Mở rộng kênh huy động vốn qua phát hành cổ phiếu sơ cấp và trái phiếu doanh nghiệp

Với mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, chủ yếu cho nền kinh tế, tại Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 được phê duyệt theo Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 đã đặt ra các giải pháp như khuyến khích các loại hình doanh nghiệp thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng gắn với niêm trên thị trường chứng khoán; phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp;...

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết: Trong chiến lược phát triển thị trường vốn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thị trường chứng khoán đến năm 2030 xác định rõ mục tiêu là chúng ta phải đưa ra các giải pháp để thị trường vốn, thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ yếu và quan trọng của nền kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trả lời tại họp báo ngày 8/11.

Với nhiệm vụ và mục tiêu như vậy, Bộ Tài chính đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau để hướng tới phát triển thị trường vốn, thị trường chứng khoán. Trong suốt thời gian vừa qua, đặc biệt trong năm 2025, chúng ta đã nỗ lực rất nhiều để thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng vừa phối hợp với các cơ quan, bộ ngành có liên quan tiến hành Hội nghị đánh giá thị trường trái phiếu năm 2025 để đánh giá tình hình thị trường, đồng thời chỉ ra các điểm nghẽn, các vấn đề cần giải quyết.

Cụ thể, theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, đối với thị trường cổ phiếu, thị trường chứng khoán, bước phát triển như vừa rồi cũng tạo nền tảng, cơ sở rất tốt để các doanh nghiệp có nhu cầu huy động vốn phát hành cổ phiếu IPO trên thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã báo cáo với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung Nghị định số 155/2020/NĐ-CP trong đó tạo điều kiện rất thuận lợi cho các doanh nghiệp khi thực hiện IPO gắn với niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

Các thủ tục hành chính rút xuống, trước đây, sau khi IPO xong thì phải mất thời gian để soát xét báo cáo tài chính và nhanh cũng phải mất 3 - 6 tháng. Nhưng hiện nay, theo các quy định mới của Nghị định số 245/2025/NĐ-CP, thời gian rút ngắn xuống còn khoảng 30 ngày.

“Đây là quy định tạo điều kiện rất thuận lợi để các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán huy động vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Từ đó thu hút ngược trở lại NĐT đầu tư vào cổ phiếu của DN đã IPO”, ông Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Việc rút ngắn thủ tục, nâng cao minh bạch, chuẩn hóa tiêu chí nhà đầu tư và tăng cường giám sát được kỳ vọng sẽ tạo niềm tin bền vững, khơi thông dòng vốn cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. (Ảnh minh hoạ)

Thứ hai, về thị trường trái phiếu, Thứ trưởng cho biết, năm 2025, dự kiến phát hành 500.000 tỷ trái phiếu Chính phủ. Cùng với đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm cả phát hành ra công chúng và riêng lẻ, sau một thời gian phục hồi trở lại, quy mô thị trường cũng phát hành khoảng 500.000 tỷ đồng nữa. Như vậy, tổng quy mô thị trường trái phiếu năm 2025 đạt khoảng 1 triệu tỷ đồng, cho thấy sự phục hồi tích cực của kênh huy động vốn này.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho rằng, thị trường với quy mô như vậy vẫn chưa thực sự tương ứng với tiềm năng cũng như yêu cầu, đặc biệt là yêu cầu về huy động vốn cho các chủ thể, bao gồm Chính phủ và doanh nghiệp trong năm 2026 và những năm tiếp theo, trong cả giai đoạn 5 năm tới. Vì vậy, Bộ Tài chính đã bàn thảo và xây dựng nhiều giải pháp căn cơ để phát triển thị trường vốn ở tầm cao hơn, tạo điều kiện cho cả Chính phủ cũng như các doanh nghiệp huy động trái phiếu trên thị trường vốn.

Theo Thứ trưởng, Luật Chứng khoán năm 2024 sửa đổi bổ sung đã có quy định liên quan đến việc phát hành trái phiếu và nhà đầu tư khi thực hiện đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Hiện nay, Bộ Tài chính đang xây dựng Nghị định hướng dẫn các quy định này và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Bộ Tài chính cũng đã triển khai xin ý kiến cơ quan có liên quan, các bộ ngành, cũng như các đối tượng tác động và mong sẽ được nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ các nhà báo, phóng viên theo dõi lĩnh vực này.

Bộ Tài chính sẽ tiếp thu và tập trung vào việc cải tiến các quy trình thủ tục, làm rõ các quy định có liên quan đến các nhà phát hành, đảm bảo chất lượng của trái phiếu phát hành. Đồng thời, quy định rõ các tiêu chí nhà đầu tư được tham gia đối với từng loại hình trái phiếu. Trên cơ sở đó, Bộ sẽ xây dựng quy trình về kiểm tra, giám sát để bảo đảm thị trường phát triển an toàn và minh bạch.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh: “Với những giải pháp và định hướng nêu trên, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ trong thời gian tới. Chúng tôi kỳ vọng năm 2026 thị trường trái phiếu và thị trường cổ phiếu sẽ tăng trưởng mạnh, đáp ứng được mục tiêu về huy động vốn của các chủ thể trên thị trường và chia sẻ một phần đối với kênh tín dụng của các ngân hàng thương mại. Chúng ta sẽ cùng nhau cố gắng để thị trường vốn phát triển đồng thời bảo đảm tính minh bạch, an toàn bền vững của thị trường vốn”.

Những giải pháp đồng bộ về thể chế, quy trình và hạ tầng thị trường đang mở ra cơ hội mới để IPO và trái phiếu doanh nghiệp thực sự trở thành hai trụ cột của thị trường vốn Việt Nam. Việc rút ngắn thủ tục, nâng cao minh bạch, chuẩn hóa tiêu chí nhà đầu tư và tăng cường giám sát được kỳ vọng sẽ tạo niềm tin bền vững, khơi thông dòng vốn cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Khi thị trường vốn phát triển mạnh, hài hòa cùng kênh tín dụng, nền kinh tế Việt Nam sẽ có thêm một “đường dẫn vốn” hiện đại, vững chắc và an toàn hơn cho giai đoạn 2026 - 2030.

Bảo Thoa