Lao kháng thuốc:

Không thể xem thường

Mỗi năm nước ta có khoảng 5.500 bệnh nhân lao kháng thuốc, trong đó có một tỉ lệ không nhỏ mắc lao siêu kháng thuốc. Lao kháng thuốc đang là một trong những thách thức và “gánh nặng” trong quá trình điều trị. Vậy giải pháp nào để giải quyết hiệu quả vấn đề này? Phóng viên báo Lao động Thủ đô đã có cuộc trao đổi với PGS.TS.BS Vũ Xuân Phú, Phó giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương về những vấn đề xoay quanh căn bệnh nguy hiểm này. 
khong the xem thuong 70669 90% trường hợp mắc Lao mới được chữa khỏi
khong the xem thuong 70669 Bước đột phá trong điều trị lao kháng thuốc, tỷ lệ thành công 82%
khong the xem thuong 70669

PGS.TS.BS Vũ Xuân Phú.

PV: Vì sao người ta lại ví bệnh lao là “kẻ giết người thầm lặng” thưa PGS?

PGS.TS. Vũ Xuân Phú: Về mặt bệnh học, dịch tễ học, 90% người nhiễm lao không có biểu hiện triệu chứng, đây gọi là lao tiềm ẩn. Vi khuẩn lao trú ngụ ở trong cơ thể. Điều này có nghĩa kể cả những người khỏe mạnh vẫn đang có vi khuẩn lao trong người. Tuy nhiên, không phải bất cứ ai mang vi khuẩn lao cũng mắc bệnh lao.

Sẽ có 10% tiến triển và có thể hiện triệu chứng, trong những trường hợp này nếu không được điều trị thì có tới 50% số người bệnh sẽ tử vong. Đáng lo ngại, bệnh lao không gây tử vong rầm rộ như tai nạn giao thông hay tai biến sản khoa mà bệnh thường diễn biến một cách âm thầm nên được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”.

Việt Nam hiện có khoảng 130.000 người mắc bệnh lao, nhưng chỉ có 105.000 - 110.000 người được phát hiện bệnh, còn lại khoảng 20.000 người vẫn chưa được phát hiện. Đây được coi là “tảng băng chìm” rất nguy hiểm, bởi những người không được phát hiện có nguy cơ tử vong rất cao và còn là nguồn lây nhiễm ra cộng đồng. Trong khi đó, những người mắc bệnh lao không được phát hiện khả năng lây bệnh theo cấp số nhân, 1 người mắc có thể lây cho 15 - 20 người. Và có tới 40% người không phát hiện bệnh để được chữa trị sẽ tử vong. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến cho bệnh lao mãi mãi không thể được giải quyết dứt điểm.

PV: Theo quan niệm của nhiều người bệnh lao được coi là bệnh của người nghèo, vậy theo PGS quan điểm này đúng hay sai? Và những đối tượng nào có nguy cơ mắc phải căn bệnh này thưa PGS?

PGS.TS. Vũ Xuân Phú: Thực chất quan niệm này không đúng hoàn toàn. Phải thắng thắn thừa nhận người nghèo thì nguy cơ mắc lao cao hơn bình thường. Vì người nghèo ăn uống kham khổ, ít được chăm sóc sức khỏe, sức đề kháng suy giảm nên nguy cơ mắc lao cao hơn. Và đa số bệnh nhân lao đều là người nghèo, điều kiện kinh tế khó khăn, ít được tiếp cận các phương tiện truyền thông nên chưa có ý thức phòng chống, hạn chế lây lan bệnh ra cộng đồng.

Tuy nhiên, đây chỉ là những yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao. Thực tế ai cũng có nguy cơ mắc lao, nếu tiếp xúc với nguồn lây. Trong quần thể 100% người nhiễm lao tiềm ẩn nhưng chỉ có 10% mắc lao, bởi do cơ địa mỗi người nếu sức đề kháng kém, điều kiện môi trường không đảm bảo, ăn uống không đủ sức chính là tác nhân thuận lợi cho lao phát triển và trở thành bệnh.

