Làm gì để giảm “gánh nặng” bệnh lao?

(LĐTĐ) Mặc dù phải dồn sức cho cuộc chiến” phòng, chống Covid-19 trong hơn 2 năm, nhưng toàn ngành Y tế nói chung, Chương trình chống lao Quốc gia nói riêng cũng không quên nhiệm vụ phát hiện, phòng ngừa bệnh lao. Bằng chứng, số ca phát hiện mới ngang bằng với số ca trước khi dịch xảy ra. Để có góc nhìn đa chiều về công tác phòng, chống lao và lý giải vì sao số ca mắc bệnh lao lại cao như vậy, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Phó Giáo sư, Tiến sĩ (PGS.TS) Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương để hiểu rõ hơn về những vấn đề xoay quanh chủ đề này.
Truyền thông nâng cao ý thức phòng, chống bệnh lao 70% người mắc bệnh lao ở trong độ tuổi lao động

Phóng viên: Xin Phó Giáo sư cho biết, tình hình số ca mắc cũng như việc triển khai khám, phát hiện bệnh lao sau dịch Covid-19 diễn ra như thế nào?

Làm gì để giảm “gánh nặng” bệnh lao?
PGS-TS Nguyễn Bình Hòa

PGS-TS Nguyễn Bình Hòa: Trên toàn cầu bệnh lao được gọi là “sát thủ thầm lặng” có nghĩa là căn bệnh có số lượng tử vong cao. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính, năm 2021, trên toàn cầu có 1,6 triệu người tử vong do lao và tại Việt Nam có khoảng 12 nghìn ca bệnh tử vong do lao, cao gấp đôi tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông. Tuy nhiên, nhiều người chưa hình dung được mức độ nghiêm trọng của căn bệnh nguy hiểm này.

Thời gian qua, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng mạnh mẽ tới tình hình bệnh lao trên thế giới và Việt Nam. Cụ thể, tại Việt Nam trong năm 2020 dịch Covid-19 cũng gây ảnh hưởng tới công tác phòng, chống lao, tuy nhiên ảnh hưởng mức độ nhẹ, số lượng bệnh nhân lao được phát hiện và điều trị trên toàn quốc giảm, tuy chỉ ở mức 3,1% so với năm 2019. Tuy nhiên, đến năm 2021 thì số bệnh nhân lao phát hiện giảm mức độ nặng nề tới 22% so với năm 2020 và 24,5% so với năm 2019. Và số liệu bệnh nhân lao được phát hiện trong năm 2021 chỉ là 78 nghìn ca bệnh so với số liệu hàng năm phát hiện và đưa vào điều trị là khoảng 100 nghìn ca bệnh.

Căn nguyên của vấn đề này là do dịch Covid-19, đặc biệt trong thời điểm giãn cách xã hội khiến cho rất nhiều người bệnh lao không thể đến khám, cũng như phát hiện và điều trị bệnh. Nhiều hoạt động của Chương trình chống lao Quốc gia như phát hiện chủ động không triển khai được trong giai đoạn này. Tuy nhiên, đến sau quý I năm 2022, với sự nỗ lực của Chương trình Chống lao quốc gia, tăng cường các hoạt động phát hiện, số lượng phát hiện ca mắc bệnh lao đã dần phục hồi trở về bình thường. 9 tháng đầu năm 2022, Việt Nam đã phát hiện được 76 nghìn ca bệnh. Số lượng này gần bằng với số liệu phát hiện trong cả năm 2021 và tương tự với số liệu phát hiện 9 tháng đầu năm 2019, nghĩa là thời điểm trước khi dịch Covid-19 bùng phát. Đặc biệt, Việt Nam vẫn duy trì được tỷ lệ điều trị thành công các ca bệnh lao mới và tái phát trên 90%.

