Làm nên thương hiệu thanh lịch từ những điều giản dị

“Thương hiệu” người Hà Nội

Hơn một nghìn năm văn hiến Thăng Long - Hà Nội đã hun đúc nên cốt cách riêng, làm nên “thương hiệu” con người Hà Nội thanh lịch, văn minh. Vẻ đẹp ấy không chỉ hiện hữu trong những di sản, những mùa hoa hay nếp sống văn hóa ẩm thực, mà còn thể hiện rõ trong đời sống gia đình, trong giao tiếp, ứng xử và cách con người đối đãi với nhau. Câu ca dao “Chẳng thơm cũng thể hoa nhài/ Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An” chính là lời đúc kết giản dị mà sâu xa, như một mạch nguồn nuôi dưỡng nhân cách người Hà Nội qua bao thế hệ.

Làm nên thương hiệu người Hà Nội văn minh đơn thuần có thể là một lời chào thân thiện, một nụ cười sẻ chia, một hành động nhường nhịn nơi công cộng, hay chỉ đơn giản là giữ cho phố phường sạch sẽ, gọn gàng...

Sinh thời, Giáo sư Trần Quốc Vượng từng khẳng định: “Thăng Long - Hà Nội có phong độ văn hóa riêng; có một sắc thái ngôn ngữ riêng - tiếng Hà Nội; một bản lĩnh riêng: Sành sỏi, thông minh, can trường, khoáng đạt; một cách ứng xử giao tiếp riêng: Ý nhị, tế vi, tao nhã, thanh lịch”. Lời khẳng định ấy không chỉ nhấn mạnh sự khác biệt tinh tế, mà còn khẳng định cái nền sâu xa làm nên bản sắc người Hà Nội.

Trong dịp gặp gỡ cách đây ít lâu, Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, người am hiểu sâu sắc về đất và người Thủ đô cũng chia sẻ với người viết rằng thanh lịch không chỉ nằm ở lời ăn, tiếng nói hay dáng vẻ bên ngoài. Nói cách khác, thanh lịch chính là cái cốt cách gần gũi, cởi mở nhưng không suồng sã; hiếu khách mà không vồ vập; chân tình mà vẫn giữ được sự tinh tế. Cái duyên ấy còn được làm giàu thêm bằng giọng nói nhẹ nhàng, trong sáng, để mỗi cuộc trò chuyện đều mang hơi thở văn hóa.

Quan trọng hơn cả, thanh lịch, văn minh không phải điều gì xa vời, mà được nuôi dưỡng từ những hành động giản dị nhất. Đó đơn thuần có thể là một lời chào thân thiện, một nụ cười sẻ chia, một hành động nhường nhịn nơi công cộng, hay chỉ đơn giản là giữ cho phố phường sạch sẽ, gọn gàng... Chính từ những điều nhỏ bé ấy, khi được nhân lên mỗi ngày, đã góp phần làm nên bản sắc người Hà Nội.

Trong đời sống thường ngày, không khó để nhận thấy tình yêu và niềm tự hào của các thế hệ người Hà Nội đối với giá trị truyền thống. Từ niềm tự hào ấy, họ đã bền bỉ xây dựng và gìn giữ nhân cách người Hà Nội thanh lịch, văn minh bằng những việc làm cụ thể, dung dị mà đầy ý nghĩa.

Tôi biết đến cựu chiến binh Lê Đình Duật (trú tại phường Thanh Xuân) qua cái tên trìu mến mà mọi người dành cho ông: “sứ giả đỏ”. Hơn 25 năm qua, ông trở thành một biểu tượng sống động của phong trào hiến máu nhân đạo, kiên trì vận động, thuyết phục hàng nghìn người tham gia hiến máu tình nguyện. Tấm lòng của ông còn lan tỏa đến gia đình như vợ ông - bà Lê Thị Kim Dinh và các con cũng đồng hành cùng chồng, cùng cha trong nghĩa cử cao đẹp ấy. Những năm gần đây, ba người trong gia đình ông đã được vinh danh là “Người tốt, việc tốt Thủ đô”, một sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực âm thầm mà bền bỉ.

