Sửa đổi Luật Thủ đô để Hà Nội phát triển xứng tầm

Không tổ chức Hội đồng nhân dân phường

Yêu cầu sửa đổi toàn diện Luật Thủ đô được đặt ra nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, phát triển, quản lý, bảo vệ Thủ đô tại một số Nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết số 06-NQ/TW, Nghị quyết số 30-NQ/TW, đặc biệt là Nghị quyết số 15-NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó xác định xây dựng, phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” và khắc phục những tồn tại, hạn chế đã được nhận diện qua hơn 9 năm thi hành Luật Thủ đô năm 2012.

Luật sẽ tạo hành lang pháp lý để Thủ đô xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ.

Hiện, Dự thảo Luật được bố cục thành 7 chương, 59 điều (tăng 3 chương, 32 điều so với Luật Thủ đô 2012, trong đó giữ nguyên 3 điều; sửa đổi, bổ sung 18 điều; quy định mới 38 điều), với nhiều đề xuất sửa đổi quan trọng.

Trong đó, về chính quyền Thủ đô, Chính phủ đề xuất không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) phường và bổ sung cấp chính quyền thành phố thuộc Thành phố Hà Nội, tăng số lượng đại biểu HĐND (từ 95 lên 125), tỷ lệ đại biểu chuyên trách (từ 20% lên 25%), số lượng phó chủ tịch HĐND (từ 2 lên tối đa 3)…

Cơ cấu tổ chức của HĐND, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố thuộc thành phố Hà Nội (dự kiến được thành lập theo định hướng tại Nghị quyết số 15-NQ/TW về xây dựng mô hình thành phố trực thuộc Thủ đô tại khu vực phía Bắc - thành phố logistics, dịch vụ (vùng Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn) và phía Tây - thành phố về giáo dục, đào tạo, khoa học (vùng Hòa Lạc, Xuân Mai), với những đặc thù vượt trội so với cơ cấu, tổ chức của HĐND, UBND quận, huyện, thị xã, như tăng số lượng Phó Chủ tịch HĐND, UBND, đại biểu HĐND chuyên trách, bổ sung Ban Đô thị.

Chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức

Dự thảo quy định 3 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền Thủ đô. Theo đó, HĐND Thành phố Hà Nội thành lập, tổ chức lại, giải thể cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính đặc thù thuộc UBND Thành phố Hà Nội, quận, huyện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý trên địa bàn.

Thành phố Hà Nội được tăng thêm biên chế từ nguồn biên chế dự phòng căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm, quy mô dân số, thực trạng khối lượng công việc, mức độ hiện đại hóa trang thiết bị, phương tiện làm việc, đặc điểm an ninh, chính trị, an toàn xã hội trên địa bàn và khả năng cân đối ngân sách của Thành phố Hà Nội để bảo đảm các chi phí cho biên chế tăng thêm.

HĐND, UBND Thành phố thuộc thành phố Hà Nội có thẩm quyền vượt trội so với các quận, huyện như quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể một số cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập đặc thù; tổ chức tuyển dụng công chức.

Cán bộ, công chức của Thành phố được quản lý thống nhất từ cấp xã đến cấp thành phố; áp dụng tiêu chuẩn chung không phân biệt ở các cấp chính quyền; quy định cụ thể về đối tượng thu hút, chế độ đãi ngộ nhân tài. Tương tự như chính sách đặc thù đang áp dụng đối với thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội được chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan, đơn vị Thủ đô với tổng mức chi không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức thuộc phạm vi quản lý.

HĐND thành phố Hà Nội ban hành hệ số điều chỉnh giá đất

Về quy hoạch; quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, Dự thảo Luật phân quyền từ Thủ tướng Chính phủ cho UBND thành phố Hà Nội được điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật; cho phép thành lập Quỹ Bảo tồn khu vực nội đô lịch sử.

