Phát triển nhà ở xã hội: Quyết tâm cao, nỗ lực lớn

Phát triển hài hoà vật chất, tinh thần

Thực hiện đường lối đổi mới, trong những năm qua, Đảng ta luôn quan tâm đến công tác phát triển nhà ở cho người dân và được cụ thể hóa trong nhiều chủ trương, chính sách về bảo đảm an sinh xã hội trong các Nghị quyết của Đảng. Cụ thể, tại Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta xác định: “… phát triển hài hòa đời sống vật chất và đời sống tinh thần, không ngừng nâng cao đời sống của mọi thành viên trong xã hội về ăn, ở, đi lại, học tập, nghỉ ngơi, chữa bệnh và nâng cao thể chất...”.

Đặc biệt, khi đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XII nhiệm kỳ 2016-2020 tại Đại hội XIII (nhiệm kỳ 2021-2026) của Đảng, trong phần “Thực hiện các đột phá chiến lược” đã nhận định: “Thể chế phát triển thị trường bất động sản và quyền sử dụng đất đang dần được hoàn thiện hơn, huy động được nguồn vốn cho phát triển kinh tế - xã hội. Nguồn cung và lượng giao dịch thành công ở các phân khúc thị trường bất động sản, nhất là nhà ở đều có sự tăng trưởng tốt...

Tính trong giai đoạn 2021-2024, Hà Nội đã hoàn thành 13 dự án nhà ở xã hội với 11.334 căn hộ, chiếm gần 1/6 tổng số căn hộ cả nước hoàn thành trong giai đoạn 2021-2024.

Để đáp ứng nhu cầu về nhà ở của các tầng lớp nhân dân, Đại hội XIII xác định phương hướng và giải pháp trọng tâm thời gian tới là đặt vấn đề nhà ở xã hội trong tổng thể nhiệm vụ, giải pháp phát triển xã hội, chăm lo con người: “Đẩy mạnh tuyên truyền mục tiêu giảm nghèo sâu rộng, khơi dậy ý chí chủ động, vươn lên của người nghèo, tiếp nhận và sử dụng có hiệu quả chính sách và nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước, của cộng đồng để thoát nghèo. Tiếp tục thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở; đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp; tạo điều kiện khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường cho các đối tượng chính sách xã hội. Phấn đấu đến năm 2025, diện tích nhà ở bình quân toàn quốc khoảng 27 - 27,5 m2 sàn/người”.

Để sớm đưa các chính sách vào thực tiễn, ngày 22/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2161/QĐ-TTg, Phê duyệt Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược phát triển nhà ở đã thể hiện sâu sắc quan điểm, mục tiêu về diện tích, chất lượng, định hướng chính sách và đề ra các nhóm giải pháp toàn diện nhằm phát triển nhà ở, gồm: Nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, nhà ở phục vụ tái định cư, nhà ở theo chương trình mục tiêu, nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình và cá nhân, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, quản lý, vận hành nhà chung cư. Đây là chiến lược lớn của Đảng, Nhà nước về vấn đề nhà ở, tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nhà ở.

Chính phủ cũng xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể, các cấp, các ngành, chủ sử dụng lao động trong việc phát triển nhà ở, bảo đảm chỗ ở cho người lao động. Chỗ ở của công nhân phải là một phần của hạ tầng thiết yếu của khu công nghiệp. Với việc triển khai chủ trương này, sẽ khắc phục được hạn chế trong phát triển khu công nghiệp thiếu đồng bộ hiện nay: Bảo đảm chỗ ở ổn định cho công nhân và phát triển nhà ở công nhân gắn liền với trách nhiệm của người sử dụng lao động, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, chính quyền địa phương và các tổ chức công đoàn; theo phương thức phù hợp với yêu cầu của hoạt động sản xuất, quy định nhà ở công nhân là một hạ tầng thiết yếu của khu công nghiệp.

Tiếp đó, ngày 24/1/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đã đề cập đến nội dung phát triển nhà ở xã hội: “Rà soát, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi, thủ tục hành chính về nhà ở xã hội; Đổi mới phương thức, mô hình quản lý và phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là nhà ở cho người lao động tại các khu công nghiệp; Đưa các chỉ tiêu về phát triển nhà ở, trong đó có chỉ tiêu bắt buộc phát triển nhà ở xã hội vào hệ thống chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm của cả nước và từng tỉnh, thành phố; các tỉnh, thành phố bảo đảm bố trí đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội”.

Rõ ràng, đây là những quan điểm và chủ trương quan trọng góp phần định hướng vĩ mô trong phát triển nhà ở xã hội, đó không đơn thuần là những chính sách an sinh xã hội mà còn là giải pháp hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh, công bằng và tiến bộ trong từng bước và toàn bộ quá trình phát triển đất nước.

Hà Nội là “điểm sáng”

Sự vào cuộc của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đem đến những “động lực” mới cho câu chuyện phát triển nhà ở xã hội. Theo đó, đến nay nhằm triển khai đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, đã có 10 địa phương đã đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm của địa phương. Đã có 30 địa phương ban hành kế hoạch triển khai Đề án.

