Khi xã, phường gấp rút triển khai mô hình chính quyền số

Tháo gỡ những “nút thắt” đầu tiên

Gần 1 tháng qua, các xã, phường mới trên địa bàn Thủ đô đã vận hành chính quyền 2 cấp. Trong đó, tập trung ứng dụng công nghệ vào điều hành, vận hành xuyên suốt các trung tâm hành chính công, nhằm bảo đảm hoạt động không gián đoạn. Dù còn một số khó khăn ban đầu, song với việc chủ động ứng dụng công nghệ, kiện toàn tổ chức và tinh thần phục vụ nhân dân, nhiều người dân sinh sống tại các phường mới của Hà Nội đã cảm nhận rõ sự thay đổi theo hướng tích cực trong thực hiện thủ tục hành chính.

Ông Phạm Văn Thái, trú tại ngõ 83 Ngọc Hồi (phường Yên Sở), chia sẻ: “Tôi vừa làm lại thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau khi có quyết định thành lập phường mới. Cứ nghĩ sẽ phải đi lại nhiều lần do thay đổi địa chỉ hành chính, nhưng thực tế rất bất ngờ, cán bộ hướng dẫn tận tình, hồ sơ cập nhật trên hệ thống rất nhanh, tôi không mất công đi lại nhiều lần”.

Sau một thời gian vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Hà Nội ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong tổ chức bộ máy, cung cấp dịch vụ hành chính và chuyển đổi số.

Chị Nguyễn Thu Hằng (Khu đô thị Pháp Vân, phường Yên Sở) cũng cho biết: “Tôi vừa làm giấy khai sinh cho con tại phường mới, rất bất ngờ vì mọi thủ tục diễn ra nhanh gọn. Chỉ cần nộp hồ sơ online, sau đó nhận lịch hẹn, đến đúng giờ là hoàn tất. Không phải xếp hàng chờ đợi như trước, cán bộ hướng dẫn tận tình, thái độ niềm nở. Tôi thấy thủ tục hành chính ngày càng tiện lợi, tiết kiệm thời gian cho người dân”.

Các xã, phường mới sau khi được thành lập đã nhanh chóng ổn định tổ chức và tích cực triển khai các hoạt động hành chính, dân sinh. Dù bộ máy còn mới, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, nhưng tinh thần làm việc trách nhiệm, chủ động của đội ngũ cán bộ đã góp phần đưa chính quyền cơ sở vận hành hiệu quả, phục vụ người dân ngày càng tốt hơn. Cụ thể, tại xã Thượng Phúc, ngay từ những ngày đầu đi vào hoạt động, cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã mới làm việc nghiêm túc, bảo đảm quy trình chuyên nghiệp, quyết tâm vận hànhthông suốt.

Theo đó, hệ thống máy tính, mạng nội bộ, phần mềm nghiệp vụ được cài đặt đầy đủ. Tổ chức bộ máy, nhân sự và cơ sở vật chất ở xã khá đồng bộ, phục vụ nhu cầu của nhân dân chuyên nghiệp, nhanh chóng, hiệu quả. Bí thư Đảng ủy xã Thượng Phúc Tạ Hữu Thọ cho biết, việc sáp nhập các xã không chỉ tinh gọn bộ máy hành chính, mà còn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phù hợp với định hướng phát triển đô thị và xây dựng nông thôn mới nâng cao. Những hoạt động chuẩn bị bài bản và kết quả bước đầu là minh chứng rõ nét cho khả năng thích ứng linh hoạt của bộ máy cơ sở trong điều kiện mới.

Xã Thiên Lộc được thành lập trên cơ sở hợp nhất phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Đại Mạch, Võng La, Kim Chung, Kim Nỗ (huyện Đông Anh) và một phần của các xã Tiền Phong (huyện Mê Linh), Vĩnh Ngọc và Hải Bối (huyện Đông Anh). Xã có diện tích 27,26km² và dân số gần 92.000 người. Ông Lưu Ngọc Cảnh - Phó Chánh văn phòng UBND xã cho biết, Đảng ủy - UBND xã đã hoàn tất việc thiết lập và phân bổ các tài khoản phần mềm phục vụ công tác điều hành, xử lý công việc cho cán bộ, công chức, đảm bảo đúng phân cấp nhiệm vụ và vận hành hiệu quả.

