Bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội truyền thống: Nguồn lực để phát triển công nghiệp văn hóa

(LĐTĐ) Theo thống kê, tại khu vực nội thành Hà Nội gồm 12 quận có 221 lễ hội truyền thống. Trong đó, 9/19 lễ hội truyền thống trên địa bàn Hà Nội được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Việc phục dựng, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống ở các lễ hội cổ truyền là nguồn lực quan trọng để phát triển công nghiệp văn hóa.
Bảo vệ và phát huy giá trị lễ hội truyền thống khu vực nội thành Hà Nội Khai thác hiệu quả lễ hội gắn với phát triển kinh tế Thủ đô

Ít ai biết, bên cạnh sự phát triển trong nhịp sống hiện đại thì vẫn còn tồn tại những làng trong phố với nhiều lớp trầm tích văn hóa của cư dân xưa. Trong đó, Thập Tam Trại là tên gọi dân gian để chỉ vùng đất phía Tây kinh thành Thăng Long xưa. Thập Tam Trại bao gồm 14 trại, trong đó có 13 trại thuộc quận Ba Đình: Thủ Lệ, Vạn Phúc, Kim Mã, Ngọc Khánh, Liễu Giai, Cống Vị, Cống Yên, Vĩnh Phúc, Xuân Biểu, Ngọc Hà, Hữu Tiệp, Đại Yên, Giảng Võ và trại Hào Nam (quận Đống Đa). Khu làng này có nguồn gốc từ cựu quán Lệ Mật theo Đức thánh Hoàng Phúc Trung di cư sang phía Tây kinh thành Thăng Long để khai khẩn và sinh sống. Trước đây, Lễ hội Thập Tam Trại có thể nói là một lễ hội lớn trong khu vực nội thành Hà Nội, thu hút cư dân của 13 làng trại, là sự giao chạ khăng khít và lâu đời vào bậc nhất của Hà Nội nói riêng và Đồng bằng Bắc bộ nói chung. Tuy nhiên, sau năm 1945, Lễ hội này dần bị mai một.

Bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội truyền thống: Nguồn lực để phát triển công nghiệp văn hóa
Nghi thức rước kiệu tại Lễ hội Thập tam trại năm 2023.

Ông Trần Sơn Trà, Phó ban Quản lý di tích lịch sử đền Núi Sưa cho biết: “Có rất nhiều yếu tố văn hoá đặc sắc biểu trưng cho tập quán canh tác nông nghiệp xưa của từng làng một trong Thập Tam Trại được thể hiện trong lễ hội ví dụ như gánh hoa của làng Ngọc Hà. Nhưng tiếc thay, Lễ hội đã bị mai một sau năm 1945 do nhiều lý do. Ngoài ra, đình hàng tổng và đình các làng đã bị lấn chiếm, xuống cấp theo thời gian. Lối vào đình hàng tổng bị thu hẹp không đủ không gian rước phách”.

Theo ông Trần Sơn Trà, việc phục dựng lại một lễ hội đã thất truyền gần 70 năm cũng gây nhiều khó khăn, có thể kể đến như: Tư liệu về nội dung và hình thức lễ hội rất hạn hẹp. Ký ức của các cố lão địa phương bị hạn chế do các cụ đã cao tuổi. Không gian tổ chức Lễ hội cũng không đáp ứng được cho việc phục dựng lại Lễ hội. Việc biến động dân cư diễn ra thường xuyên nên rất khó cho việc kêu gọi tổ chức và có trách nhiệm với làng xã. Một số ban quản lý di tích chưa ý thức được tầm quan trọng của lễ hội…

Trước những khó khăn trên, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo quận Ba Đình và sự quyết tâm cao của các làng, Ban Tổ chức đã khắc phục dần những khó khăn cùng nhau ngồi lại để bàn bạc và xây dựng chương trình Lễ hội. Mỗi một làng là một tiểu Ban Tổ chức cùng sốt sắng vận động cán bộ nhân dân vào cuộc trong các nghi lễ, các hoạt động. Thống nhất địa điểm tổ chức lễ rước về địa điểm mới là đền Núi Sưa để đảm bảo không gian rộng rãi thu hút được số đông người tham gia.

