Giấc mơ an cư ngày càng xa vời với người trẻ

Nhiều người trẻ phải trì hoãn hoặc từ bỏ kế hoạch sở hữu một căn hộ riêng

Mới đây, Báo Lao động dẫn dữ liệu từ Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy, trong quý II/2025, chỉ số giá căn hộ chung cư tại Hà Nội đã tăng 87,7% so với năm 2019, lên mức trung bình 75,5 triệu đồng/m². Tại TP.HCM và Đà Nẵng, mức tăng lần lượt là 48,3% và 69,8%, với giá trung bình hiện tại đạt 77,1 triệu đồng/m² và 66,4 triệu đồng/m².

Tính từ năm 2014 đến giữa năm 2025, giá căn hộ trung bình tại Hà Nội đã tăng từ 25 triệu lên 75,5 triệu đồng/m², tương đương mức tăng 11,7%/năm, gấp đôi tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người (6,4%/năm). Thu nhập trung bình hiện nay đạt khoảng 8,3 triệu đồng/tháng, so với mức 4,11 triệu đồng/tháng vào năm 2014.

Giá căn hộ trung bình tại Hà Nội đã tăng từ 25 triệu lên 75,5 triệu đồng/m². (Ảnh minh hoạ)

Với mức giá hiện tại, một căn hộ 70m² ở Hà Nội có giá khoảng 5,3 tỷ đồng. Theo tính toán của VARS IRE, nếu một hộ gia đình có thu nhập trung bình dành toàn bộ thu nhập để mua nhà, họ sẽ cần tới 27 năm để tích lũy đủ. Tuy nhiên, theo nguyên tắc tài chính an toàn, chỉ dành tối đa 1/3 thu nhập cho chi phí nhà ở, thời gian tích lũy kéo dài đến... 80 năm.

Ngay cả trong ngành ngân hàng vốn có thu nhập thuộc nhóm cao nhất, việc sở hữu nhà cũng không dễ dàng. Mức lương cao nhất trong ngành này hiện khoảng 55,4 triệu đồng/tháng, tăng gấp đôi so với năm 2014. Thế nhưng, giá nhà đã tăng hơn ba lần trong cùng kỳ. Một cặp vợ chồng đều làm ngân hàng, nếu dành toàn bộ thu nhập có thể mua được căn hộ trong khoảng 3,5 năm; nhưng nếu tuân thủ nguyên tắc 1/3 thu nhập, thời gian kéo dài đến 10 năm chưa tính đến việc giá nhà tiếp tục tăng.

Khoảng cách ngày càng lớn giữa thu nhập và giá nhà buộc nhiều người trẻ phải trì hoãn hoặc từ bỏ kế hoạch sở hữu căn hộ riêng. Một bộ phận lớn trong độ tuổi 25 - 35 chấp nhận thuê dài hạn thay vì vay nợ mua nhà.

Tuy nhiên, khảo sát từ các sàn giao dịch thuộc VARS lại cho thấy, nhóm khách hàng trẻ đang chiếm tỷ trọng lớn trong các giao dịch căn hộ. Cụ thể, từ năm 2019 đến nay, nhóm khách hàng 25 - 35 tuổi chiếm trung bình trên 40% tổng lượng giao dịch. Ở một số dự án, tỷ lệ này lên tới 70%.

Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2030, song đến nay kết quả thực hiện vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. (Ảnh minh hoạ)

Theo các chuyên gia, điều này xuất phát từ cơ cấu dân số trẻ và tâm lý muốn an cư sớm của thế hệ mới. Tuy nhiên, VARS IRE nhận định, số người trẻ đủ khả năng tài chính để mua nhà vẫn chỉ là thiểu số trong tổng nhu cầu thị trường. Phần lớn người trẻ vẫn bị cản trở bởi tốc độ tăng thu nhập không theo kịp giá nhà, chi phí sinh hoạt cao, và áp lực tài chính kéo dài.

