Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Không dùng lồng quay, lò tôn trong quá trình sản xuất chè shan tuyết, người H’Mông ở xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La sử dụng chính đôi bàn tay trần của mình để sao chè, trên chảo gang, dưới ngọn lửa, khói bốc lên nghi ngút.
Người dân tấp nập chụp ảnh tại con đường hoa ngập sắc vàng, đỏ Một lần xem sao chè shan tuyết
Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Cách Hà Nội khoảng 200km, Tà Xùa được nhiều người biết đến là một địa danh đẹp, với núi non hùng vĩ và mây mù bao phủ quanh năm. Nơi đây còn được thiên nhiên ban tặng những gốc chè shan tuyết đã có từ rất lâu đời. Theo người dân địa phương, không biết cây chè đã có từ bao giờ, nhưng tuổi của chúng cũng không thể tính theo năm mà được tính theo đời người.

Chè shan tuyết tươi non ngắt từ thân cổ thụ mọc hoang trên các ngọn núi, qua bàn tay chế biến điêu luyện của bà con người H’Mông, hương vị trà shan tuyết trở nên thơm ngon đến lạ. Đặc biệt, người dân nơi đây còn sử dụng chính đôi bàn tay của mình để đảo liên tục những búp chè tươi trên chảo lửa, đang bốc khói khói nghi ngút, suốt hơn 1 giờ đồng cho đến khi từng cọng chè khô, giòn và có thể bẻ gãy được.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, chè shan tuyết chỉ thu hoạch được khoảng 3 lần trong một năm. Thời điểm thích hợp nhất để hái chè là buổi sáng sớm hoặc khoảng 3 giờ chiều trở đi; đến buổi trưa và chiều tối là thời gian sao chè. Vì phải sao chè bằng chảo gang trên bếp củi, nên lá chè tươi sẽ được đưa vào mỗi mẹt nhỏ, khối lượng từng mẹt tối đa là 2kg. Đặc biệt, người H’Mông sẽ sao chè ngay sau khi thu hoạch, họ cho rằng làm như vậy sẽ cho ra hương vị trà chất lượng tốt.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Để có trà shan tuyết ngon thì phải trải qua ít nhất 4 công đoạn từ sơ chế, chọn lọc, sao khô, vò lên hương… tất cả đều phải làm thủ công một cách tỉ mỉ. Trà phải cho ra được thứ nước màu xanh và thơm ngát mới chuẩn shan tuyết Tà Xùa. Đặc biệt, không được sử dụng máy vò hoặc lò tôn quay công nghiệp, vì cánh chè sẽ nát. Do đó, chỉ có thể sao chè thủ công bằng chảo gang dày và làm thật cẩn thận.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Từ cách làm thủ công truyền thống, những búp chè shan tuyết sẽ được đảo liên tục bằng đôi bàn tay trần, trên chảo lửa đang bốc khói nghi ngút, trong suốt hơn 1 giờ đồng hồ. Với người H’Mông, muốn có chè ngon thì phải luôn giữ nhiệt độ của chảo gang ổn định. Khi nhóm bếp củi làm nóng chảo, khâu kiểm tra nhiệt độ bằng tay rất quan trọng; cần cảm nhận tới độ nóng nhất định thì mới được đổ lá chè tươi vào. Cùng với đó là thử thách của sự kiên nhẫn, điều này không dành cho những ai có tính sốt ruột, muốn làm nhanh, làm qua loa; bởi chè trong chảo sẽ rất nóng và phát ra âm thanh xèo xèo, nổ lách tách, thậm chí hơi nước và khói củi còn bốc lên nghi ngút cả một vùng.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Các công đoạn sao chè đều rất quan trọng, nhưng theo kinh nghiệm của anh Mùa A Khư ở bản Mống Vàng, hiện đang là Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tà Xùa cho hay, khâu làm héo chè quan trọng nhất, nếu làm không cẩn thận thì nước trà sẽ bị đen, hoặc vàng. Trong lúc sao phải đảo đều tay, thời gian sao khô càng lâu chè sẽ càng ngon. Tuy nhiên, tùy theo kinh nghiệm và sự tinh tế từ bàn tay mà mỗi người lại có một bí quyết riêng ở từng công đoạn, thời điểm. Sao chè bằng máy cũng đòi hỏi kỹ năng, bí quyết riêng, nhưng không thể chuẩn xác được như bằng tay. Nếu chè càng nhiều màu trắng tuyết, phần lá màu hanh vàng sáng thì đó là chè ngon, mẻ chè sao thành công.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Sau khi sấy khô chè, công đoạn vò lên hương cũng rất quan trọng. Nếu vò mạnh tay thì trà sẽ bị có nhiều cám và nhanh nhạt. Còn nếu vò kỹ càng và nhẹ tay thì khi pha phần nước sẽ có màu xanh và lâu nhạt màu, hương vị trà cũng đậm đà hơn. Sau đó, chè được đưa lại vào chảo và làm khô cho đến khi bẻ cọng chè thấy giòn là được.

