Nâng tầm tác phẩm văn học để “kích cầu” độc giả

(LĐTĐ) Ngoài những tác phẩm văn học kinh điển, văn học còn mãi với thời gian, để “kích cầu” bạn đọc quay lại văn hóa đọc, rất cần những tác phẩm văn học có giá trị.
nang tam tac pham van hoc de kich cau doc gia Băn khoăn 6 tác phẩm bắt buộc trong môn ngữ văn mới
nang tam tac pham van hoc de kich cau doc gia Hoài niệm thời áo trắng cùng loạt tranh “Cô gái đến từ hôm qua”
nang tam tac pham van hoc de kich cau doc gia Nỗi lòng “bà đỡ”

Đã có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hoá đọc sách. Tuy nhiên, dù hiểu theo cách nào thì cũng cần thấy các yếu tố: Thói quen đọc sách, cách lựa chọn sách và kỹ năng đọc có vai trò quan trọng để tạo thành văn hoá đọc.

nang tam tac pham van hoc de kich cau doc gia
Ảnh minh họa: Bảo Thoa

Trong dòng chảy của lịch sử văn minh nhân loại, từ bao thế kỷ nay, ở nhiều nước đã xuất hiện thư viện và việc tổ chức đọc sách, báo cho các tầng lớp nhân dân. Ngày nay, với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin, văn hóa đọc đã bị tác động không nhỏ, tích cực cũng nhiều mà tiêu cực cũng không ít. Trước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa, tri thức. Đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy. Bản thân hình ảnh thì thoảng qua, từ ngữ mới đọng lại lâu bền.

Tuy vậy, đọc sách lại là sở thích của mỗi người. Trong xã hội, mỗi người sẽ có một mối quan tâm riêng, không phải ai cũng thích sách. Điều này không thể khẳng định rằng họ không nhận thức được vai trò của sách vở, của tri thức mà vì nhu cầu trong cuộc sống của họ được coi là đã đủ, không cần tìm hiểu từ trong sách. Vì vậy, tri thức trong sách đối với những người này không được coi trọng, thậm chí bị xem thường. Mặt khác, có nhiều người lại đọc sách không đúng cách. Đọc vội vã, đọc nhiều, đọc không lựa chọn,… nhưng đọc trăm nghìn cuốn sách cũng chẳng đọng lại được bao nhiêu.

Nói đến “định hướng văn hóa đọc”, nhiều năm nay các nhà văn hóa đã đưa ra nhiều giải pháp, nhưng việc triển khai lại không thể một sớm một chiều. Nhiều hội thảo khoa học diễn ra hàng năm, những kiến nghị về việc đưa văn hóa đọc bắt đầu từ việc giáo dục từ cấp tiểu học hay việc phát triển thư viện đến từng địa phương đều được tính đến. Cùng với đó, nhiều người lại lo lắng sự phát triển của công nghệ nghe nhìn sẽ lấn át việc đọc sách. Điều này hoàn toàn có cơ sở. Vô hình chung, việc “định hướng” văn hóa đọc sách văn học truyền thống và công nghệ nghe nhìn trở thành một “cuộc đua” gấp rút mà có lẽ sách truyền thống sẽ thua trắng trên sân nhà.

Có nhiều ý kiến cho rằng, ngày nay giới trẻ có suy nghĩ quá nông cạn, không thể phân biệt hay nhận biết đâu là tri thức thật, đâu là văn học giải trí. Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến ngược lại. Cần phải nhìn vào thực tế, bởi thứ nhất, xã hội ngày càng hướng tới một nhu cầu thiết yếu: Hạnh phúc. Để hạnh phúc, người ta giải trí. Sách giải trí sẽ được nhiều người đọc hơn là sách nghiên cứu. Thứ hai, lực lượng văn học trong nước không thể địch nổi với văn học nước ngoài. Chỉ cần điểm qua những tác phẩm văn học trẻ của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Mexico… là có thể thấy họ có cách viết sáng tạo hơn, văn phong đa dạng, ngôn từ phong phú hơn. Trong khi các tác giả văn học trẻ ở ta còn mải mê với những tác phẩm viết theo lối kể chuyện đơn thuần, ít cốt truyện, không nghiên cứu sâu về đề tài cần viết, “chém gió” là chính.

