Sửa đổi để người dân, doanh nghiệp cùng có lợi

Cần xem lại cách thức điều hành

Để ổn định thị trường xăng, dầu trong nước, thời gian qua Bộ Công Thương đã đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có kiến nghị sửa đổi Nghị định 95/2021/NĐ-CP và 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng, dầu (Nghị định); đồng thời lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp về các nội dung liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung các quy định về kinh doanh xăng, dầu.

Doanh nghiệp bán lẻ xăng, dầu ủng hộ quy định chiết khấu trong nội dung sửa đổi Nghị định kinh doanh xăng, dầu.

Để lấy ý kiến sửa đổi Nghị định, mới đây Bộ Công Thương đã phối hợp với Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo “Góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 95 và Nghị định 83 về kinh doanh xăng, dầu”. Đánh giá về những biến động của thị trường xăng, dầu, tại hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI, cho rằng, thị trường cần nhất quan điểm về tự do kinh doanh. Mệnh lệnh hành chính có thể khiến doanh nghiệp làm theo quy định nhưng chỉ là giải pháp tình thế, cấp bách. Về lâu dài chuỗi xăng, dầu không thể mãi vận hành theo mệnh lệnh hành chính nếu chi phí và lợi nhuận không thể đáp ứng. Mệnh lệnh hành chính không thể bền vững bằng động lực thị trường.

“Trong lịch sử hơn 20 năm theo dõi doanh nghiệp, thị trường, tôi chưa từng thấy xuất hiện hiện tượng doanh nghiệp phải bỏ tiền túi ra để kinh doanh, vận hành. Thể chế phải nuôi dưỡng được doanh nghiệp, để doanh nghiệp có động lực bán hàng nên các quy định cần tạo động lực kinh doanh”, ông Tuấn nói.

Đề cập đến tính cấp thiết sửa đổi, điều chỉnh Nghị định, ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), đại diện ban soạn thảo Nghị định về quản lý kinh doanh xăng, dầu, cho biết, những vấn đề cần sửa đổi trong 2 Nghị định quản lý kinh doanh xăng, dầu mà nhiều doanh nghiệp, cũng như các cơ quan ngôn luận thông tin trong thời gian vừa qua cũng đã được đưa ra trong thời gian góp ý sửa Nghị định 95/2021/NĐ-CP. Trong đó, những nội dung như điều hành giá trong chu kỳ bao nhiêu ngày; quyền và nghĩa vụ của thương nhân đầu mối, bao gồm cả 2 nhà máy lọc dầu; trách nhiệm dự trữ, quyền và nghĩa vụ của các nhà bán lẻ… đều đã được thảo luận kỹ.

Tuy nhiên, năm 2022 là năm rất đặc biệt, có nhiều yếu tố chưa bao giờ xuất hiện trong lịch sử thế giới. Giá cả thị trường biến động trong biên độ mạnh, tần suất lớn, thời gian thay đổi nhiều. “Bình thường chu kỳ biến động giá cả theo hình sin nhưng năm vừa qua chu kỳ biến động theo hình parabol dựng ngược. 6 tháng đầu năm dựng đứng, 6 tháng cuối năm lại dốc ngược giảm mạnh; Sự rủi ro là thấy rõ và khó tránh khỏi. Đây chính là cơ hội để cơ quan Nhà nước tư duy lại cách thức điều hành xăng dầu, sử dụng công cụ của Nhà nước như thế nào? Nhà nước nên can thiệp đến đâu để đảm bảo an ninh năng lượng, kiểm soát CPI để phát triển kinh tế, thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, chúng tôi cũng khẳng định, làm chính sách thì phải hướng tới lâu dài và tôn trọng quy luật khách quan, không chạy theo những vấn đề cục bộ, hiện tượng mang tính chất cực đoan”, ông Đông nhấn mạnh.

