Phát triển logistics thành một ngành dịch vụ đem lại giá trị tăng cao

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), tốc độ phát triển của ngành dịch vụ logistics ở Việt Nam những năm gần đây đạt khoảng 14% - 16%, với quy mô khoảng 40 - 42 tỷ USD/năm. Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 nước về hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN (sau Singapore, Malaysia, Thái Lan và cùng thứ hạng với Philippines).

Với tốc độ phát triển hàng năm đạt từ 14 - 16%, đây là một trong những ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh và ổn định nhất của Việt Nam trong thời gian qua. Tính chung cả năm 2024 là 786,29 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14,3%; nhập khẩu tăng 16,7%.

Phát triển logistics thành một ngành dịch vụ đem lại giá trị tăng cao. (Ảnh minh họa)

Trong khi đó, theo dự báo mới nhất của Standard Chartered, Việt Nam sẽ là một trong những nhân tố chính đóng góp vào tăng trưởng thương mại toàn cầu với kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 618 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 7%. Kim ngạch nhập khẩu đến năm 2030 dự kiến đạt 578 tỷ USD, tăng bình quân 6,9%/năm.

Logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế quốc dân, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả nước cũng như từng địa phương, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Phát triển dịch vụ logistics thành một ngành dịch vụ sẽ đem lại giá trị tăng cao, gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại trong nước, phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin...

Hiện nay, Việt Nam được đánh giá có nhiều cơ hội để thúc đẩy phát triển ngành dịch vụ logistics với hạ tầng giao thông đường bộ, cảng hàng không, cảng biển, kho bãi, hạ tầng thương mại, trung tâm logistics không ngừng được mở rộng với quy mô lớn, rộng khắp; các dịch vụ đi kèm đã, đang đáp ứng kịp thời những yêu cầu hết sức đa dạng của thị trường. Các thủ tục, thời gian thông quan đối với hàng xuất khẩu cũng đã cải thiện đáng kể.

Đặc biệt, thời gian gần đây đã có sự bùng nổ về thương mại điện tử và logistics cho thương mại điện tử. Hiện quy mô thị trường thương mại điện tử chiếm 2/3 giá trị kinh tế số của cả nước và giúp Việt Nam lọt Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới, tạo động lực phát triển kinh tế và dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Đáng chú ý, thương mại điện tử xuyên biên giới được xác định là đòn bẩy cho xuất khẩu trực tuyến. Với kết quả đó, Việt Nam được xếp vào nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới (tính đến thời điểm hiện tại – theo Statista). Những thay đổi trong thương mại điện tử trên thế giới và tại Việt Nam đã góp phần thúc đẩy ngành logistics Việt Nam cải thiện phương thức cung cấp dịch vụ ngày càng chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

Để đồng hành cùng ngành dịch vụ logistics, Bộ Công Thương với vai trò của cơ quan quản lý đã triển khai nhiều hoạt động, giải pháp nhằm thúc đẩy công tác phát triển dịch vụ logistics.

Trong năm 2024, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thường xuyên trao đổi, liên hệ với các Hiệp hội, doanh nghiệp logistics, xuất nhập khẩu lớn để nắm bắt khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu cũng như lưu thông, vận chuyển; đôn đốc, phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ triển khai các nhiệm vụ của Bộ Công Thương nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025.

Cùng đó, nghiên cứu xây dựng và ban hành Báo cáo Logistics Việt Nam 2024 với chủ đề “Khu thương mại tự do”. Tổ chức các Đoàn giao dịch thương mại, kết nối hợp tác logistics cho các doanh nghiệp tại thị trường Đài Loan - Trung Quốc vào tháng 4/2025, tại Nam Ninh, Chiết Giang - Trung Quốc vào tháng 11/2024; phối hợp với VLA tổ chức đoàn giao dịch thương mại về logistics, kết hợp tham dự Đại hội năm 2024 của Liên đoàn giao nhận kho vận thế giới (FIATA) tại Panama vào tháng 9/2024;

Phối hợp với Hiệp hội Phát triển nhân lực Logistics Việt Nam tổ chức đoàn kết nối hợp tác logistics tại Thái Lan vào tháng 10/2024; chủ trì, lên kế hoạch và tổ chức Diễn đàn Logistics Việt Nam 2024 tại Bà Rịa - Vũng Tàu với chủ đề "Khu thương mại tự do - giải pháp đột phá thúc đẩy tăng trưởng logistics"; phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ, Tiền Giang tổ chức Hội nghị thu hút đầu tư, phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn vào tháng 4/2024 và tháng 10/2024…

Có thể thấy, Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế trong phát triển dịch vụ logistics như nằm ở vị trí chiến lược trong khu vực phát triển năng động của thế giới, có nền kinh tế đang trên đà phát triển, hội nhập quốc tế sâu rộng với 17 Hiệp định thương mại tự do với hơn 60 nền kinh tế trên thế giới, có độ mở lớn từ xuất khẩu và thương mại điện tử, là thị trường mới nổi thứ tám có sức tiêu thụ lớn, là trung tâm sản xuất mới của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Tuy vậy, hiện chi phí logistics tại Việt Nam còn cao, khoảng 17-18% GDP. Việt Nam xác định hạ tầng giao thông - vận tải là một trong ba đột phá chiến lược để giảm chi phí logistics, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm và nền kinh tế.

Vì thế, theo đánh giá của các chuyên gia, với sự đồng hành của Chính phủ, sự vào cuộc của Bộ Công Thương, các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, ngành dịch vụ logistics sẽ đạt được 3 mục tiêu mà Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra nhằm góp phần phục vụ mục tiêu lớn phát triển đất nước.

Cụ thể, giảm chi phí logistics so với GDP Việt Nam từ 18% xuống còn 15% trong năm 2025; nâng tỷ trọng ngành logistics Việt Nam trong quy mô GDP từ 10% lên 15% và phấn đấu đạt 20%; đồng thời nâng tỷ trọng của ngành logistics Việt Nam so với quy mô ngành logistics toàn cầu từ 0,4% lên 0,5% và phấn đấu đạt 0,6%; nâng tốc độ tăng trưởng của ngành logistics Việt Nam từ 14 - 15% mỗi năm lên 20%.