Nghề làm tranh Đông Hồ: Di sản cần được bảo vệ

(LĐTĐ) Thủ tướng Chính phủ vừa có văn bản đồng ý gửi hồ sơ quốc gia đệ trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) xem xét đưa "Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ" vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.
nghe lam tranh dong ho di san can duoc bao ve Níu giữ… vàng son một thuở
nghe lam tranh dong ho di san can duoc bao ve Tranh Đông Hồ được tái hiện trên 300m tường tôn

Theo đó, xét đề nghị của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại Công văn số 1236/BVHTTDL-DSVH ngày 25/3/2020, ý kiến thẩm định của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia (Công văn số 01/BC-HDDSVHQG ngày 04/3/2020), Thủ tướng Chính phủ đồng ý đệ trình tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) xem xét đưa "Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ" vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp và ủy quyền Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký Hồ sơ theo quy định; Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm các thủ tục cần thiết để gửi Hồ sơ tới UNESCO trước ngày 31/3/2020.

nghe lam tranh dong ho di san can duoc bao ve
Ảnh minh họa: Bùi Phương

Tranh Đông Hồ là một trong những dòng tranh nổi tiếng được nhiều người biết đến và là sản phẩm được người Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế ưa chuộng. Đó là những bức tranh khắc họa tài tình về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, một xã hội công bằng tốt đẹp. Tranh còn phản ánh lịch sử hào hùng của dân tộc, ca ngợi các vị anh hùng cũng như lên án các thói hư tật xấu của con người. Với nội dung phong phú, đa dạng, phù hợp với tâm tư, tình cảm của người dân, tranh Đông Hồ đã đi vào cuộc sống, tập tục của con người Việt Nam.

Theo giáo sư, tiến sĩ Trương Quốc Bình, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, tranh Đông Hồ có tên đầy đủ là “Tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ”. Đây là một dòng tranh dân gian tiêu biểu nhất ở Việt Nam, có xuất xứ từ làng Đông Hồ. Làng nằm ven sông Đuống cách Hà Nội chừng 40km về phía Đông Bắc. Xưa kia Đông Hồ được gọi là Đông Mái (hay làng Mái) thuộc Tổng Hồ, huyện Siêu Loại, trấn Kinh Bắc, nay là xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Đông Hồ là một làng nghề truyền thống lâu đời. Minh văn trên bia đá trên nền chùa cổ của làng dựng thời Mạc (thế kỷ XVI) cho biết, đây là một làng đã được thành lập, tồn tại và phát triển từ nhiều thế kỷ…

Trước đây, làng tranh Đông Hồ có 17 dòng họ làm tranh, sau năm 1945 cùng với các dòng tranh dân gian Hàng Trống, Kim Hoàng bị suy thoái, đứng bên bờ vực thẳm. Làng Đông Hồ chỉ còn 3 gia đình nghệ nhân đau đáu với nghề. Năm 2013, tranh Đông Hồ đã được ghi danh trong danh sách di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Để bảo vệ và phát huy giá trị của tranh dân gian Đông Hồ, năm 2014, tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt đề án Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tranh dân gian Đông Hồ, huyện Thuận Thành, giai đoạn 2014-2020 và định hướng đến năm 2030. Cũng trong năm 2014, tỉnh đã phê duyệt dự án xây dựng Trung tâm Bảo tồn và phát huy giá trị tranh dân gian Đông Hồ. Hiện tranh Đông Hồ đã được Chính phủ đồng ý đệ trình UNESCO để đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Qua hàng trăm năm hình thành và phát triển, tranh dân gian Đông Hồ trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của đông đảo các tầng lớp nhân dân Việt Nam, đặc biệt là nông dân và thị dân, trong dịp đón xuân mới hằng năm và các thực hành tín ngưỡng. Chính vì thế, xét trên phương diện sử dụng, người ta phân chia thành hai loại là tranh tết và tranh thờ. Những nội dung cơ bản thể hiện trên các bức tranh, người ta chia thành năm thể loại, đó là: Tranh thờ, tranh lịch sử, truyện tranh, tranh chúc tụng, tranh sinh hoạt. Trong đó, phổ biến nhất vẫn là các loại tranh mang ý nghĩa chúc tụng…

