Thương lái Trung Quốc dừng mua lợn hơi: Bài học đau, vẫn chưa thấu

	Xuất khẩu gạo sang Trung Quốc như "đánh bạc"
	Thương lái Trung Quốc ngừng thu mua, vải Lục Ngạn rớt giá
	Thương lái ngoại tận thu, người dân tận diệt cây thuốc quý

Thực trạng này trở thành điệp khúc tồn tại nhiều năm nay, chứng tỏ xu hướng kinh doanh theo lối “chạy theo xuất khẩu, bỏ trống sân nhà” của người dân Việt Nam vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Câu chuyện ngừng thu mua đã được báo trước

Từ khoảng đầu tháng 4.2016, thương lái Trung Quốc gia tăng việc thu mua lợn của Việt Nam, nhất là lợn mỡ (khoảng từ 100kg/con trở lên) đã đẩy giá lợn trong nước lên cao, có thời điểm lên tới gần 60.000 đồng/kg khiến người nông dân khấp khởi mừng thầm.

Đầu ra của lợn thương phẩm thịt lợn đang  có dấu hiệu chững lại.     Ảnh minh họa.

Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang, chỉ 3 tuần sau, phía Trung Quốc bất ngờ ngưng thu mua lợn mà không đưa ra lý do nào. Việc làm này dẫn tới nhiều bất ổn trên thị trường giá cả và kế hoạch chăn nuôi của các hộ dân, còn thương lái thì lao đao vì số lượng lợn tồn kho cả ngàn con.

Tại hầu hết các cửa khẩu, lối mở ở Trùng Khánh (Cao Bằng), Na Hình (huyện Văn Lãng), Chi Ma (huyện Lộc Bình), Bình Nghi (huyện Tràng Định), Bản Chắt (huyện Đình Lập) của Lạng Sơn, thương lái đã dừng xuất khẩu lợn mỡ, duy chỉ có cửa khẩu Móng Cái vẫn xuất được hàng đi nhưng lượng ít hơn.

Rõ ràng đây không phải lần đầu tiên thương lái Trung Quốc thu mua sản phẩm của Việt Nam với số lượng lớn. Mới đây, Báo Lao động Thủ đô đã đề cập đến “điệp khúc” này tại bài viết “Lợn ồ ạt xuất ngoại: Rủi ro đối với người chăn nuôi” (số 48).

Nhiều năm qua, dư luận xã hội, trong đó có những chuyên gia thuộc các lĩnh vực kinh tế, y tế, nông nghiệp, lâm nghiệp từng lên tiếng cảnh báo về tình trạng buôn bán nói trên của thương lái Trung Quốc.

Đặc biệt, các chuyên gia cảnh báo chuyện thương lái Trung Quốc ồ ạt thu mua ốc bươu vàng – loại sinh vật được xem là đại họa của nông nghiệp – khiến nông dân lén lút nuôi để bán, làm mùa màng thất bát, được dẫn ra như bằng chứng rõ ràng nhất.

Việc thu mua lợn mỡ ồ ạt rồi lại ngưng của thương lái Trung Quốc đã không chỉ gây nhiều xáo trộn đối với ngành chăn nuôi Việt Nam (do người chăn nuôi ồ ạt tái đàn, phá vỡ cơ cấu thị trường lợn giống trong nước) mà còn cho thấy cách thức buôn bán theo đường tiểu ngạch vô cùng bấp bênh.

Việc liên tục “tự chui đầu vào tròng”, khi gặp sự cố sẽ khó có cơ sở pháp lý nào đòi lại được sự công bằng cho những thương vụ mua bán manh mún như thế này.

Chú trọng sân nhà

Thực trạng thương lái Trung Quốc ồ ạt thu mua lợn mỡ trong một thời gian ngắn rồi lại “lật kèo” dừng thu mua đã diễn ra trong nhiều năm trở lại đây. Nhiều chuyên gia phân tích, hiện nay, phần lớn người nông dân vẫn “tự bơi” trên mảnh đất của mình, vẫn sản xuất canh tác theo tập tục, thói quen.

Sự phát triển không đồng bộ của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm với một đất nước nông nghiệp như Việt Nam khiến chúng ta chỉ xuất khẩu thô các sản phẩm nông nghiệp, vừa kém hiệu quả kinh tế lại dễ gặp rủi ro.

Trở lại việc dừng thu mua lợn đột ngột của các thương lái Trung Quốc, các chuyên gia cho rằng, về giải pháp trước mắt, người nông dân nên tính toán chu trình chăn nuôi hợp lý, để khi có bất lợi, bà con vẫn có thể bán được lợn.

Tuy nhiên, đằng sau điệp khúc “đột ngột dừng mua” này của thương lái Trung Quốc là hàng loạt những câu hỏi được đặt ra.  Phải chăng người nông dân nói riêng và người làm kinh doanh nói chung vẫn chủ yếu tập trung vào xuất khẩu nhằm thu về lợi nhuận lớn mà không chú ý đến thị trường nội địa?

Trên thực tế, khe hở này đã và đang tồn tại, tạo cơ hội cho hàng hóa bên ngoài tràn vào. Vừa qua, sự kiện một tập đoàn của Thái Lan đã thâu tóm hệ thống bán lẻ Big C, người tiêu dùng Việt đã chứng kiến trái cây, thịt ngoại tràn lan trong các chợ, siêu thị Việt Nam, không ai kiểm soát nổi nguồn gốc. Trong khi đó thì dưa hấu, thanh long, vải, thịt lợn ... của ta lại phải loay hoay tìm đầu ra.

Chia sẻ về thực trạng này, ông Vũ Vinh Phú – Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội - cho biết, muốn thành công ở thị trường nội địa, doanh nghiệp (DN) cũng phải đầu tư thêm khâu đóng gói, nhãn mác phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng trong nước và phải có chuỗi hệ thống phân phối riêng cùng đội ngũ nhân viên đông đảo...

Việc đưa hàng vào hệ thống phân phối, đặc biệt là hệ thống bán lẻ siêu thị là rất cần thiết. “Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng có kiến nghị về chính sách ưu đãi, cơ chế cho vay đối với các DN chế biến để đẩy mạnh sản xuất, mở rộng thị trường” – ông Phú cho biết thêm.

Theo ghi nhận của phóng viên, sáng 18.5, giá thịt lợn tại các khu chợ đầu mối giảm rõ rệt. Khảo sát tại chợ đầu mối phía Nam đền Lừ, thịt lợn nạc thăn được bán với giá 90.000 đồng/kg; thịt ba chỉ 75.000 đồng/kg; thịt mông sấn 80.000 đồng/kg...

Theo các tiểu thương ở khu chợ này cho biết, vài hôm trở lại đây, giá thu mua lợn hơi đã giảm chỉ còn 50.000 - 52.000 đồng/kg. Không những giá giảm, đầu ra của lợn thương phẩm cũng chững lại do người dân Việt Nam thích ăn thịt nạc nhiều hơn thịt mỡ.

Tuệ Liên