Cần hoàn thiện các quy định liên quan đến trí tuệ nhân tạo

Ngày 27/10, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã báo cáo tờ trình tóm tắt dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày tờ trình. (Ảnh: QH)

Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật SHTT tập trung vào 5 nhóm nội dung chính sách gồm: Hỗ trợ tạo ra và khai thác thương mại các đối tượng quyền SHTT nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho việc đăng ký, xác lập quyền SHTT; nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo vệ quyền SHTT; bảo đảm thi hành đầy đủ cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo hộ SHTT trong quá trình hội nhập; cập nhật các vấn đề mới trong bảo hộ SHTT trên thế giới phù hợp với chính sách và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Để hỗ trợ tạo ra và khai thác thương mại các đối tượng quyền SHTT nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện các quy định các quy định về trường hợp giới hạn quyền tác giả, quyền liên quan trong hoạt động phát sóng; về quyền đăng ký SHTT, khai thác thương mại các quyền này đối với kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước; về đại diện thực hiện quyền của chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan, về tổ chức quản lý tập thể quyền, tổ chức dịch vụ đại diện quyền (các Điều 26, 33, 42, 56, 57, 86, 92, 123, 164, 183). Đồng thời, sửa đổi, hoàn thiện các quy định chống lạm dụng độc quyền SHTT, việc lạm dụng các biện pháp bảo vệ quyền SHTT (các Điều 146, 198).

Dự thảo Luật bổ sung quy định về tài chính dựa trên quyền SHTT: khuyến khích sử dụng quyền SHTT để vay vốn hoặc thế chấp để vay vốn theo quy định pháp luật về tài chính, ngân hàng và pháp luật liên quan; việc chủ sở hữu quyền SHTT tự xác định giá trị và lập thành danh mục riêng để quản trị trong trường hợp quyền SHTT chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán; Chính phủ quy định việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giá các quyền SHTT đã được giao dịch hợp pháp, quy định nguyên tắc, tiêu chí và hướng dẫn chung về phương pháp xác định giá trị quyền SHTT (Điều 8a)…

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Để đơn giản hóa thủ tục hành chính, dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện các quy định về xác lập quyền sở hữu công nghiệp theo hướng để Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định chi tiết (các Điều 89, 107, 108, 109, 113, 114, 117, 118, 119a, 120a, 150); sửa đổi, hoàn thiện quy định về đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, quyền đối với giống cây trồng nhằm nâng cao hiệu quả dịch vụ công trực tuyến, đơn giản hóa thủ tục hành chính (các Điều 49, 50, 51, 55, 165, 170, 176, 183, 191).

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng sửa đổi các quy định để rút ngắn thời hạn xử lý đơn đăng ký sở hữu công nghiệp, đơn đăng ký bảo hộ giống cây trồng (các Điều 110, 112a, 119, 178).

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết, mục đích xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo thẩm tra. (Ảnh: QH)

Ông Hoàng Thanh Tùng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các quy định của dự thảo Luật liên quan trí tuệ nhân tạo để đáp ứng yêu cầu phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể quyền SHTT; đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, tăng cường phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về SHTT.

Về cấp giấy chứng nhận cho tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan (sửa đổi Điều 56 của Luật SHTT), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị không quy định nội dung bổ sung về tiêu chí (khoản 1a) và thủ tục hành chính “công nhận” của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (khoản 1b) đối với các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan để tránh trùng lặp, mâu thuẫn với quy định của Luật hiện hành, đồng thời, không làm phát sinh thủ tục hành chính đối với việc thành lập các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan.

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: QH)

Về điều kiện kinh doanh, trình tự, thủ tục ghi nhận, xóa tên tổ chức dịch vụ đại diện quyền tác giả, quyền liên quan (sửa đổi Điều 57 của Luật hiện hành), ông Hoàng Thanh Tùng nhận thấy, dự thảo Luật bổ sung quy định tổ chức dịch vụ đại diện quyền tác giả, quyền liên quan là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị, cần đánh giá kỹ tác động chính sách so với yêu cầu cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh theo Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Trường hợp vẫn bổ sung quy định nêu trên thì đề nghị cần bổ sung nội dung chuyển tiếp tại Điều 3 của dự thảo Luật cho phù hợp, đầy đủ.