Đột phá thể chế, tăng tốc trí tuệ nhân tạo, thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Tại buổi họp báo, Bộ KH&CN thông tin về những kết quả nổi bật trong tháng 6, trong đó tập trung vào công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ vào các lĩnh vực then chốt, phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), phổ cập dịch vụ viễn thông công ích và tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Siết chặt quản lý chất lượng và bảo hộ sở hữu trí tuệ

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh, tháng 6 là thời điểm then chốt trong công tác hoàn thiện thể chế của Bộ Khoa học và Công nghệ. Theo đó, 5 đạo luật quan trọng thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9, bao gồm: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Ngoài ra, Bộ cũng tham mưu để Chính phủ ban hành nhiều văn bản pháp lý liên quan đến quản lý tài nguyên Internet, chuyển đổi số và sở hữu trí tuệ. Tiêu biểu như: Nghị định quy định danh mục quản lý Nhà nước của Bộ KH&CN; Nghị định số 133/2025/NĐ-CP về cấp phép hoạt động cho các lĩnh vực trọng yếu; hay các thông tư sửa đổi, bổ sung các quy định về đo lường, tiêu chuẩn chất lượng…

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương chủ trì hội nghị.

Bộ đã tiến hành ban hành hàng loạt Thông tư mới hoặc sửa đổi như Thông tư số 04/2025/TT-BKHCN về hợp chuẩn hợp quy; Thông tư số 05/2025/TT-BKHCN về thị trường viễn thông; Thông tư số 07/2025/TT-BKHCN về cấp phép thẩm định tổ chức khoa học công nghệ địa phương; Thông tư số 08/2025/TT-BKHCN về chứng nhận công nghệ cao, khởi nghiệp sáng tạo…

Đặc biệt, Bộ triển khai mạnh mẽ công tác thanh tra, kiểm tra theo Công điện số 65/CD-TTg và Chỉ thị số 13/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ nhằm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Bộ KH&CN đã kiểm tra 777 tổ chức, xử phạt hàng chục cơ sở vi phạm, thu phạt gần 330 triệu đồng. Riêng lĩnh vực sở hữu trí tuệ, các đợt kiểm tra đột xuất tại cơ sở sản xuất hàng hóa nhạy cảm như thực phẩm, sữa, thực phẩm chức năng cho thấy nhiều hành vi vi phạm vẫn tiếp diễn, một số doanh nghiệp dù bị xử phạt vẫn hoạt động.

Trước tình trạng này, Bộ yêu cầu các đơn vị địa phương vào cuộc quyết liệt, đồng thời gửi công văn yêu cầu các hiệp hội, tổ chức ngành nghề, doanh nghiệp lớn công khai giải trình, thể hiện cam kết minh bạch trong sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó, Bộ cũng tăng cường kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, kiểm tra vi phạm chất lượng dịch vụ, hàng hóa, xử lý các doanh nghiệp sai phạm.

Tăng tốc trí tuệ nhân tạo, phổ cập viễn thông

Một điểm nhấn trong tháng 6/2025 là việc Bộ KH&CN ban hành Quyết định số 1412/QĐ-BKHCN phê duyệt “Kế hoạch thu hút 100 chuyên gia giỏi trong và ngoài nước tham gia phát triển trí tuệ nhân tạo (AI)”. Đây là động thái mạnh mẽ nhằm xây dựng hệ sinh thái AI toàn diện, từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI hàng đầu khu vực.

Chương trình hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực AI, phát huy trí tuệ Việt kiều, chuyên gia quốc tế, thúc đẩy đầu tư, xây dựng nền tảng công nghệ hiện đại, hình thành các trung tâm nghiên cứu, ứng dụng AI trên cả nước.

Song song đó, Bộ KH&CN cũng triển khai nhiều giải pháp thiết thực hỗ trợ người dân vùng khó khăn. Trong tháng 6, gần 986.000 hộ nghèo, cận nghèo đã được sử dụng dịch vụ viễn thông công ích, bao gồm cả Internet và dịch vụ di động. Tỷ lệ sử dụng đạt 100% tại các trường học, trạm y tế xã, trung tâm văn hóa địa phương.

Đặc biệt, Bộ ban hành Chỉ thị số 01/CT-BKHCN về công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, tập trung vào ứng dụng khoa học, phát triển công nghệ dự báo, cảnh báo thiên tai. Các giải pháp ứng phó thiên tai dựa trên công nghệ mới như AI, mô hình dự báo số, viễn thám… đang dần phát huy hiệu quả trong cảnh báo sớm và giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ KH&CN cũng đã đẩy mạnh các chương trình truyền thông, phối hợp tổ chức đào tạo, nâng cao nhận thức, bồi dưỡng cán bộ làm công tác KH&CN trong toàn hệ thống.

Kết quả đạt được trong tháng 6/2025 thể hiện rõ vai trò “nhạc trưởng” của Bộ KH&CN trong việc dẫn dắt phát triển khoa học và đổi mới sáng tạo, gắn với thực tiễn kinh tế - xã hội. Sự chủ động trong xây dựng thể chế, quản lý chuyên ngành và hỗ trợ doanh nghiệp đã tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhiều lĩnh vực.

Trong tháng 7 và thời gian tới, Bộ tiếp tục hoàn thiện các dự thảo luật mới trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 10, bao gồm Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi), Luật Chuyển đổi số quốc gia, Luật Công nghệ cao… đồng thời xây dựng các nghị định chi tiết về thương mại hóa kết quả nghiên cứu, khởi nghiệp sáng tạo, chất lượng sản phẩm Halal, nhãn hàng hóa, giao dịch điện tử và dữ liệu mở.

Tất cả nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển KH&CN trở thành động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh tế, hiện đại hóa đất nước, nâng cao chất lượng sống của người dân và vị thế quốc gia trong kỷ nguyên số.