Loại thượng hạng là chè cổ thụ, cứ10 kg búp tươi sẽ thu được 2 kg thành phẩm khô. Cuối cùng là công đoạn đóng gói và đem đi tiêu thụ. Bởi vậy, 1 kg chè Tà Xùa rẻ nhất cũng có giá là 500.000 - 600.000 đồng/kg (là giống chè mới trồng được khoảng 10 năm hoặc 20 năm tuổi). Bên cạnh đó cũng có nhiều loại chè khô từ 2 triệu - 3 triệu đồng/kg (lấy từ các cây đã sống từ 40 - 50 năm). Còn đa phần ở cây cổ thụ trên 100 năm được chế biến kỹ càng, đúng công đoạn thì phải có giá ít nhất từ 4 - 5 triệu đồng/kg.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Theo Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tà Xùa, ở địa phương, chè shan tuyết có diện tích gần 200 ha với hơn 2.000 gốc cổ thụ. Người H’Mông từ thời xa xưa đã biết hái chè đem về chế biến, bảo quản và làm đồ uống dân dã trong nhà. Nhưng chưa biết phát huy giá trị kinh tế từ những gốc chè cổ thụ; trong khi đời sống của đồng bào còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu vẫn trồng lúa, trồng ngô, trồng cây đào với cây táo và dựa vào chăn nuôi. Kể từ khi biết phát triển kinh tế từ chè shan tuyết, bà con địa phương có nguồn thu cao và ổn định hơn. Hàng năm có vườn chè tốt, tình hình kinh tế từng gia đình cũng được cải thiện đáng kể.

Cách sao chè độc đáo của đồng bào H’Mông

Chè shan tuyết thuộc nhóm cây di sản Việt Nam, là loại chè đặc sản có búp to màu trắng xám, dưới lá chè có phủ 1 lớp lông tơ mịn, trắng nên người dân gọi là chè tuyết. Thức uống từ loại chè này có mùi thơm dịu, nước vàng sánh màu như màu mật ong, làm nức lòng các du khách gần xa dù chỉ được một lần thưởng thức.

Quang Linh - Lê Thắm

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Hình cảnh cầu Tứ Liên gần 20.000 tỷ đồng sau 7 tháng thi công

Hình cảnh cầu Tứ Liên gần 20.000 tỷ đồng sau 7 tháng thi công

Sau hơn 7 tháng thi công, dự án xây dựng cầu Tứ Liên bắc qua sông Hồng (thành phố Hà Nội) đã bắt đầu hiện rõ những hạng mục đầu tiên, cho thấy tiến độ triển khai đang từng bước được hiện thực hóa.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chúc mừng đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam đạt thành tích tại SEA Games 33

Thủ tướng Phạm Minh Chính chúc mừng đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam đạt thành tích tại SEA Games 33

Ngay sau trận chung kết Bóng đá nữ SEA Games 33 giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Philippines, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gửi Thư chúc mừng Ban huấn luyện và các cầu thủ đội tuyển bóng đá nữ Quốc gia.
Hành trình Gamuda Land tại Việt Nam: Chất sống toàn cầu - tinh hoa bản địa

Hành trình Gamuda Land tại Việt Nam: Chất sống toàn cầu - tinh hoa bản địa

Từ quốc tế đến Việt Nam, hành trình của Gamuda Land là câu chuyện về cách mỗi vùng đất được lắng nghe, thấu hiểu và kiến tạo thành không gian sống mang linh hồn riêng. Không chỉ xây dựng những công trình đạt chuẩn quốc tế, Gamuda Land còn định hình nên “chất sống”, nơi con người tìm thấy sự cân bằng, kết nối và an nhiên giữa nhịp sống hiện đại.
Giải thưởng Châu Á ghi nhận mô hình phát triển cộng đồng bền vững của Gamuda Land

Giải thưởng Châu Á ghi nhận mô hình phát triển cộng đồng bền vững của Gamuda Land