Với đặc thù địa bàn rộng có 92.000 dân và có khu công nghiệp đông công nhân lao động, Điểm phục vụ hành chính công xã Thiên Lộc đã sáng tạo tổ chức tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Ngoài các quầy tiếp nhận, Điểm phục vụ hành chính công xã còn bố trí bàn tiếp đón, hướng dẫn tổ chức công dân thực hiện thủ tục hành chính, điển hình như với các thủ tục xây dựng, đất đai, quy hoạch… trước đây vốn mất nhiều thời gian, nhưng hiện nay được rút gọn đáng kể.

Còn tại xã Phượng Dực, sau khi chính quyền địa phương 2 cấp được vận hành, xã đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ, tập trung vào công tác quản lý đất đai, chuyển đổi số, cải cách hành chính… Xã Phượng Dực vốn được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Phượng Dực, Hồng Minh, Phú Túc, Văn Hoàng và Hoàng Long (huyện Phú Xuyên cũ). Thời gian qua, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại xã Phượng Dực gặp không ít khó khăn, thách thức. Trước hết là trụ sở làm việc, hội trường, kho lưu trữ... của xã mới chưa đồng bộ; nhiều điểm xuống cấp, không đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu vận hành bộ máy hành chính lớn với quy mô dân số hơn 62.000 người. Bên cạnh đó, việc bố trí không gian làm việc cho đội ngũ cán bộ, công chức cũng gặp khó khăn do thiếu mặt bằng phù hợp.

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã xác định phải bắt tay ngay, không để khoảng trống trong lãnh đạo, điều hành. Mục tiêu là phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng quản lý chặt chẽ, cải cách mạnh mẽ, phục vụ người dân tốt hơn... Kết quả bước đầu ở Phượng Dực cho thấy, khi chính quyền cơ sở được tổ chức khoa học, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền đi cùng tinh thần dấn thân, phục vụ nhân dân, thì mọi khó khăn đều có thể tháo gỡ… Một trong những điểm sáng của Phượng Dực chính là đột phá trong chuyển đổi số và cải cách hành chính. Xã triển khai hiệu quả các mô hình “Ngày không viết”, “Ngày không hẹn” - giải quyết thủ tục hành chính ngay trong ngày, giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí. Trong chỉ đạo điều hành, xã ứng dụng đồng bộ hệ thống thư điện tử công vụ, quản lý văn bản điện tử, chữ ký số toàn trình và họp không giấy tờ. Đặc biệt, tỷ lệ người dân kích hoạt định danh điện tử VNeID đạt 90,7%; tỷ lệ thiết lập tài khoản “Công dân số Thủ đô” đạt 75% dân số trưởng thành... là những con số rất đáng ghi nhận.

Kỳ vọng về diện mạo hành chính mới

Trước đó, sau 15 ngày vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Hà Nội ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong tổ chức bộ máy, cung cấp dịch vụ hành chính và chuyển đổi số. Các xã, phường đã chủ động thích ứng, khắc phục khó khăn về nhân sự, cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ trong hoạt động. Trong quá trình vận hành cũng bộc lộ những bất cập, đang sớm được tháo gỡ để nâng cao hiệu quả quản trị và phục vụ người dân. 126/126 xã, phường đã thành lập các cơ quan tham mưu, trung tâm chính trị khu vực, hoàn thiện bộ máy đảng, chính quyền. HĐND các cấp ban hành khoảng 600 nghị quyết chuyên đề, tập trung vào các vấn đề thiết yếu như tổ chức bộ máy, chương trình kỳ họp, phát triển kinh tế - xã hội.

Về thủ tục hành chính, Hà Nội tiếp nhận hơn 66.000 hồ sơ chỉ trong vòng 13 ngày, trong đó 14% qua hình thức trực tuyến. Số lượng thủ tục hành chính cấp xã được tăng từ 112 lên 559, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Hơn 200 luật sư được huy động hỗ trợ pháp lý miễn phí tại các điểm hành chính công. Ngoài ra, gần 500 đại lý dịch vụ công trực tuyến cũng được thiết lập, giúp người dân tiếp cận dịch vụ dễ dàng hơn. Các nền tảng chuyển đổi số như quản lý văn bản điện tử, họp trực tuyến, ký số, tổng đài 1022 và ứng dụng iHanoi hoạt động đồng bộ. Chỉ trong vòng hai tuần, ứng dụng iHanoi tiếp nhận hơn 3.500 phản ánh, 1.700 tài khoản đăng ký mới, trong khi tổng đài 1022 tiếp nhận gần 1.800 cuộc gọi.