Sau hơn 70 năm, Lễ hội được thực hiện trở lại với đầy đủ ý nghĩa và giá trị ban đầu. Các nghi lễ như cáo Yết Thành hoàng, nghênh rước các thành hoàng các làng về Bách Thảo, cúng đại kỳ phúc và tế hội đồng được thực hiện đầy đủ. Việc thực hiện nghi lễ rước chư vị Thành hoàng trang nghiêm thành kính và xúc động. Bên cạnh các lễ nghi, phần hội cũng thu hút sự quan tâm của nhân dân. Kết quả bước đầu phục dựng Lễ hội Thập Tam Trại năm 2023 rất khả quan làm tiền đề cho các lễ hội sau đó thành công hơn và đi vào nề nếp. Qua đó, dư luận nhân dân đánh giá cao đồng thời hào hứng chuẩn bị cho lễ hội những năm sau.

Có thể thấy, lễ hội không chỉ là hoạt động gìn giữ văn hoá truyền thống, giáo dục tinh thần yêu nước và giáo dục lịch sử mà còn là dịp và cơ hội để tăng thêm tình đoàn kết và gắn bó giữa các cư dân đô thị với nhau; trong đó, có thành phần cư dân gốc và cư dân từ các tỉnh thành về quần cư. Lễ hội còn là dịp để giới thiệu văn hoá truyền thống của Việt Nam tới bạn bè quốc tế thông qua khách du lịch và các kênh truyền thông. Việc phục hồi gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá của các lễ hội truyền thống nói chung và Lễ hội Thập Tam Trại nói riêng rất thiết thực và ý nghĩa.

TS. Đinh Việt Hà, Viện Nghiên cứu Văn hóa (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) nhận định: Các lễ hội trên địa bàn nội thành Hà Nội đã tạo nên sắc thái riêng của những lễ thức, phong tục tập quán truyền thống người Hà Nội, làm cho con người càng thêm yêu mến và gắn bó với mảnh đất Thăng Long ngàn năm văn hiến. Các lễ hội truyền thống được tổ chức hằng năm nếu được khai thác tốt, giá trị của chúng sẽ trở thành những nguồn vốn để chúng ta có thể sử dụng trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt các ngành công nghiệp văn hóa. Các lễ hội được tổ chức thường xuyên sẽ tạo ra không gian cho những hoạt động giao lưu về văn hóa, tạo cơ hội cho các sản phẩm thủ công mĩ nghệ, sản phẩm thiết kế sáng tạo được trưng bày, giới thiệu đến đông đảo người dân và du khách.

Ngoài ra, lễ hội cũng là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao đặc sắc, góp phần quảng bá về văn hóa truyền thống dân tộc, giới thiệu về hình ảnh đất nước và con người Hà Nội, kêu gọi sự đầu tư, tạo điều kiện phát triển kinh tế trong văn hóa. Những hình ảnh, trang phục, tiết mục của lễ hội nếu được khai thác và vận dụng sáng tạo sẽ trở thành những chất liệu quan trọng và dồi dào cho các ngành công nghiệp văn hóa như thủ công mĩ nghệ, thiết kế, phim ảnh, âm nhạc, nhiếp ảnh, thời trang và đặc biệt là du lịch. Việc khôi phục, bảo tồn và phát huy giá trị của các lễ hội không chỉ góp phần bảo vệ di sản truyền thống, mà còn tạo thêm sản phẩm du lịch hấp dẫn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Phương Bùi

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ Khu Di tích Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh

Nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ Khu Di tích Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh

(LĐTĐ) Tại Phiên họp thứ 42, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua về mặt nguyên tắc của Pháp lệnh Quản lý, bảo vệ Khu Di tích Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và giao Ủy ban Quốc phòng và An ninh phối hợp với các cơ quan hoàn chỉnh dự thảo, trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.
Mất hơn 1 tỷ đồng vì niềm tin mù quáng vào xem bói, trục vong, giải hạn online