Để tăng thêm những ý nghĩa chúc tụng, ngoài những hình tượng biểu trưng cho sự tốt lành gần gũi và thân thuộc trên tranh như con gà, con lợn, con chuột, con mèo, người ta còn viết thêm những dòng chữ Nôm, chữ Hán để minh hoạ cho ý nghĩa của tranh. Chữ trong tranh có thể là thơ, là câu đối, tục ngữ, phương ngôn, hay có thể chỉ là một câu nói thường ngày nhưng ý nghĩa lại rất rộng, rất sâu. Cho đến nay nghề in tranh khắc gỗ ở Đông Hồ không còn nhộn nhịp như xưa.

Tranh Đông Hồ là một trong những dòng tranh nổi tiếng được nhiều người biết đến và là sản phẩm được người Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế ưa chuộng. Đó là những bức tranh khắc họa tài tình về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, một xã hội công bằng tốt đẹp. Tranh còn phản ánh lịch sử hào hùng của dân tộc, ca ngợi các vị anh hùng cũng như lên án các thói hư tật xấu của con người. Với nội dung phong phú, đa dạng, phù hợp với tâm tư, tình cảm của người dân, tranh Đông Hồ đã đi vào cuộc sống, tập tục của con người Việt Nam.

Tuy vậy, nhiều gia đình ở đây còn giữ được hàng trăm ván gỗ, được coi là của gia bảo truyền lại cho con cháu đời sau. Các bảo tàng trung ương như Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh đã sưu tầm, lưu giữ và tổ chức trưng bày các sưu tập tranh dân gian cùng các bộ ván in tranh từ các làng nghề tranh dân gian truyền thống trong đó có làng tranh Đông Hồ. Từ những thập kỷ cuối của thế kỷ XX đến nay, tranh dân gian ở Việt Nam nói chung, trong đó có làng tranh Đông Hồ đã được Chính phủ Việt Nam và ngành Văn hóa quan tâm nghiên cứu, bảo vệ và phát huy giá trị.

Nhiều cuộc hội thảo khoa học đã được tổ chức, nhiều tranh dân gian và ván in tranh đã được sưu tầm, giới thiệu tại các bảo tàng. Việc bảo tồn nghề và làng nghề tranh dân gian Đông Hồ cũng được đặt ra trong một số dự án nghiên cứu bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, và tỉnh Bắc Ninh. Tuy nhiên, trước những biến đổi cơ bản của đời sống kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay, các dòng tranh và làng tranh dân gian truyền thống đã và đang chịu những tác động, những thách thức không nhỏ…

Việc bảo vệ và phát triển nghề làm tranh dân gian Đông Hồ hiện nay là một công việc vô cùng cần thiết và cấp bách đối với các cơ quan quản lý, cộng đồng và các nghệ nhân. Điều này không chỉ có ý nghĩa lớn trong việc bảo vệ, phát huy một dòng tranh gắn liền với phong tục, tập quán của người Việt vào dịp Tết đến xuân về, mà còn góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ kho tàng di sản của các cộng đồng dân tộc ở Việt Nam và thế giới nói chung.

Việc lập hồ sơ trình UNESCO công nhận tranh dân gian Đông Hồ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp là bước đi thiết thực nhất để cứu vãn, vực dậy làng nghề tranh. Đó sẽ là cơ sở pháp lý cao nhất để nhà nước, chính quyền các cấp chung tay góp sức bảo vệ di sản. Đó cũng là động lực để cộng đồng địa phương quan tâm, dốc sức giữ gìn và củng cố di sản này.

