Cơ sở vững chắc cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nhìn lại 5 năm qua, trong bối cảnh khó khăn và thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, Việt Nam vẫn là nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi. Mặc dù quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, độ mở cao, nền kinh tế phải đối mặt với những cú sốc rất lớn, nhưng đất nước đã vượt qua. Đặc biệt, nền kinh tế đã đủ sức chống chịu với các cú sốc bên ngoài, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các cân đối lớn.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: QH)

Đất nước đã đảm bảo thu đủ chi, xuất đủ nhập, làm đủ ăn, năng lượng đủ cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng, thị trường lao động đáp ứng được sự chuyển đổi; Bội chi ngân sách thấp hơn mức Quốc hội giao và thấp hơn so với các nhiệm kỳ trước đây; Nợ công, nợ nước ngoài, nợ chính phủ đều giảm so với trước đây; Đời sống nhân dân được nâng lên; Chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 39 bậc so với đầu nhiệm kỳ; Tiềm lực quốc phòng - an ninh được tăng cường. An sinh xã hội được đầu tư nhiều.

Những kết quả đạt được là sự nỗ lực rất lớn của hệ thống chính trị, nhân dân và doanh nghiệp, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, thường xuyên, trực tiếp là Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của đồng chí Tổng Bí thư và sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, cùng sự đồng hành của Quốc hội và nỗ lực của Chính phủ. Thành quả này rất đáng trân trọng, tự hào trong bối cảnh khó khăn, cùng với sự tự lực, tự cường, tự chủ chiến lược của chúng ta, đã tạo thế, tạo đà, tạo lực, tạo niềm tin cho nhân dân, đất nước tiến vào kỷ nguyên mới, xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước tiến lên Chủ nghĩa xã hội.

Bên cạnh những thành tựu cơ bản, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ cũng nhận ra còn nhiều khó khăn, vướng mắc và bất cập. Nhiệm kỳ này phải giải quyết rất nhiều các vấn đề tồn đọng.

Nêu một ví dụ điển hình, Thủ tướng chỉ rõ, 12 dự án thua lỗ kéo dài đến nay đã cơ bản được giải quyết xong, trong đó nhiều dự án bắt đầu có hiệu quả và có lãi. Bên cạnh đó, các ngân hàng yếu kém đã được xử lý, các dự án tồn đọng đã được phân loại để giải quyết.

Về hạ tầng giao thông, bám sát mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc để triển khai thực hiện, đất nước đã đạt được các mục tiêu như: 3.000 km đường cao tốc đã được vượt qua; 1.700 km đường ven biển đã hoàn thành và dự kiến sẽ vượt từ nay đến cuối năm. Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng chỉ rõ ba nguyên nhân cơ bản khiến hệ số ICOR trước đây cao nhưng nay đã được giảm xuống, đó là đầu tư không hiệu quả, đầu tư dàn trải và kéo dài, không đúng tiến độ.

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Báo cáo với Quốc hội về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong nhiệm kỳ này, tổng vốn đầu tư công là 3,4 triệu tỷ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Tuy nhiên, số lượng dự án đầu tư lại được kiềm chế, giảm từ trên 10.000 dự án của các nhiệm kỳ trước xuống còn khoảng 4.760 dự án, (tức là cắt giảm khoảng 1/3), trong đó, quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải rút số dự án xuống dưới 5.000 để tránh dàn trải.

Thủ tướng cho biết, nhờ sự sắp xếp lại và tập trung nguồn lực, đất nước mới có thể triển khai các hệ thống đường cao tốc ở Đồng bằng sông Cửu Long, vùng phía Bắc, miền Trung, đầu tư mở rộng các sân bay, bến cảng và chuẩn bị đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt khổ tiêu chuẩn tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Đầu tư công là một trong ba động lực tăng trưởng quan trọng. Quốc hội, Chính phủ đã tháo gỡ rất nhiều khó khăn, đặc biệt như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, là tháo gỡ về thể chế. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho biết, giải pháp tới đây là tiếp tục tháo gỡ rào cản về thể chế, đặc biệt là vấn đề đất đai. Phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra.

Về vấn đề hạch toán, dự toán chi, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, mục tiêu lớn nhất đặt ra là phải đảm bảo thu đủ chi và đảm bảo an toàn tài chính quốc gia. Trong nhiệm kỳ này, dự toán chi đã được xây dựng phù hợp, tập trung vào ba việc chính, gồm: Chi cho con người, chi thường xuyên đảm bảo hoạt động của bộ máy; chi để đảm bảo tiềm lực quốc phòng, an ninh; chi đảm bảo an sinh xã hội. Thủ tướng nhấn mạnh, không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội hay an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nêu rõ, trong điều kiện khó khăn, đất nước vẫn đảm bảo tốt an ninh tài chính quốc gia, nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài giảm, bội chi ngân sách giảm, đầu tư phát triển tăng. Việc tăng thu và tiết kiệm chi đã mang lại hiệu quả rất lớn trong các lĩnh vực như đầu tư phát triển, an sinh xã hội, cải cách tiền lương, xóa nhà tạm, nhà dột nát và xây dựng trường học…

Để đạt được các mục tiêu chiến lược 100 năm, đất nước không thể tăng trưởng bình bình mà phải có đột phá, dựa vào ba trụ cột chính gồm: Sức mạnh dân tộc và con người; tài nguyên thiên nhiên và truyền thống văn hóa lịch sử. Thủ tướng khẳng định, yếu tố cốt lõi để khai thác hiệu quả ba trụ cột trên chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Bên cạnh ba động lực tăng trưởng truyền thống (gồm đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu), Thủ tướng cho rằng, chính sách vĩ mô tốt cũng là một động lực tăng trưởng. Đất nước còn dư địa lớn từ kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo và đặc biệt là chính sách tài khóa, tiền tệ.