Hệ thống thi hành án dân sự hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Năm 2025, Chính phủ tiếp tục quán triệt, triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành trong lĩnh vực thi hành án dân sự, trong đó tập trung chỉ đạo sát sao, quyết liệt công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và thực hiện đồng bộ các giải pháp để hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Báo cáo về công tác thi hành án năm 2025. (Ảnh: QH)

Thực hiện Kết luận số 162 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, hệ thống thi hành án dân sự được tổ chức lại thành Cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp và 34 Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố. Trong đó có 355 Phòng thi hành án dân sự khu vực được đặt tương đồng và thống nhất với 355 Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân khu vực.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương có biện pháp chấn chỉnh, xử lý, khắc phục những tồn tại, hạn chế để nâng cao hiệu quả chấp hành pháp luật tố tụng hành chính và thi hành án hành chính. Chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố tập trung thi hành dứt điểm các bản án, quyết định về hành chính đã có hiệu lực pháp luật.

Về kết quả thi hành án dân sự, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, kết thúc năm công tác, các cơ quan thi hành án dân sự đã hoàn thành vượt chỉ tiêu về việc và về tiền: Đã thi hành xong 577.876 việc, tăng 0,4% so với năm 2024, đạt tỷ lệ 84,25%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao 0,35%; thi hành xong trên 150.000 tỷ đồng, tăng hơn 30.000 tỷ đồng so với năm 2024, đạt tỷ lệ 56,13%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao 4,23%; thi hành xong 6.471 việc, thu trên 27.416 tỷ đồng đối với những khoản bị chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng, tăng trên 5.239 tỷ đồng so với năm 2024; thi hành xong 6.484 việc, thu được gần 37.000 tỷ đồng cho các tổ chức tín dụng, tăng hơn 6.000 tỷ đồng so với năm 2024.

Về kết quả thi hành án hành chính, các cơ quan thi hành án dân sự đã thực hiện theo dõi theo quy định đối với 2.105 bản án, quyết định, đạt tỷ lệ 100%; Các cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước đã thi hành xong 868 bản án, quyết định, đạt tỷ lệ 41,4%; Vẫn còn nhiều bản án, quyết định của Tòa án về vụ án hành chính đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được thi hành xong, trong đó, có những bản án đã kéo dài nhiều năm.

Về hoạt động thừa phát lại, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức sơ kết, triển khai sửa đổi Nghị định số 08 năm 2020, hướng tới mở rộng phạm vi hành nghề của thừa phát lại, nâng cao vai trò tự quản của Hội thừa phát lại và đơn giản hóa một số thủ tục hành chính trong lĩnh vực thừa phát lại. Toàn quốc hiện có 224 Văn phòng thừa phát lại được thành lập tại 30 tỉnh, thành phố, đã tống đạt trên 888.000 văn bản, lập gần 140.000 vi bằng, đạt doanh thu 201 tỷ đồng.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo thẩm tra. (Ảnh: QH)

Đối với công tác thi hành án hình sự, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an tham mưu xây dựng Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án hình sự năm 2019 trình Quốc hội xem xét và thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Về công tác thi hành án phạt tù, báo cáo nêu rõ, tính đến ngày 30/9/2025, còn 205.500 người có án phạt tù. Các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ đã tiếp nhận, phân loại và quản lý đối với 85.000 phạm nhân đến chấp hành án. Đã lập hồ sơ đề nghị Tòa án nhân dân cấp tỉnh ra quyết định tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù cho 65 phạm nhân, đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho trên 77.000 phạm nhân, đề nghị và được Tòa án nhân dân có thẩm quyền quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho trên 909 phạm nhân. Việc giáo dục, cải tạo, tái hòa nhập cộng đồng và thực hiện chế độ, chính sách đối với phạm nhân được thực hiện thường xuyên, bảo đảm theo đúng quy định.

Chủ tịch nước đã ký quyết định đặc xá cho 8.055 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù, 1 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù (đợt 1); 14.027 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù và 6 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù (đợt 2).

Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, thời gian tới tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật về thi hành án dân sự, thi hành án hành chính, tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ theo Nghị quyết 96/2019. Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả mô hình mới của hệ thống cơ quan thi hành án dân sự. Tăng cường công tác tự kiểm tra, kiểm tra công vụ, kiểm tra nội bộ, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, đẩy mạnh thực hiện hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số toàn diện trong công tác thi hành án dân sự.

Về công tác thi hành án hình sự, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giam giữ, giáo dục, cải tạo phạm nhân, công tác đặc xá và công tác tái hòa nhập cộng đồng. Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án hình sự các cấp, xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ thực thi công tác thi hành án hình sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án phục vụ cho công tác giam giữ. Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi hành án hình sự, bảo đảm an ninh, an toàn cho các cơ sở giam giữ.

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, kết quả thi hành xong về việc đạt 84,25% và thi hành xong về tiền đạt 56,13%, tăng 0,4% về việc và 4,67% về tiền so với năm 2024; Thu hồi tài sản trong các vụ án tín dụng, ngân hàng tăng 3,71% về việc và 20,82% về tiền so với cùng kỳ; Kết quả thi hành án hành chính xong đạt tỷ lệ 41,37%; Cơ quan thi hành án dân sự đã ban hành 254 kiến nghị xử lý trách nhiệm đối với các trường hợp không chấp hành án hành chính.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra nhận thấy, công tác thi hành án dân sự vẫn còn một số hạn chế như: Còn 540 quyết định thi hành án (chiếm 0,078%) có sai sót, phải thu hồi, hủy bỏ, chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Một số nơi còn xảy ra sai phạm trong việc xác minh, phân loại án, áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên, định giá, bán đấu giá tài sản, xử lý vật chứng... Kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động thi hành án hành chính chưa nghiêm, tỷ lệ thi hành xong giảm 4,04% so với năm 2024. Hoạt động của Thừa phát lại về thi hành án dân sự vẫn rất hạn chế; thể chế về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại còn bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.

Đối với công tác thi hành án hình sự, cơ quan thẩm tra nhận thấy, việc tiếp nhận, thực hiện các chế độ giam giữ, ăn, mặc, ở, sinh hoạt, chăm sóc y tế... thực hiện đúng quy định của pháp luật. Số người chấp hành án hình sự tại cộng đồng tăng 6.891 người so với năm 2024. Tòa án chấp nhận giảm thời gian thử thách, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho 10.239 người. Công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù được quan tâm thực hiện và đạt được những kết quả tích cực.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nêu, công tác kiểm tra, giám sát tại một số cơ sở giam giữ phạm nhân chưa chặt chẽ; Việc xếp loại chấp hành án phạt tù trong một số trường hợp chưa bảo đảm theo quy định; Công tác lập, cập nhật, quản lý hồ sơ các trường hợp chấp hành án tại cộng đồng có nơi còn chưa đầy đủ, có thiếu sót.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Toà án nhân dân Tối cao chỉ đạo tiếp tục rà soát quy định của pháp luật trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, phát hiện các nội dung không phù hợp, chồng chéo, chưa thống nhất để kịp thời sửa đổi hoặc đề xuất cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, nhất là trong lĩnh vực đất đai, khoáng sản, ngân hàng, an toàn thực phẩm, an ninh mạng...

Bên cạnh đó, kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành đối với các luật, nghị quyết về tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp mới được Quốc hội thông qua, trong đó cần bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, tuyệt đối của Đảng.

Năm 2025 là một năm thành công của hệ thống thi hành án dân sự khi vượt chỉ tiêu cả về việc và tiền, đồng thời thực hiện thành công việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo tinh thần của Bộ Chính trị. Tuy nhiên, công tác thi hành án hành chính và hoạt động Thừa phát lại vẫn còn nhiều tồn tại, là những vấn đề cần được Chính phủ tập trung chỉ đạo và khắc phục triệt để trong năm công tác tới.