Sáng tác nhạc cho thiếu nhi: Cần những nhạc sĩ trẻ tâm huyết

	Đừng để khán giả lãng quên
	Bài hát yêu thích tháng 7: Tưởng nhớ 3 cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam
	10 nhạc sỹ nổi tiếng phổ thơ Ngô Xuân Bính làm đêm nhạc

Lỗi do quảng bá?

“Con cò bé bé. Nó đậu cành tre. Đi không hỏi mẹ. Biết đi đường nào…” – giai điệu bài hát đã nằm lòng bao thế hệ, và qua bao nhiêu năm với bao cuộc đổi thay của đất nước, lứa tuổi thiếu nhi cũng vẫn chỉ biết hát những bài hát cũ bởi âm nhạc nước nhà còn thiếu vắng những bài hát mới gần gũi, đi vào tâm thức các em như vậy. Việc những cô bé, cậu bé còn non nớt nghêu ngao những ca khúc người lớn đã trở thành “chuyện thường ngày”. Theo nhạc sĩ Huy Hùng, hiện chúng ta đang thiếu vắng những nhạc sĩ dành tâm huyết cho lứa tuổi thiếu nhi, mặc dù đội ngũ nhạc sĩ trẻ xuất hiện ngày một đông nhưng số người viết nhạc thiếu nhi lại quá ít ỏi, trong khi các em mới là đối tượng cần được thụ hưởng và định hướng về thẩm mỹ âm nhạc. Thời gian qua, có một số ca khúc thiếu nhi xuất hiện nhưng phần lớn vẫn không tạo được điểm nhấn, ca từ khó hiểu, giai điệu khó hát, khó nhớ nên ít tìm được sự đồng điệu với trẻ nhỏ.

Nhạc sĩ Phong Nhã, người có nhiều ca khúc hay cho thiếu nhi

Đã có nhiều cuộc hội thảo, nhiều ý kiến của các bậc phụ huynh, các thầy cô giáo, những người trong giới, và không ít bài báo, chương trình truyền hình phản ánh tình trạng thiếu hụt này. Song tất cả vẫn chỉ dừng lại ở sự kêu ca, phàn nàn mà chưa thực sự đưa ra được phương hướng cụ thể để khắc phục. Nhạc sĩ Huy Hùng cho rằng, vấn đề ở đây là “lỗ hổng” quảng bá. Ngoài việc cần những nhạc sĩ sáng tác và những nhà sản xuất âm nhạc tâm huyết với dòng nhạc này, chúng ta cần phải có những hành động cụ thể để quảng bá, giới thiệu đến công chúng, cần ngăn chặn sự xâm hại của các loại nhạc lai căng.

Một số nhạc sĩ muốn viết cho lứa tuổi thiếu nhi nhưng để tác phẩm đó đến được với các em cũng như đến gần hơn với khán giả còn một khoảng cách khá xa. Để có được một tác phẩm hoàn thiện, không chỉ đơn thuần là bản nhạc, gồm có giai điệu và lời ca, mà còn phải hòa âm, phối khí cho ca khúc đó rồi tìm ca sĩ thể hiện. Đây là một khoản chi phí khá tốn kém. Tiếp theo làm thế để người nghe biết đến và đón nhận ca khúc mới là điều khó. “Quảng bá ca khúc thiếu nhi nói riêng, cũng như âm nhạc nói chung, cần phải thể hiện ở hướng tích cực, phải có những chương trình hành động cụ thể, lộ trình thích hợp chứ không chỉ có giới thiệu bằng hình thức ghi chép, thu âm, quay hình rồi xếp xó tư liệu”, nhạc sĩ Huy Hùng nói.

Hiện đại cũng phải đi từ gốc

Nếu đổ lỗi cho quảng bá thì cũng chỉ một phần, bởi xã hội ngày nay là thời đại bùng nổ của công nghệ thông tin, phương tiện truyền thông đại chúng, đã có nhiều kênh truyền hình với các chương trình giải trí dành cho thiếu nhi ồ ạt ra đời. Không phủ nhận, nhờ các sân chơi truyền hình thực tế, trẻ nhỏ được tiếp cận nhiều hơn với âm nhạc truyền thống như tuồng, chèo, chầu văn – thể loại nhạc dường như là xa xỉ với các cô bé, cậu bé mặt còn búng ra sữa. Những sân chơi như Đồ Rê Mí, The Voice Kids góp phần tìm kiếm được nhiều tài năng âm nhạc nhí, thế nhưng những sân chơi truyền hình này đang có xu hướng lệch chuẩn. Nhiều ca khúc không phù hợp với lứa tuổi trở thành lựa chọn hữu hiệu cho các tài năng nhí. Mặt khác, những động tác bắt chước người lớn quá sớm, cách trang điểm lòe loẹt, trang phục gợi cảm khiến các em đánh mất sự ngây thơ, trong trẻo vốn có của lứa tuổi, và vô tình bị biến thành công cụ kiếm tiền của người lớn.

Cách đây không lâu, đoạn clip hàng trăm học sinh của một trường tiểu học Hà Nội đồng thanh hát bài hát “Chắc ai đó sẽ về” – một bản hit của Sơn Tùng MTP khi được lan truyền trên mạng, đã khiến không ít người ngạc nhiên và suy ngẫm. Với 30 năm tuổi nghề, cô Trần Thị Kim Hoa, giáo viên Trường Tiểu học Hồng Hà nhận xét, những bài hát mới bổ sung trong chương trình sách hát nhạc bậc tiểu học hiện nay không phù hợp. Có những bài nghe trúc trắc, không rõ nhịp phách. Nghe các em hát cứ ngỡ là đọc. Còn theo giáo viên dạy hát nhạc Hoàng Thúy Hằng, cô đã dạy học 20 năm nhưng chương trình trong sách hát nhạc của các em vẫn được duy trì, nhiều bài hát đã quá cũ. Chỉ có sách hát nhạc lớp 4, lớp 5 có thay đổi, thêm thắt vài bài. Nhưng một số bài mới khó hát nên SGK đã có hiệu chỉnh, thay thế bằng những bài khác.

Trao đổi với LĐTĐ về vấn đề này, nhạc sỹ Phong Nhã – người gắn cả phần đời với thiếu nhi, cha đẻ của ca khúc "Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên, nhi đồng", cho rằng, sáng tác cho thiếu nhi đòi hỏi phải có đội ngũ nhạc sĩ nhiệt tình, say mê, yêu và gắn bó với trẻ. Các bài hát phải gắn với học tập, vui chơi, từ đó mới giáo dục trẻ về các mặt. “Giai điệu mới dù có thể đẹp hơn xưa nhưng vẫn phải gắn với dân tộc. Hiện đại nhưng vẫn phải đi từ cái gốc đó là phương châm mà các nhạc sĩ mới phải theo”, người nhạc sĩ già nhắn nhủ.

Lưu Nhi