Để giảm thiểu được tác động của Covid-19 đối với tình hình phát hiện bệnh lao, năm 2022 Chương trình chống lao Quốc gia phải tăng cường hoạt động phát hiện. Vì với bệnh nhân lao không được phát hiện vẫn tồn tại trong cộng đồng thì đây là nguồn lây nhanh chóng và làm tăng số bệnh nhân lao mới mắc cũng như tăng số lượng và tỷ lệ tử vong do căn bệnh nguy hiểm này.

WHO đã ước tính, trong hai năm 2020, 2021, số lượng và tỷ lệ tử vong do lao tăng trở lại so với giai đoạn trước đây.

Phóng viên: Hiện lao đa kháng thuốc đang là nguồn lây nhiễm nguy hiểm cho cộng đồng, vậy định hướng giảm tình trạng này trong thời gian tới là gì thưa bác sĩ?

PGS-TS Nguyễn Bình Hòa: Lao kháng thuốc là vấn đề nghiêm trọng của toàn cầu hiện nay. Theo WHO, Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong số 30 nước có số người bệnh lao cao nhất toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao đa kháng thuốc cao nhất thế giới.

Theo WHO ước tính trong năm 2020, Việt Nam có khoảng 8,4 nghìn bệnh nhân lao kháng đa thuốc mới xuất hiện. 2021 do ảnh hưởng của dịch Covid-19, số ước tính bệnh nhân lao kháng đa thuốc tăng lên 8,9 nghìn bệnh nhân. Trong số này, Việt Nam mới chỉ phát hiện và đưa vào điều trị khoảng hơn 3 nghìn bệnh nhân kháng đa thuốc. Tức là còn khoảng 2/3 bệnh nhân kháng đa thuốc vẫn còn tồn tại trong cộng đông, là nguồn lây nguy hiểm.

Làm gì để giảm “gánh nặng” bệnh lao?
Chăm sóc bệnh nhân tại Bệnh viện Phổi Trung ương.

Việc điều trị bệnh nhân lao kháng đa thuốc thì cần chuẩn bị thuốc đặc thù, thuốc chống lao hạng 2, phác đồ điều trị dài, thuốc có nhiều độc tính và tỷ lệ điều trị khỏi thấp hơn bệnh nhân lao thường. Bên cạnh đó, tỷ lệ bỏ điều trị lao kháng thuốc thường cao, cũng như tỷ lệ tử vong cao hơn… Chính vì vậy những khó khăn trong việc phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh lao kháng đa thuốc còn gặp nhiều khó khăn mà Việt Nam cần phải đối mặt.

Trong thời gian tới, hoạt động phát hiện sớm và điều trị hiệu quả người bệnh lao kháng thuốc trên cả nước vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chương trình chống lao Quốc gia…

Phóng viên: Xin Phó Giáo sư cho biết những khó khăn cũng như giải pháp trong công tác tầm soát bệnh lao trong cộng đồng? Và hiện các công nghệ xét nghiệm bệnh lao đang được triển khai như thế nào?

PGS-TS Nguyễn Bình Hòa: Hoạt động phát hiện sớm bệnh nhân lao và đưa vào điều trị là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình chống lao Quốc gia. Tuy nhiên, hoạt động phát hiện bệnh nhân lao hiện còn gặp nhiều khó khăn, bởi hoạt động này cần phối hợp cả 3 biện pháp: Phát hiện chủ động, phát hiện tích cực và phát hiện thường quy. Trong đó, phát hiện chủ động là y tế đến với người dân. Phát hiện tích cực là về các cơ sở y tế cũng như là cộng đồng. Phát hiện thường quy là khi người dân đến với các cơ sở y tế được khám, phát hiện bệnh lao kịp thời.

Theo rất nhiều các nghiên cứu, trong đó có điều tra hiện mắc lao tại Việt Nam vào năm 2017 chỉ ra rằng, có đến 50% bệnh nhân được phát hiện không có triệu chứng. Mặc dù không có triệu chứng nhưng những bệnh nhân này có bằng chứng vi khuẩn. Có nghĩa bệnh nhân lao không triệu chứng vẫn có thể là nguồn lây lan bệnh cho cộng đồng.

