tục thiết lập những ngưỡng cao mới trong nhiều năm qua, khiến giấc mơ sở hữu một căn nhà để an cư của người trẻ ngày càng trở nên gian nan. Tuy nhiên, nghịch lý là dù khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày một nới rộng, khát vọng “có chốn đi về” của thế hệ trẻ vẫn luôn hiện hữu và thậm chí chưa bao giờ nguội tắt.

Tin khác

Sinh viên trải nghiệm “mưa tuyết” Noel giữa lòng Thủ đô

Sinh viên trải nghiệm “mưa tuyết” Noel giữa lòng Thủ đô

Tối 24/12, tại Trường Đại học Thăng Long (Hà Nội) tổ chức đêm Giáng sinh “Thang Long White Christmas” với điểm nhấn là màn phun tuyết và bắn pháo hoa thu hút hàng nghìn sinh viên và người dân đến tham dự, trải nghiệm không khí Noel giữa lòng Thủ đô.
Những người lính biên phòng ở A Mú Sung

Những người lính biên phòng ở A Mú Sung

Xã A Mú Sung (tỉnh Lào Cai) được biết đến là “nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt”. Ở mảnh đất địa đầu ấy, thiên nhiên hùng vĩ hòa quyện cùng chiều sâu lịch sử, hun đúc nên một không gian biên cương vừa thiêng liêng, vừa lặng lẽ. Giữa đầu nguồn sông Mẹ, Đồn Biên phòng A Mú Sung như một cột mốc sống giữa đại ngàn, âm thầm mà kiên gan, giữ vững từng tấc đất chủ quyền nơi phên dậu Tổ quốc.
Những lời chúc Giáng sinh 2025 hay và ý nghĩa nhất

Những lời chúc Giáng sinh 2025 hay và ý nghĩa nhất

Giáng sinh 2025, bên cạnh những món quà trao tay, những lời chúc Noel ý nghĩa vẫn là cách giản dị nhưng sâu sắc để lan tỏa yêu thương, gắn kết gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và đối tác trong mùa lễ hội cuối năm.
Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ Giáng sinh

Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ Giáng sinh

Lễ Giáng sinh (Noel), còn được gọi là lễ Thiên Chúa Giáng sinh, là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Kitô giáo, kỷ niệm sự ra đời của Chúa Giêsu Kitô, nhân vật trung tâm của đức tin Công giáo. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, Giáng sinh không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc mà còn trở thành một ngày hội văn hóa lớn, được chào đón rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Cần 51.000 tỷ đồng đầu tư phát triển Đặc khu Côn Đảo

Cần 51.000 tỷ đồng đầu tư phát triển Đặc khu Côn Đảo

Dự tính tổng nguồn lực đầu tư cho Đặc khu Côn Đảo giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 51.000 tỷ đồng.
Prudential trao 2.600 phần quà Giáng sinh tặng bệnh nhi tại TP.HCM và Hà Nội

Prudential trao 2.600 phần quà Giáng sinh tặng bệnh nhi tại TP.HCM và Hà Nội

Khép lại những ngày cuối năm, Prudential Việt Nam đã hoàn tất chuỗi hoạt động Giáng sinh “Trao gửi yêu thương” tại TP.HCM và Hà Nội, mang 2.600 phần quà đến các bệnh nhi đang điều trị tại nhiều bệnh viện nhi. Không chỉ là những món quà vật chất, chương trình còn mang đến ý nghĩa tinh thần và tiếp thêm động lực cho các bệnh nhi đang trong quá trình điều trị.
Những chiến sĩ biên phòng ở Ma Lù Thàng

Những chiến sĩ biên phòng ở Ma Lù Thàng

Nhân kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025), Đoàn công tác của Hội Nhà báo thành phố Hà Nội đã vượt qua những cung đèo quanh co, hun hút của miền Tây Bắc để đến với đồng bào và những người lính đang ngày đêm bám trụ nơi phên dậu Tổ quốc. Giữa vùng biên giới xa xôi, khắc nghiệt của Lai Châu, bình yên vẫn được gìn giữ bền bỉ từng ngày, bắt đầu từ những bước chân lặng lẽ, thầm lặng mà kiên cường của người lính biên phòng nơi tuyến đầu.
Chuyện những người lính quân hàm xanh ở Dào San

Chuyện những người lính quân hàm xanh ở Dào San

Dưới mây núi Dào San, nơi những con dốc quanh co ẩn hiện trong sương lạnh và đường biên Tổ quốc kéo dài giữa trùng điệp núi rừng, những người lính quân hàm xanh vẫn bền bỉ bám trụ từng cột mốc, từng bản làng. Không chỉ tuần tra giữ vững chủ quyền, họ còn lặng lẽ gieo mầm bình yên, nâng cao nhận thức pháp luật, giúp người dân phát triển sinh kế, sưởi ấm lòng dân bản bằng trách nhiệm, nghĩa tình và sự sáng tạo giữa miền biên viễn gian khó.
Rộn ràng các trải nghiệm dịp Noel - Tết Dương lịch cho trẻ em tại Vườn thú Hà Nội

Rộn ràng các trải nghiệm dịp Noel - Tết Dương lịch cho trẻ em tại Vườn thú Hà Nội

Nhân dịp Noel và Tết Dương lịch 2026, Vườn thú Hà Nội đã tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm giáo dục bảo tồn dành cho trẻ em và các gia đình. Không gian lễ hội rực rỡ kết hợp các hoạt động tương tác, khám phá thế giới động vật đã mang niềm vui tươi, góp phần lan tỏa thông điệp yêu thiên nhiên và bảo vệ môi trường cho các em nhỏ.
Hơn 2.000 người dân phường Phú Thượng dự công chiếu miễn phí phim “Mưa đỏ”

Hơn 2.000 người dân phường Phú Thượng dự công chiếu miễn phí phim “Mưa đỏ”

Tối 20/12, hơn 2.000 cán bộ và Nhân dân phường Phú Thượng (thành phố Hà Nội) đã có mặt tham dự chương trình công chiếu miễn phí bộ phim điện ảnh “Mưa đỏ”, do Viettel Hà Nội phối hợp với phường Phú Thượng tổ chức. Chương trình có sự tham dự của đại diện Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Phú Thượng, cùng đông đảo cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và người dân trên địa bàn.
Xem thêm
Phiên bản di động