Mất hơn 1 tỷ đồng vì niềm tin mù quáng vào xem bói, trục vong, giải hạn online

(LĐTĐ) Lợi dụng tâm lý nhẹ dạ, cả tin của khách hàng, Trịnh Phương Mai đã bịa ra các câu chuyện tâm linh không có thật nhằm thao túng tâm lý khiến nạn nhân lo sợ, để lừa đảo chiếm đoạt tài sản với thủ đoạn coi bói, trục vong, giải hạn online.
Việt Nam có siêu máy chụp CT thế hệ mới, giảm tối đa tia xạ

Việt Nam có siêu máy chụp CT thế hệ mới, giảm tối đa tia xạ

(LĐTĐ) Với tốc độ chụp siêu nhanh và công nghệ giảm hơn 85% số tia X trong mỗi lần chụp, hệ thống siêu máy chụp CT thế hệ mới nhất có thể sử dụng cho trẻ em, phụ nữ mang thai, người có bệnh lý đặc biệt vì thời gian chụp chỉ cần giữa 2 nhịp đập tim hoặc giữa 1 nhịp thở.
Xé "Túi mù" kết phim "Nụ hôn bạc tỷ"

Xé "Túi mù" kết phim "Nụ hôn bạc tỷ"

(LĐTĐ) Khán giả "xé túi mù" khi xem "Nụ hôn bạc tỷ", không chỉ bởi câu chuyện tưởng chừng kết thúc mở, mà còn bởi sự bất ngờ xuất hiện sau những dòng chữ cuối phim. Đột ngột, một trong hai cái kết được hé lộ, khi Vân hoặc đến với Quang, hoặc chọn Tú, khiến cảm xúc khán giả vỡ òa.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng

Bộ Y tế khuyến cáo người dân đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng

(LĐTĐ) Để chủ động phòng, chống bệnh cúm mùa, sởi và các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, Bộ Y tế khuyến cáo người dân đeo khẩu trang khi đến điểm vui chơi, trung tâm thương mại, nơi công cộng…
Giá xăng dầu hôm nay (9/02): Giá dầu thế giới tiếp tục giảm

Giá xăng dầu hôm nay (9/02): Giá dầu thế giới tiếp tục giảm

(LĐTĐ) Hôm nay (9/02/2025), giá xăng dầu thế giới ghi nhận tuần giảm thứ ba liên tiếp trong bối cảnh cuộc chiến thương mại tiềm tàng giữa Mỹ và Trung Quốc. Cụ thể, giá dầu WTI ở mốc 71,06 USD/thùng, tăng 0,55%, giá dầu Brent ở mốc 74,69 USD/thùng, tăng 0,50%.
Rộn ràng Lễ khai bút Xuân Ất Tỵ 2025 tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc

Rộn ràng Lễ khai bút Xuân Ất Tỵ 2025 tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc

(LĐTĐ) Ngày 8/2 (tức ngày 11 tháng Giêng), tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc (phường Quảng Thanh, thành phố Thuỷ Nguyên, Hải Phòng), Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Thủy Nguyên long trọng tổ chức Lễ khai bút đầu Xuân Ất Tỵ 2025 và Hội thi viết thư pháp bằng chữ Quốc ngữ lần thứ 3.

Tin khác

Rộn ràng Lễ khai bút Xuân Ất Tỵ 2025 tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc

Rộn ràng Lễ khai bút Xuân Ất Tỵ 2025 tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc

(LĐTĐ) Ngày 8/2 (tức ngày 11 tháng Giêng), tại Khu tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc (phường Quảng Thanh, thành phố Thuỷ Nguyên, Hải Phòng), Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Thủy Nguyên long trọng tổ chức Lễ khai bút đầu Xuân Ất Tỵ 2025 và Hội thi viết thư pháp bằng chữ Quốc ngữ lần thứ 3.
Nhờ con đăng ký, người mẹ trở thành Vua Tiếng Việt mùa 3