Gamuda Land Việt Nam đã được vinh danh với giải thưởng “Best Community Developer (Asia)” - Nhà phát triển cộng đồng xuất sắc Châu Á, cùng 3 giải thưởng khác cho dự án Springville Đồng Nai và Central Park Hà Nội.
Những cây cầu qua sông Hồng: Trục kết nối lịch sử và động lực “vươn mình” của Hà Nội

Những cây cầu qua sông Hồng: Trục kết nối lịch sử và động lực “vươn mình” của Hà Nội

Từ dòng sông Hồng chở nặng phù sa và ký ức nghìn năm, Hà Nội đang mở ra một chương phát triển mới bằng việc tăng tốc đầu tư hệ thống cầu vượt sông quy mô lớn. Những cây cầu không chỉ giải bài toán giao thông, mở rộng không gian đô thị, mà còn trở thành biểu tượng cho khát vọng kết nối quá khứ - hiện tại - tương lai, góp phần đưa Thủ đô vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên phát triển hiện đại và hội nhập.
Hà Nội tăng tốc giải phóng mặt bằng cho 7 dự án cầu vượt sông

Hà Nội tăng tốc giải phóng mặt bằng cho 7 dự án cầu vượt sông

Trong bối cảnh Hà Nội đang bước vào giai đoạn phát triển mới theo định hướng Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn 2065, việc đầu tư hệ thống cầu vượt sông Hồng được xác định là nhiệm vụ chiến lược, mang tính đột phá nhằm mở rộng không gian đô thị, tăng cường kết nối liên vùng và giảm áp lực giao thông khu vực nội đô. Trên tinh thần đó, Thành phố đang tập trung cao độ cho công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), quyết tâm hoàn thành bàn giao mặt bằng sạch cho 7 dự án cầu vượt sông trước ngày 31/12/2025.
Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, tạo đà thi công 7 cây cầu vượt sông Hồng

Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, tạo đà thi công 7 cây cầu vượt sông Hồng

Việc đồng loạt triển khai 7 dự án cầu vượt sông Hồng không chỉ góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” giao thông, mở rộng không gian đô thị hai bờ mà còn tạo động lực lan tỏa mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - hạ tầng Thủ đô. Trong đó, các dự án trọng điểm như cầu Tứ Liên, cầu Thượng Cát, cầu Hồng Hà, Mễ Sở, Vân Phúc, Ngọc Hồi… đang được các địa phương và chủ đầu tư tập trung cao độ cho công tác giải phóng mặt bằng, thi công, phấn đấu hoàn thành đúng tiến độ.

Tin khác

Mở rộng hợp tác, thúc đẩy cơ hội du học Hàn Quốc cho sinh viên Việt Nam

Mở rộng hợp tác, thúc đẩy cơ hội du học Hàn Quốc cho sinh viên Việt Nam

Trong bối cảnh nhu cầu du học Hàn Quốc ngày càng tăng, việc lựa chọn môi trường đào tạo chất lượng, gắn kết với các tập đoàn công nghiệp hàng đầu và cơ hội nghề nghiệp sau tốt nghiệp trở thành ưu tiên hàng đầu của sinh viên Việt Nam. Trường Đại học Hoseo (Hàn Quốc) đang nổi lên như một điểm đến nhờ thế mạnh đào tạo trong các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, khoa học dữ liệu, đồng thời triển khai các chương trình hợp tác quốc tế bài bản, hướng tới việc trao đổi và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tháng Mười Hai gọi mùa

Tháng Mười Hai gọi mùa

Tháng Mười Hai về, gọi mùa bằng một làn gió lạnh khẽ lướt qua mặt phố, đủ để đánh thức những cảm xúc đã nằm yên suốt năm dài. Hà Nội chạm vào những ngày cuối năm bằng sương mỏng, bằng bầu trời xám dịu và những hàng cây đứng trầm ngâm như giữ hộ câu chuyện của cả một mùa đang khép lại. Khí sắc hanh hao của mùa lan trong gió, quyện cùng hơi lạnh, thành hương vị rất riêng của tháng cuối năm, dịu dàng, lặng lẽ và thấm sâu vào ký ức.
Nhà hát Lớn Hà Nội: Khi di sản cất lời bằng ánh sáng và công nghệ