Để tăng cường các hoạt động này cần sự đầu tư, đảm bảo về mặt nhân lực, kinh phí cũng như trang thiết bị vật tư cho các hoạt động xét nghiệm, truyền thông… để đảm bảo tất cả những người nghi mắc lao được khám kịp thời tại các sự kiện phát hiện chủ động hoặc tại các cơ sở y tế phòng chống lao. Các kỹ thuật xét nghiệm phải được cập nhập theo các hướng dẫn của WHO. Hiện nay Chương trình chống lao Quốc gia đang triển khai tất cả các xét nghiệm phát hiện được bệnh lao mà WHO khuyến cáo. Đặc biệt là xét nghiệm GeneXpert - phát hiện sớm bệnh nhân lao, cũng như bệnh nhân lao kháng đa thuốc có độ nhậy, độ đặc hiệu rất là cao.

Từ ngày 1/7/2022, Chương trình chống Lao Quốc gia đã thực hiện chuyển giao cơ chế cung ứng thuốc lao từ nguồn ngân sách Nhà nước sang nguồn Quỹ Bảo hiểm Y tế, mở ra một cơ chế tài chính bền vững và hiệu quả hơn cho người bệnh lao. Giúp đảm bảo công bằng cho người bệnh, đặc biệt là những người bệnh có thẻ Bảo hiểm y tế.

Phóng viên: Vậy để chủ động phòng tránh bệnh lao, trong khoảng thời gian bao lâu người dân nên tầm soát căn bệnh nguy hiểm này một lần thưa Phó Giáo sư?

PGS-TS Nguyễn Bình Hòa: Hoạt động khám sàng lọc bệnh lao nên được kết hợp, lồng ghép với hoạt động khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Trong đó, có chụp phim Xquang phổi, đây cũng là công cụ rất hữu ích để phát hiện sớm lao phổi. Độ nhậy ở chụp phim Xquang phát hiện các ca lao phổi lên tới 90%. Bệnh lao có thể xảy ra ở tất cả các bộ phận trên cơ thể, tuy nhiên, tỷ lệ lao phổi chiếm khoảng 85% các ca bệnh.

Để phòng lao, người dân có thể tiêm chủng vắc xin BCG để phòng chống lao từ khi mới sinh ra. Tuy nhiên, hiệu quả của vắc xin này chủ yếu là ngăn chặn những ca mắc lao nặng và giảm tỷ lệ nguy cơ từ lao tiềm ẩn (sơ nhiễm) thành lao hoạt động (lao bệnh), nếu có mắc thì không bị mắc bệnh nặng. Bởi vậy, người dân vẫn nên khám sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh hiệu quả.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Phó Giáo sư!

Minh Khuê

Có thể bạn quan tâm

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Central Retail chung tay bình ổn thị trường cao điểm Tết qua “Lễ hội thịt heo”

Central Retail chung tay bình ổn thị trường cao điểm Tết qua “Lễ hội thịt heo”

(LĐTĐ) Thịt heo tươi được xem là mặt hàng nhu yếu phẩm không thể thiếu trong những ngày Tết cổ truyền của các gia đình Việt. Đặc biệt, những ngày cận Tết Nguyên đán 2025, khi nhu cầu tiêu thụ thịt heo của người dân đang tăng lên, thì vấn đề bình ổn giá, bình ổn thị trường thịt heo luôn là vấn đề được người tiêu dùng và doanh nghiệp quan tâm.
Tại sao năm 2025 là năm Ất Tỵ lại được gọi là năm rắn hai đầu?

Tại sao năm 2025 là năm Ất Tỵ lại được gọi là năm rắn hai đầu?