Cũng với tinh thần đó, Nguyễn Tiến Huy (sinh năm 1995), tuy không sinh ra tại Hà Nội nhưng đã chọn nơi đây để gắn bó và cống hiến. Từ tình yêu Thủ đô, Huy sáng lập nhóm “Hà Nội xanh” với mong muốn trả lại màu trong lành cho sông hồ, phố xá. Sau hơn 200 chiến dịch, những “điểm nóng” ô nhiễm như Định Công, Linh Đàm, sông Tô Lịch, sông Nhuệ, Cầu Am, kênh La Khê… đã dần sạch trở lại. Nhóm nay đã có hơn 1.000 tình nguyện viên, từ học sinh, sinh viên, người đi làm đến cả những ông bố, bà mẹ bận rộn. Họ đến với nhau không vì danh xưng hay địa vị, mà bởi chung một tình yêu Hà Nội.

Làm sao để phát huy?

Nhà văn Nguyễn Văn Học từng trăn trở rằng, đã có thời điểm một bộ phận người dân Thủ đô chưa thực sự coi trọng những giá trị văn hóa, tính nhân văn… vốn là cốt lõi trong việc bồi đắp nhân cách người Hà Nội. Bởi vậy, việc xây dựng hình ảnh người Hà Nội thanh lịch, văn minh không thể chỉ dừng lại ở những khẩu hiệu hay phong trào ngắn hạn. Đó là một hành trình bền bỉ, cần sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự gương mẫu trong từng suy nghĩ, việc làm của cán bộ, đảng viên và trên hết là tinh thần tự giác của mỗi người dân.

Rất may mắn, cùng với sự quyết tâm của Thành phố và các giải pháp đồng bộ được triển khai trong nhiều năm qua, công cuộc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh ngày càng được quan tâm, chú trọng. Những chuyển biến tích cực đã hiện hữu trong đời sống hằng ngày.

Nét thanh lịch của người Hà Nội được xây dựng từ những điều nhỏ bé, đó đơn thuần là nụ cười, là nghĩa tình, là sự đền ơn đáp nghĩa.

Thực tế, Thành ủy Hà Nội luôn coi việc xây dựng con người Thủ đô thanh lịch, văn minh là một nhiệm vụ trọng tâm, được cụ thể hóa liên tiếp qua nhiều nhiệm kỳ. Gần đây nhất, Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17-3-2021 về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025” đã tạo thêm động lực để những giá trị đẹp tiếp tục được bồi đắp. Từ chương trình này, nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo đã nảy nở, khơi dậy tình yêu Hà Nội trong mỗi người dân bằng những hành động thiết thực.

Đặc biệt, việc ban hành Quy tắc ứng xử nơi công cộng và Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc Thành phố đã góp phần định hướng lối sống, lối hành xử đẹp. Đó không phải là những quy định khô cứng, mà chính là lời nhắc nhở mỗi người hãy bắt đầu từ những điều nhỏ bé: một nụ cười thân thiện khi gặp nhau, một hành động nhường nhịn nơi công cộng, hay đơn giản là giữ gìn phố phường xanh - sạch - đẹp.

Chính từ những điều tưởng chừng giản dị ấy, tình yêu Hà Nội được nuôi dưỡng, để mỗi cư dân Thủ đô vừa là người thụ hưởng, vừa là người góp phần tạo nên diện mạo thanh lịch, văn minh của Hà Nội hôm nay.

Điều đáng mừng là ngày càng có nhiều bạn trẻ coi việc giữ gìn nét thanh lịch, văn minh là trách nhiệm và niềm tự hào. Họ tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện, chung tay bảo vệ môi trường, ứng xử văn minh trên mạng xã hội, lan tỏa tinh thần sống đẹp trong cộng đồng. Từ ý thức nhỏ bé nhưng chân thành ấy, hình ảnh người Hà Nội trẻ trung, năng động mà vẫn thanh lịch đang dần được khẳng định. Và chính thế hệ trẻ hôm nay sẽ là những “người tiếp lửa”, để bản sắc Hà Nội nghìn năm văn hiến không chỉ được gìn giữ, mà còn tỏa sáng hơn trong nhịp sống hiện đại.

Bởi lẽ, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh không chỉ là một mục tiêu phát triển, mà còn là tình yêu, là trách nhiệm, là niềm tự hào của mỗi thế hệ. Khi mỗi người Hà Nội biết bắt đầu từ những hành động giản dị hằng ngày, cũng chính là lúc Thủ đô thêm phần tươi đẹp, để Hà Nội mãi là điểm hẹn của văn hóa, của tình người và của những giá trị ngàn năm.