Bảo Thoa

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Techcombank nâng tầm phong cách sống qua những trải nghiệm xứng tầm dành cho hội viên Private

Techcombank nâng tầm phong cách sống qua những trải nghiệm xứng tầm dành cho hội viên Private

(LĐTĐ) “Kiến tạo những chuẩn mực mới và riêng biệt dành cho khách hàng cao cấp” là phương châm Techcombank luôn hướng tới khi xây dựng các chương trình đặc quyền dành cho các Hội viên Private.
Mỹ Đức: Nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng trong hoạt động công đoàn năm 2024

Mỹ Đức: Nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng trong hoạt động công đoàn năm 2024

(LĐTĐ) Ngày 24/12, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Mỹ Đức (Hà Nội) đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác công đoàn và phong trào công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) năm 2024; triển khai nhiệm vụ và phát động phong trào thi đua năm 2025.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 25/12: Sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, ngày nắng

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 25/12: Sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, ngày nắng

(LĐTĐ) Dự báo ngày 25/12, khu vực Hà Nội trời nhiều mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, ngày nắng.
Không khí Giáng sinh rộn ràng tại Nhà thờ Lớn Hà Nội

Không khí Giáng sinh rộn ràng tại Nhà thờ Lớn Hà Nội

(LĐTĐ) Giáng sinh là ngày lễ lớn được mong chờ. Tại Thủ đô, những ngày này, nhiều tuyến phố được trang trí cờ hoa rực rỡ, nhất là khu vực Nhà thờ Lớn Hà Nội.
Hà Nội gỡ vướng một số dự án kéo dài, chậm đưa vào sử dụng

Hà Nội gỡ vướng một số dự án kéo dài, chậm đưa vào sử dụng

(LĐTĐ) Chiều 24/12, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh - Trưởng Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí của UBND Thành phố chủ trì phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo.
Hà Nội: Nhiều tuyến phố bị cấm dịp Giáng sinh

Hà Nội: Nhiều tuyến phố bị cấm dịp Giáng sinh

(LĐTĐ) Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội cho biết, sẽ cấm một số tuyến đường qua các phố Nhà Chung, Lý Quốc Sư, Nhà Thờ, Ấu Triệu, Hàm Long (quận Hoàn Kiếm) nhằm đảm bảo an toàn cho Lễ Giáng sinh (Noel).
Bảng giá đất mới, giải phóng mặt bằng sẽ nhanh

Bảng giá đất mới, giải phóng mặt bằng sẽ nhanh

(LĐTĐ) Vừa qua, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 71/2024/QĐ-UBND về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung tại Quyết định số 30/2019/QĐ-UBND ngày 31/12/2019. Với việc ban hành quyết định này, kỳ vọng một số vấn đề “nóng” liên quan đến giá, giải phóng mặt bằng (GPMB) sẽ được giải quyết.

Tin khác

Hành trình vượt khó của Lê Vĩnh Toàn qua phim "Miền nhớ"

Hành trình vượt khó của Lê Vĩnh Toàn qua phim "Miền nhớ"

(LĐTĐ) Từ một cậu bé nghèo xứ Nghệ đến chàng ca sĩ đầy triển vọng, hành trình theo đuổi đam mê của Lê Vĩnh Toàn vừa được tái hiện qua bộ phim ca nhạc "Miền nhớ" phát sóng trên VTV1. Đây không chỉ là câu chuyện về nghị lực vươn lên mà còn là thông điệp đầy nhân văn về tình yêu thương gia đình.
Vòng 17 Premier League: MU thua tơi tả, Liverpool thắng tưng bừng

Vòng 17 Premier League: MU thua tơi tả, Liverpool thắng tưng bừng

(LĐTĐ) Vòng 17 Premier League diễn ra trong sự thất vọng của cổ động viên MU, trong khi đó, Liverpool đã kiếm được 3 điểm trọn vẹn trên sân Tottenham để chắc ngôi đầu bảng.
Bán kết AFF Cup 2024, Singapore vs Việt Nam: Văn Toàn không thi đấu