Theo Chương trình chống lao quốc gia (CTCLQG), thì những nguy cơ mắc lao bao gồm cả việc tiếp xúc với những người mắc lao. Người tiếp xúc với bệnh nhân lao thường xuyên nguy cơ mắc phải căn bệnh này cao hơn 2,5 lần người bình thường. Bệnh lao chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp do hít phải không khí có chứa vi khuẩn lao hay từ việc ho, khạc, hắt hơi… của người mắc lao phổi. Điều này khiến vi khuẩn lao có thể lây truyền từ người bệnh sang người tiếp xúc nếu việc thực hiện phòng chống lây nhiễm chưa đảm bảo.

khong the xem thuong 70669

Các bác sĩ khám chữa bệnh cho bệnh nhân lao phổi tại Bệnh viện Phổi Trung ương.

PV: Xin PGS cho biết vấn đề khó khăn nhất trong điều trị và kiểm soát bệnh lao hiện nay?

Hiện nay thế giới có 54% số ca lao kháng thuốc được chữa khỏi, nhưng tỷ lệ này ở Việt Nam đã đạt hơn 75%, đây cũng là một trong những tín hiệu đáng mừng cho những bệnh nhân đang điều trị. Nếu điều trị theo phác đồ 9 tháng, tỷ lệ thành công có thể lên tới 85%. 98% gia đình có người mắc lao sẽ không phải đối diện với chi phí “thảm họa” như trước.

PGS.TS. Vũ Xuân Phú: Thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong phòng chống bệnh lao. Tuy nhiên, dịch tễ lao ở Việt Nam còn cao, xếp thứ 16 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao cao trên thế giới và xếp thứ 13 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất trên toàn cầu. Đặc biệt, điều trị và kiểm soát bệnh lao hiện nay còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, hiện nay tổ chống lao tuyến huyện, thị xã, thành phố trình độ chuyên môn không đồng đều nên công tác phòng, chống lao còn hạn chế, nhất là vùng sâu, vùng xa. Đồng thời, sự phối hợp giữa bệnh viện đa khoa và các trung tâm y tế chưa tốt, chất lượng xét nghiệm chưa đạt yêu cầu,…

Nghiêm trọng hơn là tình trạng bỏ điều trị hiện đang ở mức báo động, có xu hướng gia tăng và gây khó khăn lớn cho công tác điều trị và phòng chống bệnh lao tại cộng đồng. Tình trạng lao kháng thuốc tăng cao trở thành những thách thức lớn trong công tác điều trị. Ngoài ra, hiểu biết của người dân về bệnh lao và cách phòng chống lao còn hạn chế, xã hội còn kỳ thị bệnh nhân lao dẫn đến người bị bệnh thường giấu bệnh. Trong khi, nhiều người bệnh chưa hiểu rằng, mắc lao không có tội nhưng giấu bệnh không những có lỗi với bản thân mình mà còn có lỗi với những người xung quanh và cộng đồng.

PV: Lao kháng thuốc là gì? Và đâu là nguyên nhân gây nên tình trạng lao kháng thuốc? Hiện nay, CTCLQG đã có những giải pháp nào để giải quyết hiệu quả vấn đề lao kháng thuốc thưa PGS?

PGS.TS. Vũ Xuân Phú: Lao kháng thuốc, hiểu nôm na là việc bệnh nhân “nhờn” thuốc khiến tình trạng bệnh trở nặng và điều trị khó khăn, tốn kém hơn rất nhiều so với điều trị lao thông thường. Căn nguyên dẫn đến tình trạng lao kháng thuốc xuất hiện là khi việc điều trị bằng thuốc không đúng quy định. Việc này đôi khi xuất phát từ đơn thuốc kê không đúng, thuốc lao kém chất lượng…

Hiện nay, việc kiểm soát điều trị lao ở các cơ sở y tế tư chưa chặt chẽ, thêm vào đó, thuốc lao lưu hành trên thị trường tự do đi đôi với việc sử dụng phác đồ không phù hợp, không kiểm soát được sự tuân thủ của bệnh nhân khiến bệnh lao kháng thuốc càng có cơ sở hình thành và lây lan thêm.

Hiện nay, CTCLQG đã đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế tối đa tình trạng lao kháng thuốc. Trong đó, đẩy mạnh mở rộng diện tầm soát bệnh tại các địa phương. Chống lây nhiễm cho chính khoa điều trị lao kháng thuốc. Vì khoa điều trị rất dễ lây lan cho thầy thuốc, người nhà người bệnh và là nguyên nhân lây chéo giữa các bệnh nhân với nhau trong bệnh viện.

