Cơ quan thuế sẽ truy vết dòng tiền để tránh "né" thuế

Ghi nhận tại nhiều cửa hàng, quán ăn gần đây, không ít nơi bất ngờ treo biển "không nhận chuyển khoản", chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt. Một số điểm bán còn yêu cầu khách ghi nội dung chuyển khoản không liên quan đến mua bán, hoặc cộng thêm 1,5% thuế nếu vẫn muốn chuyển khoản.

Lý do được cho là các hộ kinh doanh lo ngại bị cơ quan thuế phát hiện doanh thu qua giao dịch ngân hàng, dẫn đến bị chuyển sang hình thức nộp thuế kê khai theo quy định mới. Từ ngày 1/6/2025, các hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng sẽ phải kê khai thuế thay vì áp dụng thuế khoán như trước đây.

Cơ quan thuế cho biết sẽ phối hợp với ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương và các sàn thương mại điện tử để rà soát

Không chỉ bán tại chỗ, người kinh doanh online cũng có xu hướng né hình thức thu tiền hộ (COD) của đơn vị vận chuyển, thay vào đó yêu cầu khách chuyển khoản trực tiếp. Một số còn báo giá “cộng thêm thuế” nếu khách muốn dùng COD.

Tuy nhiên, đại diện ngành thuế khẳng định các “chiêu” né thuế này khó che giấu được. Tại Hội nghị trực tuyến giữa cơ quan thuế toàn quốc và hộ kinh doanh để: “Hỗ trợ, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc của hộ kinh doanh trong việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền”, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là bước chuyển quan trọng để tiến tới xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026, theo Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Sơn cho biết hiện tượng không nhận chuyển khoản chỉ xuất hiện ở một số hộ cá biệt. “Ngành thuế đang quản lý gần 4 triệu hộ kinh doanh, phần lớn vẫn tuân thủ, dù doanh thu qua chuyển khoản hay tiền mặt,” ông nói.

Cơ quan thuế cho hay thanh toán bằng tiền mặt không đồng nghĩa với hành vi trốn thuế, nhưng nếu có dấu hiệu nghi vấn sẽ đưa vào diện kiểm tra. Trường hợp phát hiện không xuất hóa đơn sẽ bị xử phạt từ 10-20 triệu đồng. Nếu xác định có hành vi trốn thuế, mức xử lý có thể từ truy thu gấp 3 lần đến chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an nếu số thuế trốn vượt 100 triệu đồng.

Đối với các hình thức như dùng tài khoản người khác, không ghi nội dung giao dịch, hay thu tiền mặt qua COD, cơ quan thuế cho biết sẽ phối hợp với ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương và các sàn thương mại điện tử để rà soát.

“Thuế không tăng, chỉ có mức độ minh bạch được nâng cao,” ông Mai Sơn nhấn mạnh. Ông cho biết trong tháng 6 này, ngành thuế sẽ đến từng hộ kinh doanh để hỗ trợ chuyển đổi sang hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cũng đề xuất không truy thu lại phần thuế khoán trước 1/1/2026, để hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi. Đồng thời, bà kiến nghị nên cho phép gửi hóa đơn qua Zalo, giảm áp lực in hóa đơn tại chỗ với các sạp hàng nhỏ, chợ truyền thống.

Bảo Thoa