Mua thuốc không cần kê đơn: Hậu quả khôn lường

	Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn thông qua việc nối mạng
	Từ 1/3, kê đơn thuốc cần xuất trình chứng mình nhân dân của bố hoặc mẹ

Mua thuốc dễ như mua rau

Theo các bác sĩ, việc lạm dụng thuốc vô cùng nguy hại.Tuy nhiên, không chỉ ở các vùng quê, mà ngay tại Thành phố, dân trí cao người dân vẫn có thói quen tự mua thuốc sử dụng do tâm lý ngại đến bệnh viện.

Mặc dù, trên mỗi tờ hướng dẫn sử dụng thuốc đi kèm với thuốc luôn có dòng chữ “Thuốc bán theo đơn” để phân biệt các loại thuốc phải có chỉ đinh của bác sĩ mới được bán và sử dụng. Hiện nay việc mua, sử dụng thuốc một cách quá dễ dàng khiến thuốc cũng trở thành một loại hàng hóa bình thường, thậm chí nhiều người nhận xét đi mua thuốc dễ như mua rau ngoài chợ.

Bộ Y Tế đang triển khai ứng dụng công nghệ thông tin kết nối các cơ sở cung ứng thuốc

Trong vai một người bị đau răng, Phóng viên vào một hiệu thuốc trên phố Phú Đô (Nam Từ Liêm – Hà Nội). Tại đây, sau khi khám cho bệnh nhân bằng mắt thường, chủ hiệu thuốc “phán” ngay phóng viên bị viêm mậm chân răng. Bởi theo lời chủ hiệu thuốc lý giải, nếu lợi bị sưng mà không phải do sâu răng thì chỉ có thể là bị viêm mậm chân răng.

Rồi ngoài việc hướng dẫn cho bệnh nhân uống thuốc giảm đau, chủ hiệu thuốc chỉ định cho bệnh nhân dùng 5 loại thuốc khác nhau để giảm phù nề, sưng lợi. Thấy bệnh nhân ngập ngừng, chủ hiệu thuốc chỉ định bệnh nhân cứ mua “tạm” 3 ngày thuốc, nếu không đỡ ra cắt thuốc tiếp. Sau đó, phóng viên phải nói để tham khảo ý kiến bác sĩ trong bệnh viện để từ chối mua thuốc.

Cũng tại hiệu thuốc này, có một người bệnh vào mua thuốc đau đầu do bị viêm xoang. Ngay lập tức, chủ hiệu thuốc tìm trên kệ và lấy ra hộp thuốc kháng sinh Levopin để ra trước mặt khách hướng dẫn: “Viêm xoang bác phải uống thuốc kháng sinh và phải uống thêm cả thuốc kháng viêm, chống phù nề. Bệnh xoang này, chỉ có thể dùng loại kháng sinh này là chuẩn nhất.Thuốc Levopinnày lại tiện, mỗi ngày uống một viên, mỗi đợt điều trị chỉ cần 5 ngày là đỡ ngay”.

Không chỉ đơn cử hai trường hợp trên, nhiều người muốn mua thuốc gì chỉ cần nói tên, nói thuốc hoặc kể bệnh ra là dược sĩ sẽ bán thuốc ngay, hoặc tư vấn các loại thuốc có thể dùng, trong đó không ít các thuốc thuộc nhóm thuốc kê đơn. Thực tế, với việc “trị bệnh tại hiệu thuốc” như trên nhiều người đã phải nhập viện điều trị, thậm chí là tử vong do ngộ độc thuốc vì dùng quá liều.Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2018, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương đã ghi nhận 4 ca tử vong do tự ý mua thuốc điều trị bệnh thủy đậu. Điển hình là trường hợp bệnh nhân N.T.M. (28 tuổi, ở Sơn La) nhập viện trong tình trạng rất nguy kịch, rối loạn đông máu, suy đa tạng.

Theo người nhà bệnh nhân, do bị sốt, đau họng, trên cơ thể xuất hiện mụn nước nên M. đã tự ý mua thuốc điều trị, trong đó có loại thuốc Medrol 16mg - thuộc nhóm Gluco Corticoid. Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Trưởng khoa Cấp cứu của bệnh viện cho biết, các thuốc chứa thành phần Corticoid giúp giảm viêm nhiễm nhưng có thể gây giảm miễn dịch, khiến vi rút gây bệnh bùng phát mạnh hơn…và trường hợp bệnh nhân M là một minh chứng.