Đã có người từng ví, mỗi tác giả phải là một diễn viên. Một diễn viên muốn đóng đạt vai thì phải hòa nhập vào cuộc sống của nhân vật trước đã. Muốn đóng vai nhà báo thì phải học cách làm nghề báo, muốn đóng vai luật sư thì phải học làm luật sư, muốn đóng vai một lập trình viên thì phải nghiên cứu về lập trình… cái thần của văn học chính là sự “nhập vai”.

nang tam tac pham van hoc de kich cau doc gia
Ảnh minh họa

Ví dụ, ở dòng văn học trinh thám, một số tác giả trẻ đã cho ra những cuốn sách đầy sạn bởi bản thân họ không có kỹ năng phát triển tư duy một vụ án, cũng chưa từng tiếp xúc với một vụ án điển hình, chỉ cóp nhặt trên các tiểu thuyết đã xuất bản trước đó nhưng lại vô cùng thiếu logic. Hay ở dòng văn học thám hiểm, cũng chưa từng có tác phẩm nào nổi bật bởi tác giả chưa có trải nghiệm, có viết sách cũng chỉ như một cuốn hồi ký miêu tả, không có sức hút với bạn đọc. Dòng văn học ngôn tình được giới trẻ săn đón nhiều nhất, nhưng điểm qua những tác phẩm trong nước thì còn thua xa văn học nước ngoài. Cầm bất cứ cuốn sách nào lên, đọc cho đến hết cũng vẫn chỉ thấy một sự “nhàn nhạt” trong cốt truyện.

Cũng có nhiều người “quy trách nhiệm” cho các nhà xuất bản quá dễ dãi trong khâu phát hành. Nhưng nếu chúng ta đặt câu hỏi: Sách trong nước, sách tri thức, sách được coi là “văn học chân chính” liệu có hay hơn sách giải trí? Suy cho cùng, cái gianh giới giữa hai cụm từ “văn học đích thực” với văn học giải trí rất mong manh. Không ai dám khẳng định văn học giải trí không phải là văn học đích thực. Trên thế giới đã từng có “Tiếng chim hót trong bụi mận gai”, “Trở về Ê đen”, “Bố già”, “Ăn, cầu nguyện, yêu”… hấp dẫn nhiều thế hệ bạn đọc bởi kịch tính và yếu tố giải trí, lãng mạn. Chỉ có những tác phẩm hay mới có chỗ đứng trên giá sách, dù là văn học kiểu nào. Phải chăng ngoài những giải pháp nâng tầm văn hóa đọc, chúng ta cần có giải pháp nâng tầm văn hóa viết?

Nói đến “định hướng văn hóa đọc”, nhiều năm nay các nhà văn hóa đã đưa ra nhiều giải pháp, nhưng việc triển khai lại không thể một sớm một chiều. Nhiều hội thảo khoa học diễn ra hàng năm, những kiến nghị về việc đưa văn hóa đọc bắt đầu từ việc giáo dục từ cấp tiểu học hay việc phát triển thư viện đến từng địa phương đều được tính đến. Cùng với đó, nhiều người lại lo lắng sự phát triển của công nghệ nghe nhìn sẽ lấn át việc đọc sách. Điều này hoàn toàn có cơ sở. Vô hình chung, việc “định hướng” văn hóa đọc sách văn học truyền thống và công nghệ nghe nhìn trở thành một “cuộc đua” gấp rút mà có lẽ sách truyền thống sẽ thua trắng trên sân nhà.

Vừa qua, Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa thể thao và du lịch) cho biết, trong hai năm thực hiện triển khai hai Đề án "Đẩy mạnh các hoạt động học tập suốt đời trong các thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ" và "Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030", số lượt người sử dụng sách báo tăng lên hơn 50 triệu lượt người. Số sách, báo trong thư viện công cộng và 30 tỉnh, thành phố lên đến hơn 180 triệu. Tuy nhiên, những con số này chưa thể dùng để khẳng định rằng văn hóa đọc đã được “nâng tầm”.

Bà Vũ Dương Thúy Ngà – Vụ trưởng Vụ Thư viện nhận định, việc đọc sách đóng vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, làm thế nào để văn hóa đọc không phải là huyền thoại mà nó sẽ luôn là hiện hữu, sao cho tất cả mọi người quan tâm đến nó vẫn là một bài toán khó. Trong đó, khó khăn lớn nhất chính là nhận thức của người dân về vai trò của văn hóa đọc.

Đồng thời, khẳng định vai trò quan trọng của các cơ quan truyền thông trong thay đổi nhận thức của người dân về văn hóa đọc. Bà Thúy Ngà cũng cho biết, trong thời gian qua, Vụ Thư viện đã thực hiện ký kết phối hợp với nhiều đơn vị để thúc đẩy phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng như đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Quỹ Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam. Trong thời gian tới, Vụ sẽ ký kết với Nhà xuất bản Phụ nữ. Điều này cho thấy, các Bộ ngành đã thể hiện sự quan tâm, chung tay để đưa văn hóa đọc đến với người dân.