Đào tạo tập huấn hội thảo khoa học để trao đổi kỹ thuật chuyên môn cho các y bác sĩ. Nghiên cứu khoa học để triển khai phác đồ mới, thử nghiệm thuốc mới. Đồng thời, tăng cường truyền thông lao kháng thuốc, truyền thông giáo dục sức khỏe cho nhân dân… nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng và điều trị căn bệnh nguy hiểm này cho người dân.

PV: Năm 2018, CTCLQG sẽ tập trung vào những nhiệm vụ chính gì, thưa PGS?

PGS.TS. Vũ Xuân Phú: Trong thời gian này và tới, Bệnh viện Phổi Trung ương, CTCLQG sẽ vận động, huy động cộng đồng và ra mắt Quỹ xây dựng quỹ với tên gọi “Quỹ hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh Lao”. Quỹ có mục tiêu chính hỗ trợ người bệnh. Với bệnh nhân chưa có bảo hiểm y tế (BHYT), quỹ sẽ hỗ trợ mua bảo hiểm, với bệnh nhân có BHYT mà chưa thể chi trả cho một số loại thuốc, Quỹ sẽ đồng chi trả.

Trong năm nay, CTCLQG sẽ mở rộng sàng lọc tới các nhóm đối tượng nghi kháng thuốc và 100% nhóm bệnh nhân lao phổi AFB (+) mới. Và cũng trong thời gian tới, CTCLQG sẽ tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa hoạt động ở y tế cơ sở. Bởi, muốn dự phòng, điều trị lao tốt, phải có y tế cơ sở mạnh để phát hiện lao sớm, quản lý, điều trị tại cộng đồng. Có như vậy thì Việt Nam mới đạt chỉ tiêu giảm 30% tỉ lệ mắc hiện nay và giảm 40% tỷ lệ tử vong do lao trong 5 năm (2015 – 2020). Đặc biệt, là đạt mục tiêu đặt ra đến năm 2030, sẽ giảm 80% số bệnh nhân lao; giảm 90% tử vong do lao và 100% gia đình mắc lao không bị ảnh hưởng thu nhập.

Xin cảm ơn PGS.TS. Vũ Xuân Phú!

Minh Khuê

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Hà Nội: 2 trường THPT tuyển sinh lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài

Hà Nội: 2 trường THPT tuyển sinh lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài

(LĐTĐ) Theo Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) năm học 2024-2025 đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt, để được trúng tuyển vào lớp 10 chương trình đào tạo song bằng tú tài học chương trình THPT quốc gia Việt Nam và tú tài Anh quốc (chứng chỉ A-level), thí sinh sẽ phải trải qua 2 vòng thi tuyển.
Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường công lập

(LĐTĐ) Trong kỳ tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) công lập không chuyên năm học 2024 - 2025 tại Hà Nội, mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng dự tuyển vào tối đa 3 trường THPT công lập.
Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

(LĐTĐ) Chiều 28/3, điều dưỡng Đặng Thị Hạ, 29 tuổi, người ép tim cứu sống du khách nước ngoài bị ngừng tim trong nhà hàng, được lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai khen thưởng.
Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội: Thí sinh thi các môn chuyên vào ngày 10/6

Theo Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) năm học 2024 - 2025 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, ngay sau khi kết thúc hai ngày thi vào các trường THPT công lập không chuyên (ngày 8 - 9/6), các thí sinh đăng ký dự tuyển vào lớp 10 chuyên thuộc các trường THPT chuyên và có lớp chuyên sẽ làm bài thi các môn chuyên vào ngày 10/6.
Yêu cầu thực hiện nghiêm quy định hóa đơn điện tử với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Yêu cầu thực hiện nghiêm quy định hóa đơn điện tử với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

(LĐTĐ) Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa ký ban hành Công điện hỏa tốc số 2036/CĐ-BCT gửi Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) và Cục QLTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.
Liên đoàn Lao động huyện Mỹ Đức trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở

Liên đoàn Lao động huyện Mỹ Đức trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở

(LĐTĐ) Chiều 28/3, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Mỹ Đức đã tổ chức Hội nghị công bố quyết định giải thể Công đoàn cơ quan Dân Đảng, Công đoàn UBND huyện; trao quyết định thành lập 22 Công đoàn cơ sở (CĐCS).
TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

(LĐTĐ) TP.HCM là địa phương duy nhất đạt chứng nhận vùng an toàn dịch bệnh động vật đối với bệnh dại ở cấp tỉnh (toàn bộ thành phố, với tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại đạt trên 90% tổng đàn chó mèo).