Tổng hợp báo cáo của các địa phương, trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737 ha đất làm nhà ở xã hội. Theo đó, hầu hết các địa phương đều dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Nhiều địa phương đã quan tâm, dành quỹ đất nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội như: Đồng Nai (1.064ha), Quảng Ninh (666ha), Hải Phòng (336ha), Bình Dương (408ha),...

Ảnh minh họa.

Cũng qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 655 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 593.428 căn. Riêng trong năm 2024, cả nước có 28 dự án với quy mô 20.284 căn đã hoàn thành; 23 dự án với quy mô 25.399 căn đã được cấp phép, khởi công xây dựng; số lượng dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư là 113 dự án, tương đương 142.450 căn.

Năm 2024, số lượng dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư là 113 dự án, tương đương 142.450 căn. Có 26 dự án với quy mô 27.819 căn đã được cấp phép, khởi công xây dựng. Đến nay có 103 dự án với quy mô 66.755 căn đã hoàn thành. Riêng trong năm 2024 có 28 dự án với quy mô 21.874 căn đã hoàn thành. Rõ ràng, khi bộ máy đã vào guồng, việc hoàn thành mục tiêu xây dựng 100.000 căn nhà ở xã hội trong năm 2025 là hoàn toàn khả thi.

Tuy nhiên, cũng cần phải nói thêm rằng những số liệu “sáng” nêu trên chưa phản ánh đúng thực tế câu chuyện về phát triển nhà ở xã hội bởi sau 4 năm triển khai đề án, nhiều địa phương chỉ ghi nhận mức hoàn thành giai đoạn 2021-2024 khá thấp, nhiều tỉnh, thành phố chưa có căn hộ hoàn thành. Ngay cả Thủ đô Hà Nội dù vẫn chưa đạt mục tiêu đề ra những vẫn là “điểm sáng” với 11.334 căn hộ của 13 dự án nhà ở xã hội, chiếm gần 1/6 tổng số căn hộ cả nước hoàn thành trong giai đoạn 2021-2024.

Theo ông Mạc Đình Minh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, trong những tháng đầu năm 2025, tại Hà Nội sẽ khởi công một số dự án nhà ở xã hội mới. Đáng chú ý, một số nhóm dự án nhà ở xã hội còn vướng mắc, đơn vị đã kịp thời tháo gỡ. Cụ thể, vào đầu tháng 12/2024, chủ đầu tư Udic đã khởi công nhà xã hội N01 Hạ Đình, ngõ 214 Nguyễn Xiển, huyện Thanh Trì. Dự án có 255 căn để bán và 110 căn cho thuê. Giá bán tạm tính 25 triệu đồng/m2, tương đương 1,75 tỷ đồng với căn diện tích 70 m2. Chủ đầu tư tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua, thuê căn hộ tại dự án từ quý cuối năm 2025.

Giữa tháng 12, khu nhà xã hội tại xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh cũng được khởi công với 4 khối nhà cao 9 tầng, cung cấp 466 căn hộ cho người thu nhập thấp và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang ở Hà Nội. Đây là dự án nhà ở xã hội đầu tiên của doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng công ty 319, dự kiến hoàn thành vào tháng 10/2026.

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Tuấn cho biết, trong năm 2025 thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục khởi công 5 dự án với quy mô 10.220 căn hộ, đồng thời, chấp thuận chủ đầu tư mới với khoảng 6 dự án đầu tư, cũng quy mô khoảng 10.500 căn hộ. Giai đoạn 2026 - 2030, theo chỉ tiêu giao là 37.500 căn, thành phố Hà Nội cũng chuẩn bị 5 dự án, sẽ có khoảng 57.170 căn hộ đáp ứng các chỉ tiêu được giao.

Đặc biệt, thành phố Hà Nội cũng sẽ đi đầu trong việc thiết lập các khu nhà ở xã hội tập trung. Hiện thành phố đang triển khai 5 khu nhà ở xã hội tập trung, trước mắt đang triển khai đấu thầu và chọn nhà đầu tư, với 2 khu nhà ở xã hội tập trung ở trên địa bàn huyện Đông Anh là Tiên Dương 1 và Tiên Dương 2, quy mô đất là 84 ha, sẽ cung cấp khoảng 6.500 căn hộ nhà ở xã hội trong thời gian tới. 3 khu nhà ở xã hội tập trung còn lại tại Cổ Bi của huyện Gia Lâm, Ngọc Hồi của huyện Thanh Trì và huyện Đông Anh, quy mô 160 ha cũng sẽ triển khai thời gian tiếp theo. Đây là những tín hiệu tích cực với thị trường nhà ở xã hội tại Hà Nội, mang đến thêm nhiều “cơ hội” cho người dân.

Trong thời gian tới, để kịp thời tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong triển khai các dự án nhà ở xã hội, UBND thành phố Hà Nội yêu cầu các đơn vị, ban ngành tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách, cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội, các đối tượng thụ hưởng được tiếp cận nhà ở xã hội. Tập trung triển khai thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, giai đoạn 2021 - 2030”.

Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì, phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã tiếp tục thực hiện rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, bao gồm nhà lưu trú công nhân và nhà ở lực lượng vũ trang nhân dân. UBND thành phố Hà Nội cũng giao Sở Xây dựng phối hợp với các đơn vị có liên quan kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư đủ điều kiện được vay nguồn vốn 120.000 tỷ đồng.