Kỳ cuối: Khi cả hệ thống chính trị vào cuộc

Đưa sản xuất nông sản an toàn trở thành ý thức tự thân

Minh Châu là xã đảo duy nhất của Hà Nội, nằm giữa bãi bồi sông Hồng, nơi hợp lưu của ba con sông lớn sông Hồng, sông Đà và sông Lô, thuộc huyện Ba Vì. Vị trí đặc biệt này khiến Minh Châu được ví như một "ốc đảo" biệt lập giữa lòng Thủ đô. Đặc thù sản xuất nông nghiệp tại xã Minh Châu là nhỏ lẻ, xen kẽ khu dân cư, khiến việc áp dụng quy trình hữu cơ gặp nhiều khó khăn về quy mô đất đai, chi phí đầu tư và tiêu thụ sản phẩm. Một bộ phận người dân còn e ngại do thời gian chuyển đổi dài, lợi nhuận chưa cao, đầu ra chưa ổn định.

Tuy nhiên, xã có nhiều thuận lợi như người dân cần cù, có kinh nghiệm sản xuất lâu năm, nguồn nước sạch từ hệ thống sông Hồng và kênh nội đồng đảm bảo, cùng sự quan tâm, hỗ trợ của Thành phố và các sở, ngành. Đặc biệt, sau khi vận hành mô hình chính quyền đô thị 2 cấp, xã Minh Châu chủ động hơn trong việc hỗ trợ kỹ thuật, kết nối tiêu thụ, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân ngay tại địa bàn.

Vùng đất nông nghiệp rộng lớn ở xã đảo Minh Châu.

Trao đổi với Báo Lao động Thủ đô, ông Đinh Tuấn Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã cho biết, Minh Châu đang tăng cường quản lý an toàn thực phẩm, phát triển nông nghiệp sạch và chuyển đổi số trong nông nghiệp. Thực hiện Quyết định số 53/2025/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội về phân cấp quản lý an toàn thực phẩm, Ủy ban nhân dân xã Minh Châu đã chủ động rà soát, cập nhật danh sách toàn bộ các hộ sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ trên địa bàn; phân công cán bộ phụ trách nông nghiệp - y tế - thú y phối hợp kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm.

Xã cũng cử lãnh đạo và chuyên viên tham gia các lớp tập huấn do Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức, góp phần nâng cao năng lực quản lý an toàn thực phẩm tại cơ sở. Đồng thời, xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh ký cam kết đảm bảo an toàn thực phẩm, niêm yết nguồn gốc hàng hóa, sử dụng nguyên liệu rõ xuất xứ.

“Đối với khu vực sản xuất nông nghiệp, xã yêu cầu các hộ dân đăng ký sản xuất an toàn, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục, đồng thời phối hợp chặt chẽ với ngành nông nghiệp trong kiểm soát quy trình chăn nuôi, sơ chế”, ông Đinh Tuấn Anh cho hay.

Bên cạnh đó, thực hiện Nghị quyết số 08/2023/NQ-HĐND của thành phố Hà Nội về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, xã Minh Châu tích cực vận động nông dân chuyển đổi mô hình sản xuất, hướng đến nông nghiệp xanh, thân thiện môi trường.

Một số hộ dân đã được hỗ trợ giống, tham gia tập huấn kỹ thuật và kết nối tiêu thụ sản phẩm thông qua chương trình OCOP. Công tác phòng, chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi được triển khai nghiêm túc; xã đã tổ chức tiêu hủy lợn nhiễm dịch tả châu Phi đúng quy định, đảm bảo không để dịch lây lan.

Hiện xã Minh Châu đã hình thành mô hình trồng rau an toàn hữu cơ, chăn nuôi bò và lợn sinh học theo hướng hữu cơ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực, giảm chi phí đầu vào và được thị trường đón nhận. Chính quyền xã đang tiếp tục hướng dẫn nhân rộng, khuyến khích các hộ dân tham gia chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản sạch và xây dựng thương hiệu nông sản địa phương gắn với truy xuất nguồn gốc điện tử.

Hiện xã Minh Châu đã hình thành mô hình chăn nuôi bò và lợn sinh học.

“Trong định hướng phát triển thời gian tới, xã Minh Châu tiếp tục thực hiện phương châm “xanh - văn minh - hạnh phúc”, lấy nông nghiệp sạch làm nền tảng, chuyển đổi số làm khâu đột phá, hướng tới mục tiêu xây dựng một xã nông thôn đáng sống, thân thiện, hiện đại và bền vững”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Minh Châu Đinh Tuấn Anh nhấn mạnh.

Không phải ngẫu nhiên mà trong nhiều phong trào vận động quần chúng, Mặt trận Tổ quốc luôn được đặt ở vị trí nòng cốt. Với chủ trương “nói không với nông sản không an toàn”, vai trò ấy càng rõ hơn, khi Mặt trận trở thành cầu nối giữa chính sách và đời sống, trực tiếp đến từng hộ nông dân bằng những cuộc vận động thiết thực.