Tuy nhiên, trong thời gian tới, nên chăng các nhà quản lý, các nhà văn hóa sẽ có phương án “kích cầu” những tác phẩm văn học mới, có đủ sức thuyết phục nhiều bạn đọc hiện đại. Bởi suy cho cùng, chúng ta không thể chỉ dựa vào những tác phẩm trong quá khứ để đánh giá “văn hóa đọc” của giới trẻ ngày hôm nay.

Bảo Thoa

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Giá xăng dầu hôm nay (23/12): Giá dầu thế giới đầu tuần bật tăng

Giá xăng dầu hôm nay (23/12): Giá dầu thế giới đầu tuần bật tăng

(LĐTĐ) Hôm nay (23/12), giá dầu WTI và Brent trên thị trường thế giới tăng nhẹ trong phiên giao dịch. Cụ thể, giá dầu WTI ở mốc 69,58 USD/thùng, tăng 0,12%; giá dầu Brent ở mốc 72,98 USD/thùng, tăng 0,08%.
Bán kết AFF Cup 2024, Singapore vs Việt Nam: Văn Toàn không thi đấu

Bán kết AFF Cup 2024, Singapore vs Việt Nam: Văn Toàn không thi đấu

(LĐTĐ) Theo lịch thi đấu, trận bán kết lượt đi giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Singapore sẽ diễn ra vào ngày 26/12 trên sân khách. Điều đáng tiếc trong trận đấu này tiền đạo Văn Toàn không thể thi đấu.
Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

Dự báo giá vàng: Xu hướng tăng vẫn chi phối

(LĐTĐ) Giá vàng trong nước ghi nhận xu hướng tăng mạnh vào chiều ngày 22/12, với cả vàng nhẫn và vàng miếng đều đạt ngưỡng 84,4 triệu đồng/lượng. Theo các chuyên gia, xu hướng tăng vẫn tiếp tục chi phối giá vàng trong tuần này.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 23/12: Sáng sớm có sương mù, ngày nắng

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 23/12: Sáng sớm có sương mù, ngày nắng

(LĐTĐ) Dự báo khu vực Hà Nội ngày 23/12, trời có mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù nhẹ, ngày nắng.
Cơ hội làm việc tại Australia cho lao động Việt Nam

Cơ hội làm việc tại Australia cho lao động Việt Nam

Trung tâm Lao động ngoài nước thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) vừa thông báo đợt tuyển chọn lao động đầu tiên đi làm việc tại Australia trong ngành Nông nghiệp.
Trường THPT Quang Trung: Điểm sáng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi

Trường THPT Quang Trung: Điểm sáng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi

(LĐTĐ) Với mục tiêu đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, những năm qua, cùng với việc đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục đại trà, Trường THPT Quang Trung (huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng) luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi. Nhờ sự nỗ lực, quyết tâm và đồng lòng của tập thể thầy và trò, số lượng và chất lượng giải tại các kỳ thi chọn học sinh giỏi các cấp của nhà trường ngày càng tăng, nhiều năm liền nằm trong Top 10 của thành phố.
Cải tạo một loạt chung cư cũ góp phần hạ nhiệt giá nhà

Cải tạo một loạt chung cư cũ góp phần hạ nhiệt giá nhà

(LĐTĐ) Tại Quyết định phê duyệt Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Chính phủ có đề cập tới nhiệm vụ của Hà Nội trong việc cải tạo các khu chung cư cũ, các khu nhà ở không bảo đảm tiêu chuẩn. Nhằm hiện thực hoá mục tiêu này, ngay trong năm 2024 Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội đã có nhiều hành động thể hiện quyết tâm đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trên địa bàn Thành phố, đảm bảo chỗ ở cho người dân, góp phần hạ nhiệt giá chung cư.

