Gỡ vướng thủ tục BHXH cho lao động nước ngoài

	Đối thoại với hơn 400 doanh nghiệp về pháp luật BHXH
	Các đại lý thu BHXH, BHYT của Hà Nội: Nâng cao chất lượng nhân viên

Theo số liệu thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, số lượng lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có xu hướng tăng, nhất là từ năm 2016 đến đầu năm 2018. Hiện cả nước có trên 80.000 người lao động nước ngoài, trong đó đa số đã được cấp giấy phép lao động.

Lãnh đạo LĐLĐ Thành phố, BHXH TP Hà Nội, Sở Lao động - Thương binh và xã hội TP Hà Nội chủ trì đối thoại với đại diện các doanh nghiệp.

Do vậy, việc áp dụng chính sách BHXH đối với người lao động (NLĐ) là công dân nước ngoài làm việc ở Việt Nam sẽ mở ra cơ hội tiếp cận thêm các chế độ BHXH của quốc gia mà NLĐ đến làm việc. Luật BHXH năm 2014 quy định đối với NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam được tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm y tế (BHYT), BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, quy định này có hiệu lực từ ngày 1/1/2018.

Đặc biệt mới đây, Nghị định số 143/ 2018/ NĐ-CP ngày 15/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết Luật BHXH và Luật An toàn, vệ sinh lao động về BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam chính thức có hiệu lực từ ngày 1/12/2018.

Tuy nhiên, đến nay việc doanh nghiệp thực hiện tham gia BHXH bắt buộc đối với NLĐ nước ngoài vẫn chưa thực hiện do chưa có thông tư, văn bản hướng dẫn thi hành. Và thực tế, khi áp dụng Nghị định này vào những tình huống cụ thể phát sinh trong thực tiễn, nhiều doanh nghiệp còn tỏ ra bối rối và vướng mắc khi thực hiện.

Có thể thấy, điều đại diện các doanh nghiệp băn khoăn nhiều nhất là rào cản về ngôn ngữ khi tham gia BHXH đối với NLĐ nước ngoài. Khó khăn lớn nhất khi NLĐ nước ngoài tham gia BHYT đăng ký khám chữa bệnh ban đầu ở các cơ sở y tế thì những cơ sở y tế này chưa hướng dẫn các mức hưởng bằng tiếng nước ngoài hoặc có cán bộ chuyên môn phụ trách đảm nhiệm.

Trong khi NLĐ nước ngoài đến từ nhiều quốc gia và sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Ngoài ra, nếu người nước ngoài đăng ký khám chữa bệnh tại cơ sở quốc tế thì chi phí rất lớn, vượt quá khả năng chi trả của quỹ BHXH. Đồng thời, NLĐ nước ngoài làm việc có thời gian không dài theo quy định để hưởng chế độ BHXH nên việc giải quyết thủ tục gặp khó khăn.

Tại cuộc đối thoại tuyên truyền phổ biến chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp được BHXH TP Hà Nội phối hợp với LĐLĐ Thành phố và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức ngày 6/11, trong phần đối thoại, lãnh đạo các cơ quan trên đã trực tiếp giải đáp các câu hỏi được đại diện các doanh nghiệp đưa ra tập trung phản ánh nhiều nội dung vướng mắc các vấn đề như: Đóng BHXH cho NLĐ được ký hợp đồng 1 tháng trở lên; cách xây dựng thang bảng lương cho NLĐ làm trong lĩnh vực nặng nhọc, độc hại; đóng BHXH cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam; hướng giải quyết đóng trùng bảo hiểm của NLĐ…

Đặc biệt, rất nhiều ý kiến băn khoăn việc tham gia BHXH cho NLĐ nước ngoài đang làm việc tại doanh nghiệp mình. Cụ thể, một doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Sài Đồng B (Long Biên) sử dụng lao động nước ngoài đã 57 tuổi, nếu 1/12/2018 phải đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp thì sau này khi NLĐ đó hết hợp đồng lao động khi về nước, quyền lợi về BHXH sẽ được chi trả như thế nào?

Tương tự như vậy, một doanh nghiệp thắc mắc rằng NLĐ nước ngoài chuyển từ Nhật Bản sang, chỉ có giấy phép lao động không có hợp đồng lao động (theo hình thức di chuyển nội bộ) thì công ty có phải đóng BHXH cho NLĐ đó không? Cụ thể hơn, chị Nguyễn Thị Hằng, đại diện công ty Yamaha Việt Nam mong muốn được giải đáp câu hỏi NLĐ nước ngoài 61 tuổi có thuộc đối tượng phải đóng BHYT, BH thất nghiệp hay không?

Giải đáp những thắc mắc trên, ông Vũ Đức Thuật - Phó Giám đốc BHXH thành phố Hà Nội cho biết phải căn cứ Nghị định 143/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết Luật BHXH và Luật An toàn, vệ sinh lao động về BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Theo đó, NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khi có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam.

Những người không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, gồm: Di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 của Nghị định 11; NLĐ đã đủ tuổi nghỉ hưu theo Khoản 1 Điều 187 của Bộ luật Lao động.

Về vấn đề mức đóng và phương thức đóng, người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc trên quỹ tiền lương tháng đóng BHXH của NLĐ bao gồm: 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; 0,5% vào quỹ tai nạn lao động.

Từ ngày 1/1/2020, ngoài việc đóng vào quỹ ốm đau thai sản; quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì hàng tháng người sử dụng lao động đóng 14%; NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam đóng bằng 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Còn đối với trường hợp NLĐ nước ngoài nữ trên 55 tuổi, nam trên 60 tuổi ở các doanh nghiệp nếu còn hợp đồng lao động, vẫn đóng BHYT, BHXT, BH thất nghiệp bình thường.

Phó Giám đốc BHXH Thành phố cũng cho biết thêm vì Nghị định này còn mới, chính thức có hiệu lực vào tháng 1/12/2018, do đó các thông tư và văn bản hướng dẫn của BHXH Việt Nam trong thời gian tới đến các đơn vị và doanh nghiệp cụ thể và rõ ràng hơn.

Tuy nhiên, ông Thuật cũng nhấn mạnh, trước khi có những hướng dẫn cụ thể, các cơ quan, đơn vị chức năng, nhất là bộ phận làm việc có liên quan đến yếu tố nước ngoài cần chủ động nghiên cứu, triển khai thực hiện. Bởi việc tham gia BHXH cho NLĐ nước ngoài là cần thiết trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ cũng như doanh nghiệp.

Phương Ngân