Vướng ở “xã hội hóa”

Liên tiếp rà soát

Từ tháng 8/2011, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Khôi yêu cầu Sở Quy hoạch Kiến trúc cung cấp và công khai các thông số cho từng khu chung cư cũ. Ở thời điểm này, Hà Nội có 982 nhà chung cư cũ 4 - 5 tầng do thành phố quản lý và 173 nhà chung cư, nhà tập thể khác do công ty TNHH Đầu tư phát triển nhà và đô thị Bộ Quốc phòng quản lý.

Theo Sở Xây dựng, trong số 77 chung cư được kiểm định, thành phố đã lọc ra 11 nhà chung cư nguy hiểm cấp D và đã tiến hành di dời, cải tạo xây dựng lại. Đó là các dự án B4, B14 Kim Liên; 187 Tây Sơn; I1- 2-3 Thái Hà; P3 Phương Liệt ; C7, B6 Giảng Võ; C1 Thành Công; 148-150 Sơn Tây, khu tập thể Nguyễn Công Trứ…Tuy nhiên, tiến độ thực hiện ở hầu hết các dự án cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ trên địa bàn thành phố vẫn còn quá chậm.

Hà Nội vẫn còn nhiều chung cư cũ cần cải tạo.

Bước sang năm 2012, rồi năm 2013, danh sách những chung cư xuống cấp vẫn tiếp tục được thành phố và các đơn vị liên quan liệt vào “sách đỏ”, thậm chí có những chung cư buộc phải di dân vì điều kiện sống không an toàn. Đầu năm 2014, một lần nữa Sở Xây dựng lại có kế hoạch đánh giá chất lượng các công trình chung cư cũ để đảm bảo an toàn cho người dân, không để xảy ra sự cố bất ngờ. Như vậy, liên tiếp trong 4 năm liền hết lên kế hoạch rà soát rồi lại đưa ra quyết tâm cải tạo các chung cư cũ, đưa vào sử dụng các chung cư mới rốt cuộc tiến độ để chủ đầu tư bàn giao nhà chung cư cho dân cứ chậm dần, còn những chung cư mới do Nhà nước và tư nhân đầu tư thì ngày càng xuống cấp.

Sau ì ạch là bức xúc

Hiện hàng trăm hộ dân ở dự án chung cư cũ C1, khu tập thể Thành Công (quận Ba Đình) đang dở khóc dở cười. Đầu năm 2009, sau khi phá dỡ tòa chung cư cũ các hộ dân tại đây được bố trí đến nơi tạm cư, chờ chủ đầu tư thực hiện xây dựng công trình chung cư mới trên nền đất cũ. Thế nhưng, bốn năm trôi qua dự án xây mới nhà C1 vẫn án binh bất động. Ở dự án chung cư cũ D2 Giảng Võ, dù người dân đã di dời được 2 năm, nhưng dự án vẫn chưa xong giải phóng mặt bằng, trong khi tiền hỗ trợ thuê nhà cho người dân đã sắp hết hạn. Ngày về chắc còn xa nên những cư dân cũ của tòa nhà này dù muốn hay không vẫn phải bám trụ ở đất Sài Đồng - Long Biên vốn do chủ đầu tư bố trí tạm cư.

Không chỉ có các chung cư đang ở giai đoạn giải phóng mặt bằng ì ạch hay chậm tiến độ mà ngay cả những chung cư mới được đưa vào sử dụng vài năm nay nhưng đang xuống cấp cũng nằm trong danh sách rà soát của Sở Xây dựng. Khu tái định cư (TĐC) Đồng Tàu phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội được thiết kế gồm 10 tòa nhà (đã đưa vào sử dụng 9/10 tòa nhà) được đưa vào sử dụng từ năm 2006 phục vụ di dân dự án mở rộng nút giao thông Ngã Tư Sở, cải tạo ven sông Tô Lịch. Từng được hứa hẹn là nơi ở lý tưởng, có những điều kiện thuận lợi để “an cư lạc nghiệp”, nhưng từ năm 2011 cho đến nay, khu TĐC Đồng Tàu bắt đầu xuống cấp nghiêm trọng.

Vì sao chậm?

Hầu hết các dự án cải tạo, xây mới chung cư cũ đều giẫm chân tại chỗ bởi gặp rất nhiều khúc về quy hoạch. Đa số chủ đầu tư đều cho rằng nếu giữ nguyên hệ số sử dụng đất và hệ số tầng như hiện nay, thì doanh nghiệp thực hiện dự án cải tạo chung cư cũ sẽ lỗ nặng. Chẳng hạn, chung cư cũ số 51 Huỳnh Thúc Kháng (quận Đống Đa), khi xây lại tối đa chỉ được cao 8 tầng, nhưng chủ đầu tư dự án này lại đang xin “đặc cách” xây lên 17 tầng. Lý do chủ đầu tư đưa ra là nếu xây mới 8 tầng thì đã sử dụng tái định cư hết 7 tầng nên không đủ chi phí bù đắp cho dự án.

Trước đó, một dự án cải tạo chung cư khác cũng tạm dừng nhiều tháng là dự án B6 Giảng Võ, vì nhiều lần phải điều chỉnh thiết kế. Lý do trong khi chủ đầu tư đề nghị chiều cao toà nhà là 28 tầng, thì TP Hà Nội chỉ cho xây 22 tầng.

Nhưng nói gì thì nói việc yêu cầu xây thêm tầng chỉ là những đòi hỏi mang tính làm khó thành phố hoặc chí ít đây cũng là hình thức chạy vạy cơ chế của không ít doanh nghiệp. Bởi rõ ràng ngay từ khi làm các thủ tục xin thực hiện dự án họ đã biết rất rõ dự án đang tiến hành có quy hoạch ra sao. Nhưng rõ ràng họ vẫn nhảy vào.
Câu chuyện chính ở đây là thành phố không thể đủ nguồn lực để lo sửa hết từng ấy các khu chung cư nên mới kêu gọi “xã hội hóa” bằng nguồn lực của doanh nghiệp. Lợi ích 3 bên “người dân - Nhà nước - doanh nghiệp” mà thành phố mong muốn đến nay vẫn chưa có tiếng nói chung hoặc có mới chỉ dừng lại ở những thỏa thuận tạm thời của một vài dự án cải tạo chung cư đã quá nguy hiểm. Và như vậy thì dù có sang năm 2014 hay lâu hơn thế nữa thì việc chung cư xuống cấp hay chậm tiến độ vẫn chẳng có gì là lạ. Còn thành phố và các đơn vị liên quan vẫn phải làm cái việc lặp lại hàng năm là tiếp tục rà soát, đánh giá các chung cư xuống cấp để có hướng xử lý.

Gia Bảo