Nhà hát Lớn Hà Nội: Khi di sản cất lời bằng ánh sáng và công nghệ

Nhà hát Lớn - biểu tượng văn hóa trong hơn một thế kỷ của Thủ đô, đang “thức dậy” theo một cách đặc biệt nhất để kể câu chuyện 115 năm lịch sử của chính mình bằng ánh sáng, âm thanh và công nghệ trình diễn hiện đại. Từ ngày 22/11 đến 31/12, không gian di sản này lần đầu tiên trở thành “sân khấu của chính nó”, trước khi tạm khép cửa suốt hai năm để bước vào giai đoạn trùng tu quan trọng.
Giải thưởng Hành động vì cộng đồng năm 2025: Tôn vinh tinh thần "Kiên trì phụng sự"

Giải thưởng Hành động vì cộng đồng năm 2025: Tôn vinh tinh thần "Kiên trì phụng sự"

Tối 16/12, lễ trao Giải thưởng Hành động vì cộng đồng - Human Act Prize 2025 với chủ đề “Kiên trì phụng sự” đã diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội), vinh danh các dự án, ý tưởng xuất sắc, những hành động vì cộng đồng đã và đang truyền cảm hứng cống hiến, kiên trì phụng sự vì một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.
Học sinh Hà Nội không phải nộp đơn đề nghị miễn, hỗ trợ học phí

Học sinh Hà Nội không phải nộp đơn đề nghị miễn, hỗ trợ học phí

Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội vừa ban hành văn bản hướng dẫn triển khai Nghị quyết số 47/2025/NQ-HĐND, trong đó quy định cụ thể việc miễn, hỗ trợ và cấp bù học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông từ năm học 2025-2026, nhằm bảo đảm quyền lợi người học và thống nhất trong tổ chức thực hiện trên toàn Thành phố.
Nhiều trường Đại học cho sinh viên nghỉ Tết Nguyên đán 2026 dài ngày, sinh viên chủ động đi làm thêm

Nhiều trường Đại học cho sinh viên nghỉ Tết Nguyên đán 2026 dài ngày, sinh viên chủ động đi làm thêm

Đến thời điểm hiện tại, hàng loạt trường đại học trên cả nước đã công bố lịch nghỉ Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 dành cho sinh viên. Đáng chú ý, thời gian nghỉ Tết năm nay tại nhiều cơ sở giáo dục đại học kéo dài từ 2 đến 4 tuần, thậm chí có trường cho sinh viên nghỉ trọn một tháng. Nhiều sinh viên đã chủ động lên kế hoạch đi làm thêm trong dịp này nhằm kiếm thêm thu nhập, trang trải sinh hoạt phí và phụ giúp gia đình chuẩn bị Tết.
Trao giải Cuộc vận động viết và kể chuyện “Tình yêu trong chiến tranh”

Trao giải Cuộc vận động viết và kể chuyện “Tình yêu trong chiến tranh”

Ngày 16/12, Câu lạc bộ “Trái tim Người lính” phối hợp với Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và Quỹ “Mãi mãi tuổi 20” tổ chức tổng kết và trao giải Cuộc vận động viết và kể chuyện “Tình yêu trong chiến tranh” (2020 - 2025).
Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025: Mở rộng không gian phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025: Mở rộng không gian phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Chiều 16/12, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025. Lễ hội là sự kiện văn hóa thường niên do Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội giao Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chủ trì, phối hợp với các đơn vị tổ chức nhằm tôn vinh giá trị di sản ẩm thực Thủ đô, đồng thời thúc đẩy ẩm thực trở thành nguồn lực phát triển công nghiệp văn hóa.
Kết yêu thương gửi đến đồng bào miền Trung

Kết yêu thương gửi đến đồng bào miền Trung

"Chấm & Chạm" là một chiến dịch nghệ thuật cộng đồng do Radical Insight Zone, Agilead và Libero kết hợp cùng họa sĩ Trương Vũ Trung khởi xướng. Chuỗi sự kiện được diễn ra từ ngày 14/12/2025 - 21/03/2026, là một hành trình trải nghiệm văn hóa và cảm xúc. Sự kiện được xây dựng dựa trên triết lý về sự cộng hưởng của những hành động nhỏ bé để tạo nên tác động lớn lao.
Luật Phòng bệnh năm 2025: Thêm nhiều quyền lợi cho người dân

Luật Phòng bệnh năm 2025: Thêm nhiều quyền lợi cho người dân

Về vấn đề khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, nhằm đảm bảo vấn đề nguồn kinh phí và tính khả thi để triển khai thực hiện chính sách này, Chính phủ đã hoàn thiện các quy định về đa dạng hóa nguồn kinh phí bao gồm nguồn ngân sách Nhà nước, xã hội hóa và đặc biệt là từ Quỹ bảo hiểm y tế.
Xem thêm
Phiên bản di động