Các địa phương đã chủ động thích ứng, linh hoạt tháo gỡ vướng mắc và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin.

Trong lĩnh vực xây dựng Đảng, Hà Nội triển khai thành công 4 thủ tục hành chính của Đảng trên nền tảng số với hơn 72.000 đảng viên đăng ký, ghi nhận hơn 42.000 lượt giao dịch đóng đảng phí. Việc tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp đang được khẩn trương triển khai, dự kiến hoàn tất trong tháng 8/2025. Từ những bước đi đầu tiên đầy khó khăn đến sự thích ứng linh hoạt, sự đổi mới trong cách quản lý và vận hành chính quyền ở các xã, phường mới tại Hà Nội cho thấy quyết tâm của hệ thống chính trị từ Thành phố đến cơ sở.

Điển hình, tại phường Cửa Nam, từ ngày 10/7, phường bắt đầu đưa robot AI vào phục vụ người dân tại điểm hành chính một cửa. Phường Cửa Nam là phường đầu tiên tại thành phố Hà Nội đưa robot AI vào điểm hành chính công. Đây là phiên bản nâng cấp của robot AI đã được UBND thành phố Hà Nội triển khai thí điểm vào chương trình “Phở số Hà Thành” nhằm kích cầu thương mại và quảng bá văn hóa ẩm thực, du lịch. Hiện nay robot có 6 chức năng chính như: Tư vấn dịch vụ và phát số thứ tự tự động; thu thập và gửi phản hồi trực tuyến; di chuyển tự động, phát nước và bánh kẹo tại khu vực chờ; tư vấn và hỗ trợ tại chỗ…

Trong thời gian tới, robot sẽ tiếp tục được nâng cấp các tính năng mới để tối ưu dịch vụ hơn nữa. Robot vừa thực hiện vai trò của một nhân viên, đồng thời là thư viện tích hợp dịch vụ, giúp người dân tiết kiệm thời gian làm thủ tục và có sự thoải mái, chủ động trong thời gian thực hiện dịch vụ. Đây là tiêu chí quan trọng nhất thể hiện hiệu quả của mô hình chuyển đổi chính quyền địa phương 2 cấp.

Mới đây, tại Kỳ họp lần thứ hai, HĐND phường Phú Lương khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Lương Mạnh Sơn cũng đã nhấn mạnh, để hoàn thành toàn diện các mục tiêu năm 2025, phường Phú Lương sẽ tiếp tục ổn định tổ chức bộ máy sau sắp xếp, bảo đảm hoạt động thông suốt, không gián đoạn, không gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, phường sẽ đẩy mạnh phát triển kinh tế, khuyến khích thương mại - dịch vụ, ngành nghề tiểu thủ công nghiệp và sản xuất nông nghiệp; phấn đấu hoàn thành và vượt chỉ tiêu thu ngân sách; thực hiện chi ngân sách đúng quy định, hiệu quả, tiết kiệm.

Song song đó, Phú Lương tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử, hướng đến mô hình chính quyền số và đô thị thông minh; nâng cao chất lượng cải cách hành chính, phục vụ người dân, doanh nghiệp ngày một tốt hơn. Đồng thời, phường cũng chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ phường nhiệm kỳ 2025-2030, dấu mốc quan trọng trong chặng đường phát triển của địa phương.

Dù còn nhiều việc phải làm, nhưng rõ ràng, sự vào cuộc chủ động của cán bộ, sự ủng hộ từ nhân dân và đặc biệt là việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ đã tạo ra những chuyển biến tích cực. Mô hình chính quyền gần dân, phục vụ dân, minh bạch và hiện đại đang dần hình thành rõ nét. Trong tương lai gần, khi bộ máy hoàn thiện hơn, khi hạ tầng số đồng bộ và khi đội ngũ cán bộ thực sự chuyển mình, các xã, phường mới ở Hà Nội không chỉ là đơn vị hành chính được điều chỉnh trên bản đồ, mà còn là “tế bào” năng động, hiện đại và hiệu quả, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, đáng sống.