Kỳ vọng xã mới

Trụ sở Quận ủy, HĐND, UBND quận Đống Đa dự kiến sẽ là trụ sở làm việc của phường Đống Đa, phường Ô Chợ Dừa tới đây.

Quê tôi thuộc vùng Bắc Trung Bộ, là địa phương có diện tích lớn tốp đầu cả nước (tính thời điểm hiện tại), dân số xếp thứ 3, cũng thuộc vùng đất “địa linh nhân kiệt”, có “rừng vàng biển bạc”… thế nhưng, bao năm qua vẫn thu không đủ chi, ngân sách Trung ương vẫn phải cấp khá lớn.

Có người nói, tỉnh to nhưng thu thấp là do diện tích các huyện miền núi khá nhiều, công nghiệp, dịch vụ,… chỉ tập trung vào một số vùng trọng điểm trong tỉnh nên nguồn thu ít, trong khi diện tích lại rộng, dân số thì đông. Tuy nhiên, khi tôi trở về vùng quê của mình trước đây là xã, mấy năm nay chuyển thành phường, nhìn những ngôi nhà mới khang trang của người dân, nhìn hệ thống hạ tầng không còn đường đất, đời sống đi lên rõ rệt thì lại tự hỏi: Đời sống người dân tăng sao ngân sách thu của xã hầu như không có? “Nhíu mắt”, điểm lại xem phường mình đã có những gì thì vẫn chỉ là bãi biển hoang sơ với quy hoạch manh mún ven biển; đồng lúa giờ người dân chỉ trồng cho có vì đa số đã vào khu công nghiệp làm công nhân. Nhà máy không, nông nghiệp và chăn nuôi công nghệ cao cũng không, du lịch cũng “chậm tiến”, doanh nghiệp chỉ ở con số 2 - 3, toàn loại siêu nhỏ… thì làm gì có ngân sách mà thu. Nói một cách ngắn gọn, cả một phường mênh mông ven biển, có lợi thế cả về du lịch, nông nghiệp, giao thông… nhưng bao năm vẫn không chịu chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Xã nghèo, phường eo hẹp ngân sách cứ mãi mãi điệp khúc như vậy.

Vì cơ chế chính quyền 3 cấp nên hiện tại chức năng của xã chỉ là quản lý Nhà nước trên địa bàn liên quan đến các thủ tục hành chính, còn quản lý kinh tế, “tư duy kinh tế” thì do huyện (nay là thị xã) quản lý. Điều này dẫn đến sức ì quá lớn trong công tác quản trị của hệ thống chính quyền phường, xã. Cái gì liên quan đến đầu tư, đến kinh tế là phạm trù của thị xã, không phải chức năng của phường; còn thị xã cũng chỉ lo việc vận hành bộ máy theo nguyên tắc quản lý Nhà nước và giải ngân vốn đầu tư cơ bản nên “quan sát” kỹ vẫn không thấy có những giải pháp để thu hút đầu tư, mở mang doanh nghiệp. Cái nghèo vì thế cứ bủa vây.

Bởi thế, hôm rồi nghỉ 30/4 về quê, mấy anh trong họ nói: Tới đây khi bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp xã, phường, bộ máy mới chắc chắn không có chỗ cho sự thiếu tư duy, năng động. Tôi hỏi: Tại sao? Ông anh họ trả lời: Khi Chính phủ giao chỉ tiêu GRDP cho tỉnh/thành, chắc chắn tỉnh/thành cũng “khoán” tăng trưởng cho cấp phường/xã, khi đó, buộc lãnh đạo xã, phường phải năng động, sáng tạo, đổi mới tư duy để làm sao tìm hướng đi, phát huy lợi thế so sánh địa phương mình để thu hút nguồn lực, thu hút đầu tư cho phát triển kinh tế. Xã, phường không đơn thuần chỉ là cơ quan hành chính mà còn là nơi tập trung trí tuệ để khai mở những vấn đề lớn thuộc địa phương mình quản lý để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, thu hút đầu tư, phát triển kinh tế.

Mô hình mới, cách quản trị mới, hy vọng tới đây xã, phường chính là những “cái nôi” tạo dựng nên tổ lớn cho kinh tế đất nước phát triển.

Đăng Hà