Những mũi tiêm vaccine của cuộc đời

Cùng điểm qua những loại vaccine nên tiêm ngừa trong suốt cuộc đời để đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh từ khi lọt lòng mẹ đến khi trưởng thành.
| |
| Để an toàn cho sức khỏe, bạn và người thân nên tuân thủ tiêm chủng đúng lịch. |
“Đội quân áo giáp nhân tạo”
Cơ thể được bảo vệ bởi hai loại miễn dịch là tự nhiên và nhân tạo. Trong miễn dịch nhân tạo lại chia thành hai loại:
Miễn dịch chủ động: Được tạo ra do tiêm các loại ̣vaccine đặc hiệu. Vaccine đưa vào cơ thể chính là những loại vi khuẩn, virus (đã được giảm hoạt lực) để kích thích cơ thể tạo kháng thể, phòṇg tránh được bệnh.
Miễn dịch thụ động: Trong trường hợp khẩn cấp như đạp vào kim loại gỉ ́sét hoặc bị động vật nghi ngờ mắc bệnh dại cào cắn thì để phòng bệnh kịp thời, bác sĩ sẽ chỉ định huyết thanh kháng uốn ván hay huyết thanh kháng dại. Kháng huyết thanh khác vaccine ở chỗ kháng thể được trực tiếp đưa vào chứ không phải chờ cơ thể tự tạo.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Từ năm 1985, chương trình tiêm chủng mở rộng đã được chủng mở rộng đã được triển khai trên phạm vi cả nước. Các mũi vaccine được tiêm vào thời điểm cụ thể là:
- Sơ Sinh: Tiêm vaccine phòng lao (BCG) và viêm gan B trong vòng 24 giờ sau sinh.
- 2 tháng tuổi: Tiêm vaccine phòng bạch hầu – ho gà - uốn ván (DPT); viêm gan B (VGB), viêm màng não mủ do Hib mũi 1 và uống vaccine ngừa bại liệt (OPV) lần 1.
- 3 tháng tuổi: Tiêm vaccine phòng DPT - VGB – Hib mũi 2 và uống vaccine ngừa bại liệt lần 2.
- 4 tháng tuổi: Tiêm vaccine phòng DPT – VGB – Hib mũi 3và uống vaccine ngừa bại liệt lần 3.
- 9 tháng tuổi: Tiêm vaccine ngừa sởi mũi 1.
- 18 tháng tuổi: Tiêm vaccine phòng DPT mũi 4 và sởi mũi 2.
Một số loại vaccine không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng nên tiêm cho trẻ là vaccine ngừa tiêu chảy cấp (cho trẻ từ 2-6 tháng tuổi); vaccine ngừa cúm (trẻ từ 6 tháng tuổi).
Cho trẻ trên 1 tuổi và người lớn
Bao gồm các loại:
- Vaccine ngừa viêm não Nhật Bản (JEV)
- Vaccine ngừa bệnh thủy đậu
- Vaccine ngừa sởi - quai bị - rubella
- Vaccine viêm gan siêu vi A
Ở người lớn có kết quả xét nghiệm HbsAg (viêm gan siêu vi B) âm tính, cần tuân thủ lịch tiêm 3 liều vaccine ngừa viêm gan B.
Lưu ý: Vaccine phòng thủy đậu, rubella và cúm có ý nghĩa quan trọng với phụ nữ độ tuổi sinh đẻ. Do đó, chị em cần được tiêm ngừa trước khi mang thai.
Trẻ trên 2 tuổi và người lớn
- Vaccine ngừa viêm não do não mô cầu (A + C)
- Vaccine ngừa viêm não, viêm phổi do phế cầu
- Vaccine ngừa thương hàn
- Vaccine ngừa ung thư cổ tử cung (trẻ em từ 9 tuổi).
Vaccine uốn ván (VAT) cho phụ nữ
Thai phụ bị uốn ván có thể gây thai chết lưu và bé sinh ra dễ bị uốn ván rốn sơ sinh, tỷ lệ tử vong cao. Do đó, lưu ý lịch tiêm:
VAT 1: Lần đầu ở phụ nữ 15 đến 35 tuổi hay phụ nữ có thai
VAT 2: Ít nhất 4 tuần sau VAT 1
VAT 3: Ít nhất 6 tháng sau VAT 2 hoặc khi có thai lần sau
VAT 4: Ít nhất 1 năm sau VAT 3 hoặc khi có thai lần sau
VAT 5: Ít nhất 1 năm sau VAT4 hoặc khi có thai lần sau
Trường hợp đặc biệt
Người bị chó,mèo, khỉ...hay động vật nghi dại cắn, cào cấu làm trầy xước da nên tiêm huyết thanh kháng dại. Nếu bị trầy xước do sắt gỉ cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để tiêm huyết thanh kháng uốn ván.