(LĐTĐ) Năm 2025 được gọi là năm Rắn hai đầu vì Người xưa quan niệm, “một năm bắt đầu từ tiết Lập xuân”, việc 2 lần đón tiết Lập xuân trong cùng một năm giống như năm Ất Tỵ có 2 mùa xuân, hay năm nay rắn có 2 đầu.
Công nhân lao động Thủ đô nô nức mua sắm tại “Chợ Tết Công đoàn”

Công nhân lao động Thủ đô nô nức mua sắm tại “Chợ Tết Công đoàn”

(LĐTĐ) Trong 2 ngày 11 - 12/1, tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt Xô, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội tổ chức chương trình “Chợ Tết Công đoàn” năm 2025 để phục vụ nhu cầu mua sắm Tết của công nhân lao động.
Bảng lương của giáo viên năm 2025

Bảng lương của giáo viên năm 2025

(LĐTĐ) Năm 2025 chưa tăng tiền lương cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang tức là chưa tăng tiền lương giáo viên trong năm 2025. Bảng lương giáo viên 2025 vẫn giữ nguyên như năm 2024.
Chuyển đổi năng lượng xanh mở ra tương lai tươi sáng cho Việt Nam

Chuyển đổi năng lượng xanh mở ra tương lai tươi sáng cho Việt Nam

(LĐTĐ) Việt Nam đang đạt được nhiều tiến bộ trong việc hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và quá trình chuyển dịch năng lượng hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội dài hạn cho người dân trong tương lai.
Bất động sản An Gia bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phạt hành chính hơn 300 triệu đồng

Bất động sản An Gia bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phạt hành chính hơn 300 triệu đồng

(LĐTĐ) Một doanh nghiệp bất động sản là CTCP Đầu tư và Phát triển Bất động sản An Gia vừa bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ra quyết định xử phạt hành chính số tiền phạt lên tới 325 triệu đồng do vi phạm: thay đổi phương án sử dụng vốn, số tiền thu được từ đợt chào bán chứng khoán ra công chúng nhưng không thông qua Đại hội đồng cổ đông.
HNX chấp thuận hơn 9,3 triệu cổ phiếu KTT và TKG lên sàn UPCoM ngày 13/1

HNX chấp thuận hơn 9,3 triệu cổ phiếu KTT và TKG lên sàn UPCoM ngày 13/1

(LĐTĐ) Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa cho biết, đã chấp thuận đưa gần 3 triệu cổ phiếu KTT của CTCP Tập đoàn Đầu tư KTT và hơn 6,3 triệu cổ phiếu TKG của CTCP Sản xuất và Thương mại Tùng Khánh vào giao dịch trên thị trường UPCoM tại HNX với giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên lần lượt là 2.300 đồng/cổ phiếu KTT và 2.400 đồng/cổ phiếu TKG.

Tin khác

Tại sao năm 2025 là năm Ất Tỵ lại được gọi là năm rắn hai đầu?

Tại sao năm 2025 là năm Ất Tỵ lại được gọi là năm rắn hai đầu?

(LĐTĐ) Năm 2025 được gọi là năm Rắn hai đầu vì Người xưa quan niệm, “một năm bắt đầu từ tiết Lập xuân”, việc 2 lần đón tiết Lập xuân trong cùng một năm giống như năm Ất Tỵ có 2 mùa xuân, hay năm nay rắn có 2 đầu.
Chùa Đông Khê, nét văn hóa sâu lắng của mảnh đất xứ Đoài

Chùa Đông Khê, nét văn hóa sâu lắng của mảnh đất xứ Đoài

(LĐTĐ) Chùa Đông Khê tọa lạc giữa làng Đông Khê, xã Đan Phượng, huyện Đan Phượng, Hà Nội không chỉ là điểm sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo mà còn là nơi giáo dục tính nhân văn, lòng nhân nghĩa cho người dân. Với lối kiến trúc mang đậm giá trị nghệ thuật cùng nhiều tượng cổ phản ánh dấu ấn lịch sử nhiều niên đại cho thấy chùa đang góp phần làm nên nét văn hoá đa dạng trầm tích vùng văn hoá xứ Đoài.
Khẩn trương tổ chức lựa chọn và sớm công bố môn thi hoặc bài thi thứ ba