Bán kết AFF Cup 2024, Singapore vs Việt Nam: Văn Toàn không thi đấu

(LĐTĐ) Theo lịch thi đấu, trận bán kết lượt đi giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Singapore sẽ diễn ra vào ngày 26/12 trên sân khách. Điều đáng tiếc trong trận đấu này tiền đạo Văn Toàn không thể thi đấu.
Trận đấu Việt Nam và Singapore, vừa mở bán đã cháy vé

Trận đấu Việt Nam và Singapore, vừa mở bán đã cháy vé

(LĐTĐ) Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) xác nhận toàn bộ hạng vé xem trận đấu giữa Việt Nam và Singapore phát hành qua đường online đã được bán hết trong 15 phút.
Chờ đón tiếng dương cầm của Đặng Thái Sơn tại Nhà hát Hồ Gươm ngày 21/12

Chờ đón tiếng dương cầm của Đặng Thái Sơn tại Nhà hát Hồ Gươm ngày 21/12

(LĐTĐ) Diễn ra vào tối ngày 21/12, “Đặng Thái Sơn Returns” concert là đêm nhạc được mong chờ bậc nhất tại Hà Nội trong những ngày cuối năm, với những ngón đàn huyền thoại của nghệ sĩ dương cầm Đặng Thái Sơn, kết hợp cùng Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời (Sun Symphony Orchestra - SSO) đẳng cấp quốc tế.
Nguyễn Xuân Son lập cú đúp, đội tuyển Việt Nam có chiến thắng 5 sao

Nguyễn Xuân Son lập cú đúp, đội tuyển Việt Nam có chiến thắng 5 sao

(LĐTĐ) Nguyễn Xuân Son lập cú đúp. Vĩ Hào, Quang Hải và Tiến Linh là chủ nhân của những pha lập công còn lại. Việt Nam thắng 5-0 và vào bán kết với ngôi nhất bảng B.
Nhận định trận đấu Việt Nam vs Myanmar: Thắng nhẹ để vào bán kết

Nhận định trận đấu Việt Nam vs Myanmar: Thắng nhẹ để vào bán kết

(LĐTĐ) Trận Việt Nam vs Myanmar diễn ra lúc 20h00 ngày 21/12 ở lượt thứ 5 bảng B của AFF Cup 2024 (ASEAN Cup 2024).
Aston Villa vs Man City: Chủ nhà khó kiếm 3 điểm

Aston Villa vs Man City: Chủ nhà khó kiếm 3 điểm

(LĐTĐ) Vào lúc 19h30, ngày 21/12/2024, trong khuôn khổ vòng 17 giải Ngoại hạng Anh, Aston Villa sẽ có trận đối đầu với Man City trên sân nhà Villa Park (thành phố Birmingham).
Tottenham vs Liverpool: Chiến thắng không hề dễ dàng

Tottenham vs Liverpool: Chiến thắng không hề dễ dàng

(LĐTĐ) Vào lúc 23h30, ngày 22/12, trận cầu tâm điểm vòng 17 Ngoại hạng Anh sẽ diễn ra giữa Tottenham vs Liverpool.
NSND Trần Hiếu xúc động nhận Kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp biểu diễn âm nhạc Việt Nam"

NSND Trần Hiếu xúc động nhận Kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp biểu diễn âm nhạc Việt Nam"

(LĐTĐ) Trong không gian ấm cúng tại Hà Nội, Hội bảo vệ quyền của Nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc Việt Nam (APPA) vừa tổ chức buổi lễ trao Kỷ niệm chương và quà tri ân cho 15 nghệ sĩ biểu diễn đợt 3 đang sinh sống và làm việc tại khu vực phía Bắc.
Xem thêm
Phiên bản di động