Hay tại Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai từng ghi nhận một bệnh nhân (21 tuổi, ở Sơn La) có tiền sử bệnh viêm gan B, đã tử vong sau khi tự ý uống liên tục 19 viên thuốc Paracetamol trong 2 ngày để hạ sốt. Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc nhìn nhận, bệnh nhân này đã dùng quá liều thuốc hạ sốt, dẫn đến ngộ độc. “Paracetamol là thuốc giảm đau, hạ sốt, được dùng phổ biến và lành tính.

Tuy nhiên, người cao tuổi, người bị suy gan hoặc xơ gan cần thận trọng khi sử dụng loại thuốc này. Đối với thuốc Paracetamol với người bình thường là 4gram trong 24 giờ, nghĩa là trong 1 ngày chỉ được dùng tối đa 8 viên (hàm lượng 500mg/viên). Bệnh nhân dùng tới 19 viên Paracetamol trong 2 ngày, tức cao gấp hơn 2 lần so với khuyến cáo là cực nguy hiểm”, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo.

Mạnh tay để kiểm soát thuốc

Bộ Y tế cho biết, để kiểm soát vấn nạn mua bán, sử dụng thuốc kê đơn tràn lan, Bộ đã có nhiều văn bản quy định về kê đơn và bán thuốc kê đơn; đăc biệt là Đề án tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020. Trong đó quy định rõ, hành vi bán lẻ thuốc kháng sinh mà không có đơn thuốc là hành vi bị nghiêm cấm.

Theo quy định, hành vi bán lẻ các loại thuốc phải kê đơn mà không có đơn thuốc bị xử phạt từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng; đối với hành vi kê đơn thuốc không đầy đủ, không rõ ràng, không chính xác bị xử phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.Tuy nhiên, theo các chuyên gia, với mức phạt như trên, lại khó có thể thanh kiểm tra thường xuyên khiến nhiều cơ sở bán lẻ thuốc vì lợi nhuận sẽ vẫn tiếp tục vi phạm.

Được biết, tại Hà Nội hiện có 1.160 cơ sở bán buôn thuốc, 3.470 nhà thuốc và 2.250 quầy thuốc. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuốc chưa được thực hiện rộng khắp, bài bản. Trong đó, hiện mới chỉ có 22,5% số nhà thuốc và 5% số quầy thuốc có kết nối internet; 18,3% nhà thuốc và 0,9% quầy thuốc có sử dụng phần mềm quản lý thuốc.

Trước thực tế trên, lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng, dù còn nhiều khó khăn nhưng thành phố Hà Nội đang cố gắng triển khai đúng lộ trình ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin quản lý việc mua bán, sử dụng thuốc tại các quầy thuốc, nhà thuốc để thực hiện bán thuốc theo đơn, bảo đảm nguồn thuốc chất lượng và công khai, minh bạch về giá cả.

Liên quan đến vấn đề này, tại hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin kết nối các cơ sở cung ứng thuốc diễn ra vừa qua, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, trong đề án tăng cường kiểm soát việc kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020 mà Bộ Y tế đã xây dựng, mục tiêu đặt ra là ứng dụng công nghệ thông tin để kết nối các nhà thuốc, trạm y tế xã trong năm 2018 và đối với các quầy thuốc, cơ sở bán lẻ thuốc trên phạm vi cả nước là vào năm 2019.

Từ kết quả triển khai thí điểm tại 4 tỉnh (Phú Thọ, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Nam Định), hiện đã có tổng cộng 25 tỉnh, thành phố khác tham gia vào hệ thống liên thông kết nối các cơ sở cung ứng thuốc. “Việc ứng dụng công nghệ thông tin kết nối các cơ sở cung ứng thuốc sẽ giúp ngăn chặn tình trạng mua thuốc dễ như mua rau”, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định.

Trong kế hoạch triển khai đề án tăng cường kiểm soát việc kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn trên địa bàn thành phố giai đoạn 2018-2020 vừa được UBND TP Hà Nội ban hành, thành phố sẽ tập trung vào 4 nhóm giải pháp nhằm hiện thực hóa các mục tiêu đề ra, đó là tăng cường công tác truyền thông, tổ chức tập huấn và đào tạo, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm.Với những nỗ lực trên, cùng việc nâng cao nhận thức người dân về mua, bán thuốc kê đơn, hy vọng thời gian tới việc sử dụng thuốc tùy tiện, tràn lan sẽ dần được kiểm soát.

Minh Khuê