Tin khác

Đám cưới xưa và nay: Kỳ 2: Văn hóa như cái phễu, cần thời gian gạn đục khơi trong

Đám cưới xưa và nay: Kỳ 2: Văn hóa như cái phễu, cần thời gian gạn đục khơi trong

(LĐTĐ) Sau một thế kỷ đầy biến động, đám cưới của thế kỷ 21 đã mang dáng vẻ rất khác khi xưa. Nhiều gia đình chuộng việc tổ chức đám cưới ở các trung tâm tiệc cưới, các dịch vụ như chụp ảnh, quay phim, trang trí đám cưới mọc lên như nấm. Sự phát triển của kinh tế kéo theo quy mô của tiệc cưới cũng to hơn. Các gia đình cầu kỳ hơn trong các tiểu tiết như hoa trang trí, trang điểm, tráp cưới,..
Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Một năm bội thu

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Một năm bội thu

(LĐTĐ) Năm 2024, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt được những kết quả quan trọng và toàn diện trên các lĩnh vực hoạt động. Với phương châm “Tăng tốc, sáng tạo, về đích”, ngành đã bám sát và triển khai đồng bộ, có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
"Con đường lịch sử": Bức tranh sử thi về 80 năm Quân đội anh hùng

"Con đường lịch sử": Bức tranh sử thi về 80 năm Quân đội anh hùng

(LĐTĐ) Tối 21/12 tới, tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt "Con đường lịch sử" với quy mô hoành tráng, được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1. Chương trình do Bộ Quốc phòng và Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp tổ chức, nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân.
Hội hoa xuân Ất Tỵ 2025 TP.HCM có chủ đề "Non sông gấm hoa, vui xuân an hòa”

Hội hoa xuân Ất Tỵ 2025 TP.HCM có chủ đề "Non sông gấm hoa, vui xuân an hòa”

(LĐTĐ) Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) vừa chấp thuận đề xuất của Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố về thiết kế Hội Hoa xuân Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
Đám cưới xưa và nay: Kỳ 1: Cốt lõi trong hôn nhân chính là hạnh phúc của con người

Đám cưới xưa và nay: Kỳ 1: Cốt lõi trong hôn nhân chính là hạnh phúc của con người

(LĐTĐ) Ba tháng cuối năm luôn là mùa cao điểm cưới hỏi. Người người nhà nhà nhộn nhịp chuẩn bị lễ cưới, cỗ cưới, ảnh cưới, mừng cưới,... Trong những sự tất bật và không khí náo nức của những đám cưới, chúng ta nhận ra nhiều thứ đã thay đổi trong vòng chuyển động bất tận của xã hội này, và đám cưới cũng thế.
Điểm sáng của bức tranh Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thủ đô năm 2024

Điểm sáng của bức tranh Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thủ đô năm 2024

(LĐTĐ) Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tổ chức sáng 18/12, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà đã nhấn mạnh những thành tựu, kết quả tích cực của lĩnh vực VHTTDL Thủ đô đã đạt được trong năm qua.
Dấu ấn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm 2024

Dấu ấn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm 2024

(LĐTĐ) Sáng 18/12, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chỉ đạo Hội nghị.
Múa rối nước: Giữ hồn dân tộc trong đời sống đương đại

Múa rối nước: Giữ hồn dân tộc trong đời sống đương đại

(LĐTĐ) Múa rối nước - loại hình nghệ thuật độc đáo của văn hóa Việt Nam, đã tồn tại suốt hàng nghìn năm nay và gắn liền với nền văn minh lúa nước. Trong nhịp sống hiện đại, những nghệ nhân vẫn ngày đêm thổi hồn vào con rối, mang đến niềm vui cho người xem và giữ sức sống cho một nghệ thuật độc đáo của dân tộc.
Trưng bày chuyên đề "Gan vàng dạ sắt": Kết nối và truyền cảm hứng cho giới trẻ

Trưng bày chuyên đề "Gan vàng dạ sắt": Kết nối và truyền cảm hứng cho giới trẻ

(LĐTĐ) Trưng bày chuyên đề "Gan vàng dạ sắt" do Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức đã giới thiệu tới công chúng những dấu mốc lịch sử của lực lượng quân đội qua 80 năm, đặc biệt, tôn vinh 9 vị tướng tiêu biểu từng bị thực dân Pháp giam cầm tại các nhà tù. Sau khi thoát khỏi "ngục tù", trải qua rèn luyện và chiến đấu gian khổ, họ đã trở thành những nhà lãnh đạo quân sự tài ba, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Hà Nội đêm trầm lắng, bình yên!

Hà Nội đêm trầm lắng, bình yên!

(LĐTĐ) Hà Nội đã vào những ngày Đông thực sự. Xuống phố, ta nghe thấy gió lạnh luồn qua từng lớp áo, những đợt gió mùa, đôi lúc kèm theo những cơn mưa lất phất khiến cho tiết trời Đông đã lạnh lại càng thêm giá buốt.
Xem thêm
Phiên bản di động