Nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu

Theo các ĐBQH, việc ban hành Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam sẽ góp phần hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao; kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) bày tỏ tin tưởng, với tốc độ phát triển kinh tế và vị trí của Việt Nam hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể mở một trung tâm tài chính quốc tế tầm cỡ khu vực và có thể thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư, tài chính quốc tế.

Theo các chuyên gia, để xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế, cần đáp ứng 5 điều kiện cốt lõi là: Hạ tầng đồng bộ (về tài chính, công nghệ, xã hội...); hệ sinh thái tài chính đầy đủ (sàn giao dịch, ngân hàng, quỹ đầu tư, bảo hiểm, công ty fintech, công nghệ cao, trung tâm dữ liệu tài chính, trung tâm lưu trữ big data, trí tuệ nhân tạo, các cơ quan giám sát và dự báo tài chính quốc gia...); khung pháp lý đặc thù (có luật và nghị quyết riêng, cơ chế ưu đãi, sandbox thử nghiệm, chính sách thuế linh hoạt và cơ chế tự do hóa tài khoản vốn...); nguồn nhân lực chất lượng cao (thu hút chuyên gia quốc tế, chuẩn hóa đào tạo theo các chứng chỉ như CFA, ACCA, đồng thời đảm bảo trình độ tiếng Anh chuyên ngành tài chính); phát triển bền vững (tài chính xanh, công trình xanh, ESG, sàn giao dịch tín chỉ carbon...).

Trên cơ sở phân tích 5 yếu tố nêu trên, đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có lợi thế về cơ sở hạ tầng hiện có nên có thể triển khai nhanh. Nhưng nếu muốn phát triển đồng bộ và cân bằng vùng miền, Đà Nẵng có thể là lựa chọn chiến lược để hình thành một trung tâm mới từ đầu, theo tiêu chuẩn quốc tế ngay từ khâu quy hoạch.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân lưu ý, cần “hết sức cân nhắc” việc đặt trung tâm ở hai thành phố khác nhau bởi sẽ phải đầu tư xây dựng hạ tầng song song ở cả hai nơi, trong khi diện tích và nguồn lực của Việt Nam có giới hạn; và việc chia sẻ hệ sinh thái tài chính giữa hai địa phương cũng không dễ dàng. Do đó, cần tính toán kỹ về khả năng liên kết với các trung tâm tài chính quốc tế, cân nhắc yếu tố địa lý và định hướng phát triển vùng, từ đó có thể lựa chọn địa điểm và tính toán chi phí đầu tư phù hợp.

Đại biểu Nguyễn Văn Thân phát biểu thảo luận. (Ảnh: QH)

Nêu quan điểm về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) cho rằng, thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là “cuộc chơi” dành cho “nhà giàu”, người có tiềm lực tài chính mạnh. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là hệ sinh thái tài chính phải đồng bộ, cụ thể và rõ ràng; hạ tầng pháp lý phải minh bạch, đáng tin cậy, thì mới thu hút được các chuyên gia.

Cũng bày tỏ băn khoăn về việc lập trung tâm tài chính tại 2 thành phố trong bối cảnh điều kiện hạ tầng, nguồn nhân lực và các yếu tố kỹ thuật còn nhiều hạn chế, đại biểu Nguyễn Văn Thân cho rằng, trên thế giới cũng có rất nhiều trung tâm tài chính ra đời rồi thất bại, do đó, việc đầu tư dàn trải sẽ rất rủi ro. Nên bắt đầu từ một địa điểm, làm thật tốt, nếu thành công, sau đó mở rộng cũng chưa muộn; còn nếu triển khai mà không có nhà đầu tư tham gia thì hậu quả sẽ rất lớn

Nhấn mạnh, đây không phải là “một sân chơi mà chúng ta có thể thử rồi sai”. Bởi nếu gọi đây là mô hình thử nghiệm thì sẽ không tạo được lòng tin cho các nhà đầu tư quốc tế. Do đó, đại biểu Nguyễn Văn Thân đề nghị trong dự thảo Nghị quyết, không nên đưa khái niệm “thử nghiệm” vào.

Trong khi đó, theo đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh) đề nghị bổ sung các chỉ tiêu định lượng cụ thể. Ví dụ, sau 5 năm Trung tâm cần đạt 10 tỷ USD giá trị giao dịch; thu hút tối thiểu 200 chuyên gia tài chính quốc tế đến làm việc...

Còn đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, cần bổ sung mục tiêu phát triển Trung tâm theo hướng trở thành Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu của khu vực và thế giới, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, tạo động lực mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu thảo luận. (Ảnh: QH)

Ủng hộ việc ban hành ưu đãi vượt trội về thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân, xuất nhập khẩu, phí và lệ phí như dự thảo Nghị quyết, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) đề nghị đánh giá kỹ tác động ngân sách trung hạn; bổ sung quy định về cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả chính sách ưu đãi sau 5 năm thực hiện. Bên cạnh đó, cần làm rõ các ưu đãi nên có tính cạnh tranh quốc tế nhưng có điều kiện đi kèm, như cam kết về tỷ lệ vốn đầu tư, số lượng việc làm, hàm lượng công nghệ... tránh tạo ưu đãi đại trà.

Để bảo đảm tính khả thi của Nghị quyết sau khi được thông qua, thực sự tạo động lực thu hút dòng vốn quốc tế, nhân tài và công nghệ tài chính toàn cầu vào Việt Nam, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, cần trao thêm quyền tự chủ cho cơ quan điều hành trong việc ban hành quy chế, thủ tục hành chính đặc thù mà không chờ các văn bản dưới luật hướng dẫn. Đồng thời, bổ sung cơ chế giám sát việc áp dụng pháp luật nước ngoài, bảo đảm không trái Hiến pháp và lợi ích quốc gia.