Sửa Luật Thủ đô: Thể hiện rõ cơ chế trọng dụng, ưu đãi đặc biệt với nhân tài

Chưa tạo được cơ sở pháp lý rõ ràng

Để đáp ứng được yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế, xã hội Thủ đô, Nghị quyết số 15-NQ/TW định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra nhiệm vụ cần “có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước và quốc tế”.

Cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết 15, Điều 17 dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã quy định: Công dân Việt Nam có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực vượt trội và kinh nghiệm thực tiễn đang làm việc trong các lĩnh vực, ở trong nước, ở ngoài nước có công trình, sản phẩm, thành tích, công trạng hoặc cống hiến đặc biệt để phát triển một lĩnh vực, một ngành của Thủ đô được xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức và được hưởng các chế độ, chính sách do Hội đồng nhân dân Thành phố quy định.

Công dân Việt Nam có đủ tiêu chuẩn nêu trên được ký hợp đồng làm việc hoặc được đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thuộc thành phố Hà Nội.

Người nước ngoài có trình độ chuyên môn cao; nhiều kinh nghiệm thực tiễn; có công trình hoặc sản phẩm đã được nghiệm thu, công nhận, ứng dụng đem lại hiệu quả cao thì được ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, y tế, giáo dục với chế độ đãi ngộ phù hợp do Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định.

Đại biểu Trần Thị Thu Đông (Đoàn tỉnh Bạc Liêu) góp ý Luật Thủ đô (sửa đổi). Ảnh: Quốc hội

Góp ý khá cụ thể về nội dung thu hút nhân tài trong dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Thu Đông (Đoàn tỉnh Bạc Liêu) nhấn mạnh, thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là mục tiêu lớn của cả nước, đã được thể hiện trong Nghị quyết số 26 năm 2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trong Chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã thể hiện được cơ bản tinh thần của các chính sách, định hướng đã đề ra nhưng vẫn mang tính định hướng chính sách chứ chưa tạo được cơ sở pháp lý rõ ràng.

Cụ thể, dự thảo Luật chưa thể hiện được tính phân hóa trong nhu cầu thu hút nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở các khu vực khác nhau (công - tư) hay ở các lĩnh vực khác nhau (khoa học tự nhiên, khoa học xã hội; khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng…), mà vẫn chủ yếu dựa vào những mô tả trừu tượng như “có tài năng đặc biệt”, có “phẩm chất, trình độ, năng lực vượt trội”. Như vậy, sẽ rất khó để đánh giá ngoài việc dựa chủ yếu vào bằng cấp của ứng viên thuộc diện xem xét.

Xây dựng môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo

Đáng quan tâm, theo đại biểu Trần Thị Thu Đông, các nội dung của dự thảo Luật mới chỉ đề cập sơ lược về tuyển dụng, thu hút nhân tài mà chưa quy định về các cách thức sử dụng nhân tài sau khi được tuyển dụng; chưa thể hiện rõ chế độ thù lao dành cho ứng viên tài năng, chất lượng cao; chưa thể hiện được tính tự chủ của chính quyền Thủ đô về thu hút nhân tài…

Cho rằng các thời kì phát triển khác nhau sẽ gắn với những yêu cầu đặc thù về điều kiện phát triển, trong đó có yêu cầu đối với thu hút, trọng dụng nhân tài, đại biểu đoàn Bạc Liêu góp ý, dự thảo Luật cần quy định thẩm quyền tự chủ của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội trong việc đưa ra chính sách, quy định về thu hút nhân tài theo từng thời kì.

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội thảo luận tại tổ. Ảnh: Quốc hội

Cùng góp ý về nội dung này, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn tỉnh Đắk Nông) cho rằng, cần trao quyền cho Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội ban hành văn bản quy định cụ thể hơn các đối tượng cần thu hút, có sự phân loại các đối tượng một cách rõ ràng để có quy định về chế độ, chính sách phù hợp trong tuyển dụng, bổ nhiệm và đãi ngộ.

Đồng thời, để giữ chân được người tài, cần lưu ý đến một số điều kiện đảm bảo khác như xây dựng môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới, tạo điều kiện cho người tài thăng tiến và cống hiến.

Theo đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đoàn tỉnh Đồng Tháp) nhìn nhận, trong dự thảo Luật mới nêu ra các thủ tục, quy trình về mặt hành chính để một người nào đó có thể có những tài năng, thế mạnh nhất định ở những lĩnh vực nhất định thì sẽ được xét tuyển, sẽ được ký hợp đồng. Do đó, đại biểu Nguyễn Hải Anh đề nghị, cần có một điều khoản ghi rõ và khẳng định, Hà Nội mời, khuyến khích, trọng dụng và có những chính sách ưu đãi đặc biệt đối với những người có tài năng, có nguyện vọng cống hiến, làm việc tại các cơ quan thành phố. Có như vậy mới thể hiện được quyết tâm thu hút nhân tài của Thủ đô.

Cần có Quỹ phát triển nhân tài

Theo đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Đoàn tỉnh Bạc Liêu), Điều 17 dự thảo Luật mặc dù có quy định 4 điểm liên quan đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô, tuy nhiên nội dung còn chung chung, không định hình được tiêu chí làm cơ sở áp dụng trong thực tiễn.

Đại biểu cho rằng, thực tiễn triển khai thực hiện chính sách đặc thù, nếu không có định hình cụ thể, cho dù Quốc hội giao thẩm quyền cho Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định cũng phải thận trọng quay về xin ý kiến các bộ, ngành chuyên môn, mới có thể ban hành và thực hiện được. Do đó, dự thảo Luật cần quy định chặt chẽ, dễ áp dụng.

Đại biểu Vương Quốc Thắng cho rằng, cần nghiên cứu để quy định cụ thể về tiền lương, các thu nhập khác đối với nhân tài. Ảnh: Quốc hội

Tinh thần “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” đã được thể hiện rõ trong dự án Luật là nhìn nhận của đại biểu Vương Quốc Thắng (Đoàn tỉnh Quảng Nam). Tuy nhiên, theo đại biểu, dự thảo Luật mới quy định một số chính sách để thu hút đầu vào đối với nhân tài, như được xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức hoặc ký hợp đồng làm việc hoặc đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập, nhưng chưa có quy định cụ thể về cơ chế sử dụng, “giữ chân” nhân tài sau khi đã được thu hút.

Vì vậy, đại biểu Vương Quốc Thắng cho rằng, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu để quy định cụ thể về tiền lương, các thu nhập khác đối với nhân tài, cũng như ưu đãi về chỗ ở, phương tiện đi lại, về y tế, giáo dục cho thân nhân của nhân tài…

Cùng quan tâm đến chính sách thu hút nhân tài cho Thủ đô, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn tỉnh Thái Bình) cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu làm quy định rõ hơn về nội dung thu hút nhân tài, trong đó cần có Quỹ phát triển nhân tài nhằm tận dụng nguồn lực chất lượng cao của cả thế hệ trẻ và đối tượng đã về hưu...