Tin khác

Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

Khen thưởng nữ điều dưỡng ép tim cứu du khách nước ngoài

(LĐTĐ) Chiều 28/3, điều dưỡng Đặng Thị Hạ, 29 tuổi, người ép tim cứu sống du khách nước ngoài bị ngừng tim trong nhà hàng, được lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai khen thưởng.
TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

TP.HCM: 90% chó mèo đã được tiêm phòng bệnh dại

(LĐTĐ) TP.HCM là địa phương duy nhất đạt chứng nhận vùng an toàn dịch bệnh động vật đối với bệnh dại ở cấp tỉnh (toàn bộ thành phố, với tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại đạt trên 90% tổng đàn chó mèo).
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

(LĐTĐ) Sáng 28/3, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã diễn ra hội nghị trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế giữa hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Sức khỏe răng miệng: Vấn đề thẩm mỹ được “xếp hạng” sau

Sức khỏe răng miệng: Vấn đề thẩm mỹ được “xếp hạng” sau

(LĐTĐ) “Với sức khỏe răng miệng, vấn đề về thẩm mỹ được “xếp hạng” sau. Bởi vì, khi có các ổ viêm, nhiễm trùng trong khoang miệng, thì đó là nguy cơ tiềm ẩn sức khỏe toàn thân, nguy cơ của các bệnh khác như: Viêm nội tâm mạc, viêm cầu thận, viêm khớp…”, đó là chia sẻ của GS.TS Trịnh Đình Hải - Trưởng Khoa Răng Hàm Mặt - Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Quản lý thuốc lá thế hệ mới: Thiếu hành lang pháp lý đồng bộ

Quản lý thuốc lá thế hệ mới: Thiếu hành lang pháp lý đồng bộ

(LĐTĐ) Việt Nam đã có Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, song do các văn bản quy phạm pháp luật chưa đồng bộ khiến thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) vẫn được lưu hành và bày bán công khai. Đáng nói, loại thuốc lá thế hệ mới lại đang “hút hồn” giới trẻ, trong khi mức độ “nguy hiểm” ra sao chỉ mới dừng lại cấp độ cảnh báo chứ chưa có số liệu cụ thể về độ độc hại.
Trang web lấy số khám bệnh của Viện Tim TP.HCM bị tấn công

Trang web lấy số khám bệnh của Viện Tim TP.HCM bị tấn công

(LĐTĐ) Phát hiện có sự tấn công vào trang web là do ghi nhận bất thường khi lượt truy cập cao hơn rất nhiều so với bình thường - khoảng 5 triệu lượt.
Gia tăng dịch bệnh phức tạp đầu năm 2024

Gia tăng dịch bệnh phức tạp đầu năm 2024

Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”. Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh tình hình dịch bệnh đầu năm 2024 đang có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là một số bệnh lây truyền từ động vật sang người như dại, cúm A(H5N1).
Bảo hiểm xã hội Việt Nam thông tin về thẻ BHYT mẫu mới không ghi ngày hết hạn sử dụng

Bảo hiểm xã hội Việt Nam thông tin về thẻ BHYT mẫu mới không ghi ngày hết hạn sử dụng

(LĐTĐ) Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết: Thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) được ban hành trên cơ sở đảm bảo đúng quy định của Luật BHYT; Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT và được sự thống nhất của Bộ Y tế.
Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh lao

Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh lao

(LĐTĐ) Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 25/CĐ-TTg về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao.
Chủ động phòng chống bệnh lao từ y tế cơ sở

Chủ động phòng chống bệnh lao từ y tế cơ sở

(LĐTĐ) Hiện tình hình dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam tốc độ giảm chậm trong khi kinh phí đầu tư cho công tác phòng, chống còn thấp, bởi vậy, căn bệnh nguy hiểm này luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát. Để đạt mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035, thì việc sàng lọc lao chủ động ở những nhóm nguy cơ cao và kiểm soát lao gắn với y tế cơ sở đang được kỳ vọng trở thành đột phá trong việc điều trị và quản lý bệnh lao trong cộng đồng.
Xem thêm
Phiên bản di động