Tuy nhiên, để an toàn, tiết kiệm và hiệu quả, bạn nên tiêm vaccine phòng chống bệnh dại và vaccine uốn ván. Điều này giúp đề phòng nguy hiểm mà bạn không biết hay không có điều kiện tiêm phòng kịp thời. Huyết thanh có giá thành cao và nhiều tác dụng không mong muốn hơn so với vaccine.
| Lưu ý khi tiêm ngừa
- Tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng ở dịch vụ có khác nhau về các mũi vaccine và giá cả. Ngoài ra, khi đưa bé đi tiêm, bạn đừng quên mang theo sổ chích ngừa của bé để bác sĩ theo dõi và chỉ định chính xác loại và thời điểm tiêm.
- Sau khi tiêm ngừa, bạn nên ngồi lại ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng. Khi có một số biểu hiện nguy hiểm như: sốt cao, hạ thân nhiệt, đau đầu, chóng mặt, choáng váng, vật vã, khó thở, nôn ói, đau quặn bụng… cần thông báo ngay với bác sĩ, điều dưỡng để được xử lý kịp thời.
- Thực tế, không có loại vaccine nào có thể đảm bảo phòng bệnh tuyệt đối. Hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: cơ địa, khả năng bền vững của kháng nguyên, miễn dịch giảm theo thời gian, vaccine không được bảo quản đúng, kỹ thuật tiêm sai sót, không tiêm đúng lịch hoặc bỏ tiêm nhắc… Gần đây có nhiều thông tin về trường hợp đáng tiếc xảy ra liên quan đến tiêm chủng nhưng đến nay, tiêm ngừa bằng vaccine vẫn là biện pháp phòng bệnh hiệu quả. Thực tế, lợi ích khi tiêm ngừa vaccine vẫn cao hơn nhiều so với những ca gặp phản ứng không mong muốn sau tiêm. |
Tư vấn chuyên môn: Ths. Bs. Hồ Vĩnh Thắng
Bệnh viện Pasteur TP. HCM
Nên xem
Từ 1/7/2026, Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp trong khu vực Vành đai 1
Lễ tôn vinh doanh nhân - doanh nghiệp Thăng Long 2025 sẽ diễn ra vào ngày 28/12
Giải thưởng “Vinh danh người truyền lửa”: Tôn vinh những con người bình dị mà phi thường
Đại hội Công đoàn Bệnh viện Phục hồi chức năng nhiệm kỳ 2025 - 2030
Những quy định mới về xử phạt vi phạm thuế và hóa đơn
Nhận định Aston Villa vs Arsenal: Thử thách lớn cho đội đầu bảng
Đảm bảo cung cầu hàng hóa, ổn định thị trường dịp cuối năm
Tin khác
Hà Nội ghi nhận thêm 170 ca mắc sốt xuất huyết
Y tế 02/12/2025 11:03
Người bác sĩ có “đôi bàn tay vàng” nâng tầm y học Việt
Y tế 30/11/2025 14:21
Chủ động các giải pháp phòng cúm A hiệu quả
Xã hội 29/11/2025 13:29
Nguy hiểm khi tự ý dùng thuốc phá thai tại nhà
Y tế 27/11/2025 16:25
Không tự ý dùng Tamiflu điều trị khi mắc cúm A
Y tế 26/11/2025 17:23
Hà Nội chủ động nhiều giải pháp, kiểm soát tốt dịch sốt xuất huyết
Y tế 26/11/2025 12:52
Đừng chủ quan với ung thư tế bào hắc tố: Ác tính cao, di căn nhanh
Y tế 25/11/2025 18:10
Gần 2.500 bệnh nhân viêm gan B sẽ được miễn phí xét nghiệm viêm gan D để phòng ung thư gan sớm
Y tế 24/11/2025 21:59
Trí tuệ nhân tạo và ứng dụng lâm sàng: Bước tiến trong kỷ nguyên y học hiện đại
Y tế 24/11/2025 18:51
Mối đe dọa âm thầm với sức khỏe từ kháng kháng sinh
Y tế 24/11/2025 11:40

