Tạo động lực mới cho cực tăng trưởng miền Trung

Bày tỏ đồng thuận với chủ trương sửa đổi nghị quyết, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn đại biểu tỉnh Lâm Đồng) nêu rõ, khi ban hành cơ chế đặc thù cho Đà Nẵng trước đây, Quốc hội đã xác định đây là trung tâm đầu tàu của khu vực, đóng vai trò dẫn dắt phát triển kinh tế - xã hội của vùng và của cả nước.

Đại biểu Dương Khắc Mai phát biểu thảo luận. (Ảnh: QH)

Tuy nhiên, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, một số nội dung của Nghị quyết 136 hiện hành đang bị bó hẹp bởi chính các quy định của pháp luật chuyên ngành, khiến “tính đặc thù chưa đủ mạnh để tạo đột phá”. Điểm nghẽn lớn nhất hiện nay chính là nhiều nội dung vẫn tiếp tục phải “xin ý kiến Trung ương”, trong khi mục tiêu của cơ chế đặc thù lại nhằm trao quyền tự chủ nhiều hơn cho địa phương.

Nêu quan điểm “đã là đặc thù thì phải vượt trội, mở hơn, rõ ràng hơn, đủ mạnh để bứt phá”, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị, cần sửa đổi triệt để các điểm đang là “nút thắt thể chế”, đồng thời phải xác định rõ những nội dung nào cần vượt khác với quy định pháp luật hiện hành thì phải quy định ngay trong nghị quyết, thay vì tiếp tục dẫn chiếu sang luật chuyên ngành.

Qua thảo luận, một số đại biểu đã tập trung phân tích việc liệt kê danh mục các dự án, công trình cụ thể trong dự thảo nghị quyết. Thực tế, trong quá trình phát triển sau này sẽ xuất hiện thêm nhiều dự án cần áp dụng cơ chế đặc thù, nếu nghị quyết chỉ liệt kê thì mỗi lần phát sinh lại phải xin bổ sung, mất thời gian và lỡ mất cơ hội thu hút đầu tư.

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Do đó, ý kiến đại biểu đề nghị cân nhắc cơ chế mở, cho phép các dự án đáp ứng tiêu chí được triển khai ngay trên thực tế, đồng thời xác định danh mục nêu trong nghị quyết chỉ là những công trình ưu tiên, không phải là hạn chế về phạm vi.

Đối với đề xuất bổ sung quy định về sử dụng nguồn vốn ngân sách hoặc vốn ứng trước của nhà đầu tư cho các dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD, các đại biểu cho rằng cần cân nhắc kỹ để tránh mâu thuẫn pháp luật, gây khó cho địa phương trong triển khai. Nếu cơ chế không rõ ràng, việc ứng vốn trước cho giải phóng mặt bằng và tái định cư có thể tiềm ẩn rủi ro, đồng thời gây áp lực ngân sách. Vì vậy, cần đánh giá kỹ lưỡng và đồng bộ với các luật có liên quan để đảm bảo tính khả thi.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng phát biểu thảo luận. (Ảnh: QH)

Cho rằng phát triển đô thị theo mô hình TOD là hoàn toàn phù hợp với điều kiện Đà Nẵng, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, thành phố sau sáp nhập đã trở thành đô thị trung ương có diện tích lớn nhất cả nước, đòi hỏi phải có kết nối mạnh mẽ liên vùng và đa hướng.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đồng tình với đề xuất cho phép Đà Nẵng tự quyết các chỉ tiêu quy hoạch kỹ thuật tại các khu vực TOD, phát triển đa chức năng trên đất nhà ga và Depot, cũng như giữ lại 100% nguồn thu phát sinh để tái đầu tư cho đường sắt đô thị. Đây được xem là cơ chế phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo động lực hình thành các cực tăng trưởng mới.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng cảnh báo nếu không có yêu cầu đi kèm về hạ tầng xã hội và kiểm soát dân cư, rất dễ dẫn đến phát triển nóng, tự phát. Đồng thời phải minh bạch hóa toàn bộ cơ chế đất đai và tài chính, kiểm soát chất lượng quy hoạch và tăng trách nhiệm giải trình của HĐND.

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Một trong những nội dung nhận được nhiều sự đồng thuận là quy định rút gọn trình tự và thủ tục quy hoạch. Cơ chế cho phép lập đồng thời nhiệm vụ và quy hoạch chi tiết, chỉ lấy ý kiến một lần, cùng việc cho phép nhà đầu tư tham gia lập quy hoạch được đánh giá là bước cải cách mạnh. Vì điều này không chỉ giảm thời gian và chi phí thủ tục mà còn thu hút nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng đô thị và phát triển khu vực động lực. Hầu hết các đại biểu đều nhấn mạnh việc trao quyền mạnh hơn cho địa phương phải đi đôi với trách nhiệm giải trình, giám sát và minh bạch.