Thời gian qua, Mặt trận xã Đại Thanh đã phối hợp cùng Hội Nông dân và Hội Phụ nữ đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, từ sinh hoạt chi hội đến phát tờ rơi, loa truyền thanh, tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của người dân về sản xuất, tiêu dùng thực phẩm an toàn. Bên cạnh đó, Mặt trận còn lồng ghép nội dung “nói không với nông sản không an toàn” vào các phong trào như “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, giúp phong trào lan tỏa sâu rộng. Thời gian tới, Mặt trận sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, vận động và phối hợp giám sát cộng đồng nhằm từng bước loại bỏ sản phẩm không an toàn ngay từ khâu sản xuất.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Đại Thanh, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã chia sẻ: “Mặt trận xác định tuyên truyền, vận động là khâu then chốt. Chúng tôi tập trung vào việc nâng cao nhận thức cho người dân, giúp bà con hiểu rằng sản xuất an toàn không chỉ là trách nhiệm với cộng đồng mà còn là cách bảo vệ chính sức khỏe, tương lai của gia đình mình”.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, thời gian tới, Mặt trận sẽ phối hợp với các hội, đoàn thể và chính quyền địa phương để lan tỏa sâu rộng hơn phong trào này, từng bước đưa sản xuất nông sản an toàn trở thành ý thức tự thân trong mỗi hộ nông dân.

Có thể nói, từ chính sự vào cuộc ráo riết của chính quyền, Mặt trận và các tổ chức xã hội ở các địa phương, chủ trương nói không với nông sản không an toàn đang lan tỏa mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Những chiến dịch tuyên truyền, chuỗi liên kết tiêu thụ, mô hình chợ dân sinh an toàn... đã giúp người dân thay đổi thói quen tiêu dùng, biết lựa chọn sản phẩm sạch, rõ nguồn gốc. Giấc mơ về bữa ăn an toàn, bền vững không còn là chuyện xa xôi, mà đang dần trở thành nếp sống thường ngày trong từng khu phố, làng quê.

Kết nối định hướng của Thành phố

Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều chủ trương nhằm thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ nông sản sạch, coi đây là nhiệm vụ gắn liền với sức khỏe người dân và sự phát triển bền vững của nông nghiệp. Trên cơ sở đó, Sở Công Thương Hà Nội liên tục tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu hàng hóa giữa Thủ đô và các địa phương.

Chỉ tính riêng từ năm 2024 đến nay, Sở đã phối hợp tổ chức nhiều “Tuần hàng Việt” quy mô lớn như Tuần hàng Việt thành phố Hà Nội tại Tây Hồ (tháng 8/2024) và Tuần hàng Việt - Made in Vietnam 2024 tại khu đô thị Park City, Hà Đông (tháng 12/2024), với hàng trăm gian hàng nông sản, OCOP, làng nghề. Tại huyện Đan Phượng, chương trình Tuần hàng Việt Nam 2024 cũng thu hút đông đảo người dân, doanh nghiệp địa phương tham gia, góp phần lan tỏa phong trào “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đến tận cơ sở.

Bước sang năm 2025, chuỗi hoạt động tiếp tục được mở rộng. Tháng 9, sự kiện Tuần hàng trái cây, nông sản 2025 diễn ra tại Tây Hồ trở thành điểm nhấn quảng bá đặc sản vùng miền, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm sạch. Đầu tháng 10, Triển lãm quảng bá, giao thương và kết nối sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ tại Mê Linh, quy tụ hơn 120 gian hàng. Những hoạt động trên không chỉ tạo cơ hội tiêu thụ ổn định cho nông sản an toàn mà còn khẳng định hình ảnh Hà Nội là trung tâm kết nối thương mại năng động, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế xanh và bền vững của Thủ đô.

Sở Công Thương Hà Nội liên tục tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu hàng hóa giữa Thủ đô và các địa phương.

Trao đổi với phóng viên Báo Lao động Thủ đô bên lề sự kiện “Tuần hàng trái cây, nông sản 2025”, ông Nguyễn Thế Hiệp - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết: Người tiêu dùng Thủ đô ngày càng quan tâm đến các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chỉ dẫn địa lý, thương hiệu uy tín, chất lượng cao. Đây là cơ hội để doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm và mở rộng thị trường bền vững.

Với vai trò quản lý thị trường và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, Sở Công Thương Hà Nội đã và đang đi theo hướng hỗ trợ tiêu thụ nông sản sạch, an toàn thông qua các chương trình kết nối sản xuất - tiêu dùng bền vững. Hiện nay, để giải quyết lo ngại “rau sạch khó bán”, Sở đã có kế hoạch cụ thể để kết nối doanh nghiệp, siêu thị, và chợ đầu mối. Qua các chương trình kết nối cung - cầu, các cơ sở sản xuất được mời tham gia giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, phiên chợ chuyên ngành với nhà phân phối lớn. Sở giúp làm cầu nối để rau sạch được đưa vào chuỗi phân phối có uy tín hơn, giảm bớt khâu trung gian, đảm bảo sản phẩm sạch được nhận diện và được giá tốt hơn.

Để chủ trương “nói không với nông sản không an toàn” đi vào thực chất, Sở Công Thương Hà Nội ưu tiên mạnh chính sách trong giai đoạn tới: Truy xuất nguồn gốc bắt buộc với sản phẩm rau sạch, thực phẩm an toàn, dùng mã QR hoặc hệ thống quản lý điện tử để khi người mua kiểm tra được xuất xứ. Hỗ trợ cấp chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP/hữu cơ cho các hộ nhỏ, hợp tác xã, để giảm rào cản chi phí ban đầu;

Cơ chế ưu đãi tài chính, tín dụng lãi suất thấp, hoặc hỗ trợ vật tư đầu vào sạch (phân, giống, thuốc bảo vệ thực vật sinh học). Chính sách hợp đồng bao tiêu giữa nhà sản xuất và doanh nghiệp/supermarket để đảm bảo đầu ra ổn định, tránh cảnh rau sạch làm ra rồi ế hàng hoặc bị thương lái ép giá. Tăng cường kiểm tra, xử lý xử phạt với sản phẩm gắn nhãn “sạch” nhưng thực tế không sạch, để bảo vệ niềm tin của người tiêu dùng.

Bảo Thoa - Đỗ Đạt