Khẩn trương tổ chức lựa chọn và sớm công bố môn thi hoặc bài thi thứ ba

(LĐTĐ) Liên quan đến công tác tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT), Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) lưu ý các Sở GD&ĐT khẩn trương tổ chức lựa chọn và sớm công bố môn thi hoặc bài thi thứ ba theo quy định.
Các vườn mai tại TP.HCM tất bật vào Tết

Các vườn mai tại TP.HCM tất bật vào Tết

(LĐTĐ) Chỉ còn hơn 2 tuần nữa sẽ đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Vào thời điểm này, các vườn mai tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đang tất bật chuẩn bị cho ra vườn những sản phẩm độc đáo nhất, đẹp nhất, rực rỡ sắc vàng mang đặc trưng Nam Bộ. Ghi nhận của phóng viên Báo Lao động Thủ đô tại vườn mai nổi tiếng Phương Bình và một số điểm bán mai khác tại thành phố Thủ Đức, TP.HCM.
Tỷ lệ hài lòng của người bệnh với khối bệnh viện quý IV là 97,11%

Tỷ lệ hài lòng của người bệnh với khối bệnh viện quý IV là 97,11%

(LĐTĐ) Sở Y tế Hà Nội vừa có báo cáo số 08/BC-SYT công bố kết quả khảo sát, đánh giá tỷ lệ hài lòng của người bệnh quý IV năm 2024, trong đó tỷ lệ hài lòng đối với khối bệnh viện là 97,11% và 96,69% khối Trung tâm y tế (TTYT) và Trung tâm Cấp cứu 115.
Cách tính điểm xét tuyển vào lớp 10 THPT từ năm học 2025 - 2026

Cách tính điểm xét tuyển vào lớp 10 THPT từ năm học 2025 - 2026

(LĐTĐ) Cách tính ​​​​điểm xét tuyển vào lớp 10 trung học phổ thông (THPT) từ kỳ tuyển sinh năm học 2025 - 2026 sẽ có sự thay đổi. Theo đó, điểm xét tuyển vào lớp 10 THPT là điểm tổng của các môn thi, bài thi tính theo thang điểm 10 với mỗi môn thi, bài thi.
Vì sao năm nay không có ngày 30 Tết?

Vì sao năm nay không có ngày 30 Tết?

(LĐTĐ) Không chỉ năm nay mà từ năm 2025 đến năm 2032, ngày 30 Tết sẽ không xuất hiện trong lịch âm của Việt Nam. Hiện tượng này bắt nguồn từ cách tính lịch âm dương, dựa trên sự vận động của Mặt Trăng và Mặt Trời, kết hợp với quy luật phân chia tháng đủ (30 ngày) và tháng thiếu (29 ngày) trong lịch âm.
Hà Nội: Nâng chất lượng phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa"

Hà Nội: Nâng chất lượng phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa"

(LĐTĐ) Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch số 13/KH-UBND về việc tổ chức thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" trên địa bàn thành phố năm 2025. Kế hoạch nhằm tiếp tục cụ thể hóa các nhiệm vụ của phong trào, góp phần hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu đã đề ra.
Không khí ô nhiễm làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp cấp

Không khí ô nhiễm làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp cấp

(LĐTĐ) Ô nhiễm không khí đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại các thành phố lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Việc chủ động theo dõi chất lượng không khí và thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe là cần thiết để giảm thiểu tác động xấu từ ô nhiễm không khí, đặc biệt đối với những người dễ bị tổn thương như trẻ em, người già, người mắc bệnh mãn tính.
Hà Nội: Sẽ kiểm tra đột xuất các lễ hội

Hà Nội: Sẽ kiểm tra đột xuất các lễ hội

(LĐTĐ) Ủy ban nhân thành phố Hà Nội vừa ban hành kế hoạch tăng cường các biện pháp trong quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn Thành phố năm 2025, nhằm thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc tổ chức Tết Ất Tỵ năm 2025 và các văn bản liên quan của Chính phủ về quản lý, tổ chức lễ hội.
Xem thêm
Phiên bản di động