Siết chặt quản lý đấu giá đất

Tuy nhiên, một số trường hợp giá trúng đấu giá cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, có trường hợp cao bất thường, đang thu hút sự quan tâm rất lớn của dư luận xã hội, có thể tạo ra hiệu ứng đối với phát triển kinh tế - xã hội và thị trường nhà ở, bất động sản.

Để khắc phục những bất cập này, Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, địa phương khẩn trương rà soát, kiểm tra hoạt động tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất đối với những trường hợp có biểu hiện bất thường, xử lý theo thẩm quyền những trường hợp vi phạm các quy định pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất...

Ảnh minh họa..

Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tác động của kết quả đấu giá quyền sử dụng đất cao bất thường đến thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, kết quả trúng đấu giá đất cao bất thường sẽ ảnh hưởng, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế xã hội...

Các trường hợp trúng đấu giá quyền sử dụng đất với mức giá cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm còn có ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư, kéo theo sự tăng giá của các sản phẩm nhà ở, bất động sản đã hoặc đang chào bán lân cận địa điểm đấu giá.

Giá đất tăng sẽ làm tăng chi phí đầu vào và kéo theo tăng giá nhà ở, bất động sản; các doanh nghiệp khó có cơ hội đầu tư dự án bình dân, giá thấp mà bắt buộc phải đầu tư bất động sản cao cấp, siêu sang phục vụ cho các đối tượng thu nhập rất cao trong xã hội mới có thể thu hồi vốn và kinh doanh có hiệu quả.

Việc tác động làm tăng giá nhà ở sẽ gây thêm khó khăn cho người dân, đặc biệt là các đối tượng có thu nhập thấp, thu nhập trung bình trong việc tạo lập nhà ở. Mặt khác, mặt bằng giá đất tăng quá cao sẽ khiến doanh nghiệp, chủ đầu tư không thể có phương án đầu tư, kinh doanh có hiệu quả dẫn đến sẽ không thu hút được đầu tư xây dựng trên địa bàn và làm suy giảm, hạn chế nguồn cung trong tương lai.

Trong báo cáo này, Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đấu giá, có yếu tố trục lợi trong đấu giá quyền sử dụng đất; Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng.

Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng kiến nghị nghiên cứu sửa đổi pháp luật về đất đai, đặc biệt là các quy định liên quan đến việc xác định giá đất khi thực hiện thu hồi, giao đất, cho thuê đất, đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp với thực tiễn, đảm bảo nguồn thu và tránh thất thoát ngân sách của Nhà nước.

Cũng để nâng cao hiệu lực quản lý hoạt động đấu giá tài sản, Bộ trưởng Bộ Tư pháp vừa ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTP hướng dẫn lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản (ĐGTS), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25/3/2022. Thông tư đưa ra 6 nhóm tiêu chí cụ thể để lựa chọn tổ chức ĐGTS, tạo cơ sở cho người có tài sản lựa chọn tổ chức đấu giá một cách công khai, khách quan, minh bạch, góp phần hạn chế tình trạng “sân sau”, tiêu cực.

Bộ Tư pháp hướng dẫn, sau khi có quyết định về việc ĐGTS, người có tài sản đấu giá thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của mình và Cổng thông tin điện tử quốc gia về ĐGTS về việc lựa chọn tổ chức ĐGTS. Tổ chức ĐGTS được lựa chọn là tổ chức có tổng số điểm cao nhất của tất cả các tiêu chí cộng lại. Trường hợp có từ hai tổ chức ĐGTS trở lên có tổng số điểm cao nhất bằng nhau, thì người có tài sản đấu giá xem xét, quyết định lựa chọn một trong các tổ chức đó.

Theo Thông tư, nếu trong thời hạn 12 tháng, tính đến ngày nộp hồ sơ mà tổ chức ĐGTS có người đại diện theo pháp luật hoặc đấu giá viên của tổ chức bị kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật về tội vi phạm quy định về hoạt động bán ĐGTS do thực hiện hành vi nhân danh, vì lợi ích hoặc có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của tổ chức ĐGTS đó, thì tổ chức ĐGTS đó bị trừ 50% tổng số điểm.

Trường hợp có đấu giá viên bị xử phạt vi phạm hành chính do vi phạm quy định về hoạt động ĐGTS, thì cứ mỗi đấu giá viên bị xử phạt, tổ chức ĐGTS đó bị trừ 5% tổng số điểm. Trường hợp có cơ sở xác định tổ chức ĐGTS cố ý cung cấp thông tin không chính xác hoặc giả mạo thông tin về tiêu chí trong hồ sơ thì người có tài sản từ chối xem xét, đánh giá hồ sơ của tổ chức ĐGTS đó… Sau khi có kết quả lựa chọn tổ chức ĐGTS mà có thông tin hoặc có kết quả xác minh khẳng định tổ chức ĐGTS được lựa chọn cố ý cung cấp thông tin không chính xác hoặc giả mạo thông tin thì hủy bỏ kết quả lựa chọn...

Tại hội nghị toàn quốc triển khai công tác Tư pháp năm 2022, Bộ Tư pháp cũng đã có báo cáo chuyên đề về một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản. Về nguyên nhân của những bất cập trong đấu giá tài sản, từ thực tiễn quản lý, Bộ Tư pháp cho rằng, có phần do hoạt động đấu giá tài sản chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản, liên quan đến nhiều khâu, thuộc quyền quản lý của nhiều cơ quan bộ, ngành, địa phương.

Luật Đấu giá tài sản chỉ quy định về trình tự, thủ tục đấu giá do các tổ chức đấu giá tài sản thực hiện, trong khi các yếu tố tiên quyết quyết định thành công của cuộc đấu giá như thẩm định giá, xác định giá khởi điểm, phê duyệt phương án đấu giá, giám sát quá trình tổ chức thực hiện việc đấu giá, nộp tiền trúng đấu giá… chịu sự điều chỉnh của các luật chuyên ngành (Luật Đất đai, Luật Quản lý sử dụng tài sản công…), thuộc thẩm quyền quản lý của nhiều cơ quan Nhà nước khác nhau.

Bên cạnh đó, nhiều vi phạm trong lĩnh vực đấu giá xảy ra khá tinh vi, có xu hướng ngày càng phức tạp nên quá trình thanh tra, kiểm tra thông thường rất khó phát hiện, xử lý nếu không có sự vào cuộc của cơ quan công an với các biện pháp nghiệp vụ chuyên ngành; vai trò, trách nhiệm quản lý tài sản trong quá trình xử lý tài sản, nhất là đối với tài sản công của một số người có tài sản, cơ quan, tổ chức, địa phương chưa được quan tâm, nhận thức đúng và đầy đủ.../.