Dự thảo Luật đề xuất các cơ chế để phát triển văn hóa, giáo dục nổi bật như: Xây dựng Trung tâm công nghiệp văn hóa trong 6 lĩnh vực (điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, du lịch văn hóa); cho phép cơ sở giáo dục phổ thông công lập được liên kết giáo dục với cơ sở giáo dục nước ngoài; phân quyền cho HĐND thành phố Hà Nội quy định cơ chế tài chính áp dụng đối với cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao, nhiều cấp học; UBND thành phố Hà Nội quy định về điều chỉnh, bổ sung chương trình giáo dục mầm non, phổ thông phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội của Thủ đô nhằm tăng tính chủ động, tư duy sáng tạo của người học.

Đáng quan tâm, Điều 28 Dự thảo Luật quy định về các hình thức hỗ trợ an sinh xã hội cho nhiều đối tượng như hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho đối tượng chính sách; hỗ trợ công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp vay mua nhà ở xã hội; hỗ trợ đất sản xuất cho hộ dân tộc thiểu số nghèo sinh sống ở xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi làm nghề nông, lâm nghiệp; tổ chức khám sức khỏe miễn phí hằng năm cho người cao tuổi.

Về bảo vệ môi trường; quản lý, sử dụng đất đai, Dự thảo Luật quy định di dời cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường kéo dài hoặc thâm dụng lao động, cơ sở y tế có nguy cơ truyền nhiễm, lây nhiễm cao ra khỏi khu vực nội đô lịch sử, đô thị trung tâm; cho phép HĐND Thành phố ban hành quy định hỗ trợ, ưu đãi thu mua, chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch.

Tương tự như thành phố Hồ Chí Minh, Dự thảo Luật giao HĐND thành phố Hà Nội ban hành hệ số điều chỉnh giá đất phù hợp với thực tiễn; chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất dưới 1.000 ha, đất trồng lúa dưới 500 ha sang mục đích khác. UBND Thành phố được quyết định việc cho phép các tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất có thu tiền thuê đất hằng năm có quyền thế chấp, chuyển nhượng hoặc cho thuê quyền thuê trong hợp đồng thuê đất với các điều kiện cụ thể.

Hà Nội được quy định mức phạt tiền cao hơn

Từ thực tiễn cho thấy tình hình vi phạm hành chính đang diễn ra rất phức tạp trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy, vệ sinh an toàn thực phẩm, quảng cáo ở Thủ đô, Dự thảo Luật đã bổ sung 3 lĩnh vực mà HĐND Thành phố được quy định mức phạt tiền cao hơn nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt chung do Chính phủ quy định. Bên cạnh đó, quy định biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính chưa được pháp luật hiện hành quy định là ngừng cung cấp dịch vụ tại địa điểm vi phạm đối với công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh vi phạm trong các lĩnh vực đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy.

Điểm mới về tài chính là ngân sách Thành phố giữ lại tối đa các khoản thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thuộc thẩm quyền quản lý của Thành phố để tạo nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và các dự án, công trình, dự án trọng điểm, có tính chiến lược của Thủ đô, vùng Thủ đô, các dự án PPP, dự án giao thông công cộng, hỗ trợ di dời các cơ sở, đơn vị thuộc danh mục phải di dời; tỷ lệ điều tiết cụ thể sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định hằng năm phù hợp với mục tiêu sử dụng nguồn thu này.

Chính phủ cũng đề xuất phân quyền đầu tư từ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ cho HĐND, UBND thành phố Hà Nội. Cụ thể như HĐND thành phố Hà Nội quyết định chủ trương đầu tư đối với dự án đường sắt đô thị; dự án sử dụng vốn đầu tư công tối đa 20.000 tỷ đồng; các dự án liên tỉnh nằm trong Vùng Thủ đô; UBND thành phố Hà Nội chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở (để bán, cho thuê, cho thuê mua), khu đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 500 ha hoặc quy mô dân số từ 50.000 người trở lên…

Phương Thảo