Doanh nghiệp ủng hộ quy định về chiết khấu

Chia sẻ những khó khăn mà doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu đang phải đối mặt và những kiến nghị đưa ra liên quan đến nội dung sửa đổi trong Nghị định, ông Hà Thanh Tùng, đại diện Công ty TNHH Thương mại Vận tải xăng, dầu Hà Giang, cho biết, trên toàn quốc hiện có 950 doanh nghiệp bán lẻ xăng, dầu với khoảng 9.000 cửa hàng, chiếm 53% số cửa hàng bán lẻ. Tổng giá trị của khối doanh nghiệp bán lẻ vào khoảng 90.000 tỉ đồng, tạo ra tổng số 27.000 việc làm.

Để vận hành cửa hàng bán lẻ xăng, dầu, mức chi phí tối thiểu vào khoảng 100 triệu/tháng, nếu không có nguồn thu giải quyết thì coi như doanh nghiệp lỗ. Ước tính thua lỗ cao nhất của doanh nghiệp bán lẻ rơi vào khoảng 900 tỉ. “Kinh doanh đương nhiên có lúc thuận lợi, lúc khó khăn, có lỗ có lãi nhưng lỗ - lãi diễn ra khoảng vài tháng còn cầm cự được. Nhưng chúng tôi đã lỗ cả năm nay rồi, dù chiết khấu âm doanh nghiệp bán lẻ vẫn phải duy trì kinh doanh, nếu không sẽ bị phạt. Sức chịu đựng của doanh nghiệp có hạn. Nếu 9.000 cửa hàng bán lẻ buộc phải xin ngừng kinh doanh thì chuỗi cung ứng xăng, dầu chắc chắn đứt gãy.

Sửa đổi Nghị định cần ghi nhận chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức cho cả khâu bán lẻ; Cần sửa đổi công thức tính giá cơ sở, chia cả chi phí kinh doanh - lợi nhuận định mức cho cả 3 khâu nhập khẩu, phân phối và bán lẻ. Quy định hiện hành quy định lợi nhuận định mức chỉ dành cho doanh nghiệp nhập khẩu và thương nhân phân phối, doanh nghiệp bán lẻ không có gì. Chúng tôi mong muốn giữ lấy doanh nghiệp bán lẻ để chúng tôi tiếp tục kinh doanh, 9.000 cửa hàng bán lẻ là yếu tố giữ lại thị trường”, ông Tùng nói.

Cũng đề cập nội dung này, ông Giang Chấn Tây, Giám đốc Công ty TNHH MTV Bội Ngọc (Trà Vinh), cho rằng, để ổn định tình hình thị trường xăng, dầu hiện nay cần quy định chiết khấu tối thiểu, bởi đây là phần ổn định để doanh nghiệp đảm bảo chi phí hoạt động ổn định. “Tôi đã đi một số nước như Philippine, Campuchia. Mặc dù không phải là những nước giàu nhưng cửa hàng xăng, dầu của họ rất đẳng cấp. Còn cửa hàng xăng, dầu của chúng ta do kinh doanh thua lỗ liên tục nên hạ tầng xuống cấp. Điều này cũng thể hiện bộ mặt của thị trường xăng, dầu Việt Nam, do đó, tôi kiến nghị cần xác lập vị thế của cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ xăng, dầu cao hơn, có vai trò lớn hơn nhằm đảm bảo chuỗi cung ứng xăng dầu trên toàn quốc”, ông Tây đề nghị…

Trước những kiến nghị của các doanh nghiệp bán lẻ xăng, dầu về quy định chiết khấu trong Nghị định, đại diện Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Saigon Petro cũng cho rằng, cần phải có chi phí định mức cho doanh nghiệp bán lẻ vì doanh nghiệp bán lẻ cũng là một thành phần tiếp nối trong chuỗi kinh doanh xăng, dầu. Cũng theo đại diện các tập đoàn xăng, dầu, ý kiến của các doanh nghiệp bán lẻ là thỏa đáng, tuy nhiên doanh nghiệp bán lẻ cũng cần hiểu và chia sẻ với doanh nghiệp đầu mối về những sức ép thị trường và vấn đề đảm bảo đủ nguồn năng lượng quốc gia.