Trước thực trạng này, VARS IRE kiến nghị cần có giải pháp tổng thể và lâu dài để cải thiện khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân, đặc biệt là người trẻ. Trong đó, cần: Đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở vừa túi tiền; Kiểm soát chặt chẽ đà tăng giá để tránh hiện tượng giá nhà vượt xa giá thực tế; Hỗ trợ chính sách tín dụng và ưu đãi vay mua nhà cho người thu nhập trung bình và thấp.

“An cư có giá bao nhiêu?

Theo Báo Thanh tra, mới đây tại TP.HCM, cơ quan này đã tổ chức hội thảo “Thu nhập 20 triệu đồng, người trẻ TP.HCM có thể an cư?”. Hội thảo đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia bất động sản, ngân hàng và nhà quản lý đô thị. Tại đây, câu hỏi “an cư có giá bao nhiêu? Công thức mua nhà cho người trẻ từ 25 - 35 tuổi thế nào?” được đặt ra như một thách thức lớn.

Người trẻ, với mức lương 20 triệu đồng/tháng, dù cao hơn đáng kể bình quân GRDP đầu người tại TP.HCM là 16,4 triệu đồng/tháng (năm 2024), họ cũng chưa dám nghĩ đến giấc mơ an cư. Điều đó không chỉ khiến người trẻ chùn bước mà còn tác động trực tiếp đến sự ổn định xã hội và sự phát triển lâu dài của thành phố.

Ông Chử Văn Hải - Trưởng phòng Quản lý, phát triển nhà ở xã hội, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) chia sẻ tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, ông Chử Văn Hải - Trưởng phòng Quản lý, phát triển nhà ở xã hội, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) thừa nhận, khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà đang là thách thức lớn tại các đô thị, đặc biệt ở TP.HCM.

Báo Thanh tra cũng dẫn số liệu của Viện Kinh tế (Bộ Xây dựng), tính đến tháng 8/2025, sau sáp nhập, giá nhà chung cư tại TP.HCM đã vượt mức 50 triệu đồng/m², chiếm khoảng 33% thị phần. Nếu tính theo mức lương khởi điểm trung bình từ 8 đến 12 triệu đồng/tháng và trừ đi chi phí sinh hoạt tối thiểu, mỗi năm người trẻ chỉ có thể để dành khoảng 50 - 70 triệu đồng.

Trong khi đó, để mua một căn hộ diện tích 70m², người trẻ phải chuẩn bị tối thiểu từ 2,5 đến gần 4 tỷ đồng, con số này quá lớn so với khả năng tích lũy từ lương khởi điểm.

Ông Chử Văn Hải nhấn mạnh, nhà ở cho người trẻ là nhu cầu cấp bách trước mắt, là vấn đề chiến lược lâu dài đối với sự phát triển của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung. Người trẻ có nhu cầu rất lớn về sở hữu nhà ở, nhưng lại đang vướng nhiều rào cản từ thu nhập, giá nhà đến cơ chế và thị trường. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách từ Chiến lược nhà ở quốc gia, các gói tín dụng ưu đãi, đến đề án phát triển nhà ở xã hội nhưng mấu chốt hiện nay là triển khai đồng bộ, hiệu quả và liên tục cập nhật để phù hợp với thực tiễn mới.

Đề cập đến nguồn cung - cầu nhà ở, ông Hải nhận định, với quy mô dân số hiện nay, Việt Nam cần xây thêm khoảng 500.000 đơn vị nhà ở mỗi năm tại các đô thị, không kể số nhà ở cần thay thế do xuống cấp. Thủ tướng đã phê duyệt Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2030, song đến nay kết quả thực hiện vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Có thể nói, nếu không có biện pháp kịp thời và hiệu quả, thì “giấc mơ an cư” sẽ ngày càng xa vời đối với phần lớn người dân đô thị, đặc biệt là giới trẻ, lực lượng lao động chủ chốt của nền kinh tế.