Nhờ con đăng ký, người mẹ trở thành Vua Tiếng Việt mùa 3

(LĐTĐ) Chương trình Vua Tiếng Việt mùa 3 đã tìm ra vị "Vua" mới là chị Võ Thị Thu Hiền, 42 tuổi, quê quán Hà Tĩnh, hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội với công việc nhân viên nhân sự.
TP.HCM: Kéo dài thời gian trưng bày linh vật Rắn tại phố đi bộ Nguyễn Huệ

TP.HCM: Kéo dài thời gian trưng bày linh vật Rắn tại phố đi bộ Nguyễn Huệ

(LĐTĐ) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) sẽ tiếp tục trưng bày linh vật Tết Ất Tỵ đến hết ngày 9/3/2025 để phục vụ nhu cầu thưởng ngoạn của nhân dân, du khách và Lễ hội Áo dài TP.HCM lần thứ 11.
Chủ tịch nước Lương Cường dâng hương, khai Xuân tại Hoàng thành Thăng Long

Chủ tịch nước Lương Cường dâng hương, khai Xuân tại Hoàng thành Thăng Long

(LĐTĐ) Sáng 6/2 (tức mùng 9 tháng Giêng), tại Điện Kính Thiên - Khu di tích Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, Chủ tịch nước Lương Cường đã chủ trì Lễ dâng hương, khai Xuân tưởng niệm, tri ân công đức các bậc tiền nhân.
Sắc Xuân rực rỡ tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Sắc Xuân rực rỡ tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

(LĐTĐ) Chào đón năm mới Ất Tỵ 2025, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội sẽ tổ chức chuỗi hoạt động đặc sắc với chủ đề "Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc" trong suốt tháng 2, từ ngày 1 đến 28/2/2025.
Giữ sợi dây liên kết với nguồn cội qua nén hương thơm

Giữ sợi dây liên kết với nguồn cội qua nén hương thơm

(LĐTĐ) Tháng Giêng, tháng hai là những tháng có nhiều hoạt động lễ lạt, thờ cúng trong phong tục của người Việt. Việc thờ cúng ấy không chỉ là thắp hương, dâng lễ vật mà còn mang cả những ý nghĩa văn hóa và đạo đức. Cao hơn nữa, nó thể hiện một quan niệm, triết lý về nhân sinh và xã hội của dân tộc.
Xuân về thăm Lăng mộ Thủy tổ Kinh Dương Vương

Xuân về thăm Lăng mộ Thủy tổ Kinh Dương Vương

(LĐTĐ) Lăng và đền thờ Kinh Dương Vương là di tích lịch sử đặc biệt về Kinh Dương Vương, người được coi là Thủy tổ của người Bách Việt thời cổ.
Kính lão trọng thọ: Giá trị trường tồn trong văn hóa Việt Nam

Kính lão trọng thọ: Giá trị trường tồn trong văn hóa Việt Nam

(LĐTĐ) Mừng thọ là phong tục đẹp của dân tộc Việt Nam. Không biết từ bao giờ, cứ mỗi dịp đầu Xuân, các làng, xã lại nô nức tổ chức mừng thọ cho các cụ. Với người Việt Nam, “kính lão đắc thọ” và sự trân trọng, biết ơn những bậc cao niên đã là một nét đẹp không thể thiếu trong đời sống người dân.
"95 năm - Ánh sáng soi đường": Chương trình nghệ thuật đặc biệt mừng Đảng, mừng Xuân

"95 năm - Ánh sáng soi đường": Chương trình nghệ thuật đặc biệt mừng Đảng, mừng Xuân

(LĐTĐ) Tối 3/2, tại Quảng trường Cách mạng Tháng Tám (Hà Nội), đã diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt "Mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới" với chủ đề "95 năm - Ánh sáng soi đường" nhân kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025).
Long trọng Lễ kỷ niệm 1.985 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng

Long trọng Lễ kỷ niệm 1.985 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng

(LĐTĐ) Sáng 3/2, (tức mùng 6 tháng Giêng năm Ất Tỵ), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Hai Bà Trưng, Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện Mê Linh long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 1.985 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40-43 sau Công nguyên) và khai mạc Lễ hội đền Hai Bà Trưng năm 2025.
Xem thêm
Phiên bản di động